Η Παναθηναϊκή Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΠΕΔΥΕ) διοργανώνει διήμερη εκδρομήστις 26 και 27 του Μάη στη Μονεμβασιά και στη Νεάπολη Λακωνίας. Σκοπός της εκδρομής, όπως τονίζουν οι διοργανωτές σε ανακοίνωσή τους, «είναι να τιμήσουμε τους αγωνιστές της ειρήνης Γ. Ρίτσο και Ν. Τσίρο, με εκδηλώσεις που θα γίνουν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης».

Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής, μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα: 38.27.303 και 38.43.444.

Με ανακοίνωσή της, η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη γνωστοποιεί στους ειρηνοδρόμους το πρόγραμμα της Μαραθώνιας Πορείας Ειρήνης στη μνήμη του Γρηγόρη Λαμπράκη, το οποίο έχει ως εξής:

• 8.00: Τύμβος Μαραθώνα - Τελετή έναρξης
• 8.30: Εκκίνηση πορείας
• 9.30: Νέα Μάκρη - Στάση - Ομιλίες
• 12.00: Διασταύρωση Ραφήνας - Στάση - Ομιλίες
• 13.00: Πικέρμι - Στάση - Ομιλίες
• 15.30: Παλλήνη - Στάση - Ομιλίες - Κατάθεση Στεφάνων στο άγαλμα του Γρηγόρη Λαμπράκη - Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα
• 17.30: Αγία Παρασκευή - Στάση - Ομιλίες
• 19.30: Πλατεία Συντάγματος - Τερματισμός Πορείας διά της Λεωφόρου Βασ. Σοφίας - Ομιλίες - Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα.

Σε κάθε γωνιά του πλανήτη ξεπηδούν κινήματα ειρήνης που εναντιώνονται στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Πλήθος μαζικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο αμφισβητούν και αντιπαλεύουν την «παγκοσμιοποίηση». Το παγκόσμιο φιλειρηνικό κίνημα ανασυντάσσεται και προετοιμάζει τη δική του αντεπίθεση. Αυτή είναι η εικόνα της παγκόσμιας φιλειρηνικής κοινότητας, έτσι όπως τη μετέφεραν τα μέλη της Γραμματείας του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης που χτες και προχτές συνεδρίασαν στα γραφεία του ΠΣΕ που βρίσκονται στην Αθήνα.

Η Γραμματεία του ΠΣΕ, αποφάσισε να πραγματοποιήσει μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης για τα επεκτατικά σχέδια του ΝΑΤΟ και για τη νέα διεύρυνση που ετοιμάζει με την ένταξη νέων χωρών στους κόλπους του. Αποφάσισαν επίσης να διοργανώσουν μεγάλη κινητοποίηση στην Πράγα, την περίοδο που θα πραγματοποιηθεί εκεί, η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας.

Προχώρησαν, παράλληλα, στη σύνταξη ενός κειμένου που θα φέρει την υπογραφή του ΠΣΕ και θα καταδικάζει το πρόγραμμα της «Εθνικής Αντιπυραυλικής Αμυνας», που σχεδιάζει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ενα κείμενο που θα σταλεί σε κυβερνήσεις και μαζικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα, προγραμμάτισαν, μέσα σ' αυτό το χρόνο αλλά και στις αρχές του επόμενου να διοργανώσουν δυο μεγάλες διασκέψεις, στην Κίνα, που θα αφορά τα προβλήματα της Ασίας και σε κάποια χώρα της Μεσογείου, πολύ πιθανά την Κύπρο για το Παλαιστινιακό.

Τέλος, μέσα στον επόμενο χρόνο, είναι πολύ πιθανόν να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα μεγάλη διάσκεψη φιλειρηνικών κινημάτων από όλο τον κόσμο, προκειμένου να υπάρξει ακόμα καλύτερος συντονισμός και να γίνει απολογισμός δράσης.

Στις εργασίες της Γραμματείας του ΠΣΕ πήραν μέρος αντιπρόσωποι από πέντε φιλειρηνικά κινήματα, ενώ το έκτο μέλος της, ο Παλαιστίνιος εκπρόσωπος, δεν παραβρέθηκε εξαιτίας της κρισιμότητας της κατάστασης στη χώρα του. Ετσι συμμετείχαν από την Ελλάδα ο Θ. Παφίλης εκτελεστικός γραμματέας του ΠΣΕ, ο Ορλάντο Φουντόρα από την Κούβα, ο Μπλάσκο Φερνάντεζ από την Πορτογαλία, ο Ντανιέλ Ντουράντ από τη Γαλλία και ο Ταντάκι Καουάτα από την Ιαπωνία. Επίσης στις εργασίες συμμετείχαν ο επίτιμος πρόεδρος του ΠΣΕ Ρομές Σάντρα και ο συντονιστής των κινημάτων ειρήνης της Καραϊβικής Χουάν Γκαρσία από τη Δομικανική Δημοκρατία.

