Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, περίπου το 50% του χαρτιού που παράγεται σε όλο τον κόσμο ανακυκλώνεται. Αν και τα εργοστάσια ανακύκλωσης πολλαπλασιάζονται (όχι στη χώρα μας), όσο χρησιμοποιούμε χαρτί, τα δέντρα δε θα τη γλιτώσουν ποτέ εντελώς, εξαιτίας ενός προβληματικού χαρακτηριστικού των ινών κυτταρίνης.

Ο παρθένος χαρτοπολτός είναι πλούσιος σε ενσωματωμένο νερό, που επιτρέπει την αλληλοσύνδεση των ινών κυτταρίνης όταν συμπιέζονται για να γίνουν χαρτί. Αλλά κάθε φορά που μια ίνα καθαρίζεται, απορρυπαίνεται από μελάνια και ξεραίνεται σε ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης, «μόνο το 80% των σημείων σχηματισμού δεσμών διασώζονται», εξηγεί ο Γιουλίν Ντενγκ, αναπληρωτής καθηγητής Χημικής και Βιομοριακής Μηχανικής, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια των ΗΠΑ. Μετά από τέσσερις με πέντε ανακυκλώσεις, «η ίνα δεν μπορεί πια να κάνει ισχυρούς δεσμούς με τις διπλανές της» και έτσι μετατρέπεται σε σκουπίδι.

Οι μηχανικοί δεν μπορούν να κάνουν πολλά γι' αυτό το πρόβλημα με τρόπο που να είναι τεχνικοοικονομικά επαρκής. Ετσι επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στη μείωση του κόστους ανακύκλωσης των φρέσκων ινών. Ενα κρίσιμο ζήτημα είναι η ανεύρεση καλύτερου τρόπου αδρανοποίησης των κολλωδών (ετικετών, γραμματοσήμων, σφραγίδων, ταινιών, ραχών περιοδικών και μυριάδων άλλων πηγών κόλλας). Αυτή η κολλώδης μάζα, εμφανίζει εξαιρετική παραμορφωτική ικανότητα και καταφέρνει να περνάει μέσα από τα κόσκινα, μπλοκάροντας τη λειτουργία των μηχανημάτων και κάνοντας απαραίτητο ένα αργό και απαιτητικό σε κατανάλωση ενέργειας στάδιο λεπτού φιλτραρίσματος.

Εδώ και μια δεκαετία γίνονται προσπάθειες να βρεθεί μια χημική διαδικασία που θα διασπά τα κολλώδη, αλλά ακόμα δεν υπάρχει ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Σημαντικό ζήτημα είναι και η ελαχιστοποίηση της ρύπανσης των ποσοτήτων νερού που χρησιμοποιούνται στην ανακύκλωση, το οποίο κι αυτό με τη σειρά του πρέπει να καθαριστεί και να ανακυκλωθεί.

Η αποτελεσματικότερη κατηγοριοποίηση των χαρτιών θα διευκόλυνε την ανακύκλωση, περιορίζοντας την επιβάρυνση των χωματερών. Αν και ορισμένοι δήμοι απαιτούν το διαχωρισμό του χαρτιού σε κατηγορίες από τους δημότες τους, το μεγαλύτερο μέρος του υλικού φτάνει στα εργοστάσια ανακύκλωσης ανάμεικτο. Περίπου το 95% αυτού του χαρτιού διαχωρίζεται χειρωνακτικά. Τον τελευταίο καιρό άρχισαν να κατασκευάζονται μηχανές αυτόματης ταξινόμησης των χαρτιών, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η αναζήτηση αισθητήρων που θα βελτιώνουν ακόμα περισσότερο την αποτελεσματικότητά τους. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ομογενοποίηση των χαρτιών που μπαίνουν στη διαδικασία της ανακύκλωσης θα έχει ως αποτέλεσμα, να μειωθεί η χρήση των απαιτούμενων χημικών ουσιών, νερού και ενέργειας.