Η συμμετοχή όλων μας στη σημερινή Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης είναι επιβεβλημένη ως ελάχιστη συμβολή σε μια πανανθρώπινη αξία, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους νεκρούς και τα θύματα των πολέμων, που μαίνονται από την Παλαιστίνη ως τα Σκόπια, από τα «λευκά κελιά» της Τουρκίας, ως τη Λατινική Αμερική και την Αφρική.

Κανείς να μη λείψει, το προσκλητήριο μας αφορά όλους, γιατί η ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα απειλεί όλους μας εξίσου. Γιατί το αίτημα «Να φύγουν οι βάσεις και οι Αμερικανοί» παραμένει τραγικά επίκαιρο, γιατί η απαίτηση να «Φύγει το ΝΑΤΟ απ' τα Βαλκάνια» μυριόστομη πρέπει να ακουστεί από νέους και γέρους, εργάτες και υπαλλήλους, διανοούμενους και καλλιτέχνες, από όλους όσοι δεν ξέχασαν τους νεκρούς αμάχους της Γιουγκοσλαβίας.

Σήμερα διαδηλώνουμε αντιιμπεριαλιστικά, γιατί ο ιμπεριαλισμός είναι ταυτόσημος του πολέμου και οι λαοί ταυτίζονται και υπάρχουν μόνο στην ειρήνη και αγωνιστικά την υπερασπίζουν. Σήμερα βροντοφωνάζουμε την απόφασή μας να αγωνιστούμε κατά της «νέας τάξης πραγμάτων», απλώνουμε χέρι αλληλεγγύης στους λαούς όλου του κόσμου. Στην πολεμοκάπηλη λογική του ΝΑΤΟικού ιμπεριαλισμού αντιτάσσουμε τη δική μας, τη λογική της αντίστασης, της ρήξης και της σύγκρουσης. Τη λογική της αντιιμπεριαλιστικής δράσης και πάλης και τη δέσμευση πιο αποφασιστικά να την προωθήσουμε από δω και πέρα, αρχής γενομένης από σήμερα.

- Την πλατεία Κάνιγγος, στις 6.30 π.μ. (πληροφορίες στα τηλέφωνα: 3844.853 και 3844.854).

- Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις 7.00 π.μ. για Μαραθώνα και στις 4.30 μ.μ. για Αγία Παρασκευή, πληροφορίες στα τηλέφωνα: 4115.026, 4124.695 και 0937/299.692.

- Το Δημαρχείο Πετρούπολης, την κεντρική πλατεία Ιλίου, το Δημαρχείο Καματερού και την κεντρική πλατεία ΑγίωνΑναργύρων, στις 6.30 π.μ.

- Το Αιγάλεω, πλατεία Εσταυρωμένου, στις 6.15 π.μ.

- Το παλιό τέρμα Γαλατσίου στις 7.00 π.μ.

- Το 7ο Διαμέρισμα της Αθήνας: Στις 6.50 π.μ. από το Πολύγωνο (περιφερειακός και Μητροπέτροβα), στις 7.00 π.μ. από Αλεξάνδρας και Ιπποκράτους και στις 7.15 π.μ. από την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου στους Αμπελόκηπους.

- Το νέο τέρμα λεωφορείων επί της Αγ. Δημητρίου στον Αγ. Δημήτριο στις 6.45 π.μ..

- Τις Δυτικές Συνοικίες του Πειραιά: Στις 2.00 μ.μ. από το Δημαρχείο Περάματος, στις 2.15 μ.μ. από το Δημαρχείο Κερατσινίου και στις 2.30 μ.μ. από τη στάση «Εφραιμίδη» στη Δραπετσώνα.

- Το γήπεδο του «Τυφώνα» στα «Τρία Αστέρια» στο Ν. Ηράκλειο στις 4.30 μ.μ.

- Την πλατεία Δημοκρατίας στο Χολαργό στις 6.45 π.μ., το οποίο διαδοχικά θα περάσει από την πλατείαΚύπρου της πόλης, από το τέρμα των λεωφορείων Χολαργού και από την πλατεία της Αγ. Παρασκευής.

- Την πλατεία Αγ. Νικολάου στο Χαλάνδρι στις 7.00 π.μ.

- Την 13η στάση της Πεύκης στις 7 π.μ. και στις 7.15 π.μ. από τον ηλεκτρικό σταθμό του Αμαρουσίου.

- Τον ηλεκτρικό σταθμό της Ν. Ιωνίας στις 7.00 π.μ.

- Την πλατεία Γαρδένιας Ζωγράφου στις 7.00 π.μ. και στις 3.00 μ.μ. από το ίδιο σημείο για την Παλλήνη.

- Την Κοκκινιά στις 7.00 π.μ. από την πλατεία Κουμπάκη (Γήπεδο Νεάπολης) και από την πλατεία Αγ. Νικολάου Νίκαιας. Από την ίδια πλατεία θα ξεκινήσουν πούλμαν στις 3.00 μ.μ. για Αγία Παρασκευή.

- Τη Νέα Σμύρνη στις 4.00 μ.μ. από την οδό Ομήρου 68 με προορισμό την Αγ. Παρασκευή.

- Την πλατεία Καισαριανής στις 7.00 το πρωί.

- Την Καλλιθέα, πλατεία Δαβάκη, στις 7 π.μ. για Μαραθώνα και στις 4 μ.μ. για Αγ. Παρασκευή.

Η Οργανωτική Επιτροπή της Μαραθώνιας Πορείας Ειρήνης πληροφορεί με ανακοίνωσή της τους ειρηνοδρόμους που θα πορευτούν την Κυριακή στα βήματα του Γρηγόρη Λαμπράκη, προκειμένου να διευκολυνθούν κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τα εξής:

• Θα πρέπει να είναι ντυμένοι με ελαφρά ρούχα και κατά προτίμηση με αθλητικές φόρμες και αθλητικά παπούτσια. Να προτιμήσουν βαμβακερές κάλτσες και όχι νάιλον.
• Να φορούν καπέλο (σε περίπτωση ηλιοφάνειας) για προστασία από τον ήλιο και ν' αποφεύγουν να εκθέτουν στον ήλιο - προς αποφυγή εγκαυμάτων - γυμνά χέρια και πόδια.
• Να πίνουν συχνά άφθονο νερό για την αποφυγή αφυδάτωσης και να μην καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού κατά τη διάρκεια της διαδρομής.
• Οσοι έχουν προβλήματα υγείας θα είναι προτιμότερο να περπατήσουν μια μικρή απόσταση προς το τέλος της Πορείας ή να υποδεχτούν τους ειρηνοδρόμους στο Σύνταγμα.

Συσκέψεις και συζητήσεις, πορείες ειρήνης, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, αλλά και κάμπινγκ, είναι μερικοί μόνο από τους τρόπους που επέλεξαν οι επιτροπές ειρήνης, οι Νεανικές Δράσεις για την Ειρήνη, οι αντιπολεμικές επιτροπές, αλλά και οι μαζικοί φορείς σε όλη τη χώρα, για να τιμήσουν το μήνα Μάη, ως μήνα αντιιμπεριαλιστικής δράσης.

Ενα πλήθος εκδηλώσεων «ξεδιπλώνεται», ιδιαίτερα σήμερα Κυριακή, αλλά και το επόμενο διάστημα και το κάλεσμα που απευθύνεται πλατιά στον ελληνικό λαό είναι να πλαισιώσει το φιλειρηνικό κίνημα, να μαζικοποιήσει με τη συμμετοχή του τις εκδηλώσεις, να διαδηλώσει για την ειρήνη, κατά του ιμπεριαλισμού. Συγκεκριμένα εκδηλώσεις διοργανώνονται:

Στη Χαλκίδα η «Νεανική Δράση για την Ειρήνη» διοργανώνει σύσκεψη σήμερα Κυριακή, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Ευβοίας και, με ανακοίνωσή της, καλεί κάθε νέο και νέα της πόλης που θέλει να αγωνιστεί ενάντια στον πόλεμο να πάρει μέρος.

Σε όλους τους νομούς της Θεσσαλίας, Επιτροπές Ειρήνης και μαζικοί φορείς διοργανώνουν σήμερα Κυριακή πορείες και αντιπολεμικές εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα:

Στη Λάρισα η Πορεία Ειρήνης, που διοργανώνει η Επιτροπή Φορέων Κατά του Πολέμου, θα ξεκινήσει στις 12 το μεσημέρι από την πλατεία του Τυρνάβου και θα καταλήξει στην πλατεία Ταχυδρομείου, με ενδιάμεσους σταθμούς έξω από το Στρατηγείο του ΝΑΤΟ και στην πλατεία της Γιάννουλης.

Στο Βόλο η Πορεία Ειρήνης, που διοργανώνει η Επιτροπή Φορέων Κατά του Πολέμου, θα ξεκινήσει στις 6.30 μ.μ. από την πλατεία Ανακασιάς και θα καταλήξει στην παραλία της πόλης.

Στα Τρίκαλα, η Πορεία Ειρήνης θα ξεκινήσει στις 6 μ.μ. από το Μεγαλοχώρι και θα καταλήξει στην κεντρική πλατεία της πόλης, όπου θα δοθεί συναυλία από τοπικά μουσικά συγκροτήματα με θέμα την ειρήνη.

Στην Καρδίτσα, η Πορεία Ειρήνης θα ξεκινήσει από το σημείο «Δέλτα Λάρισας» και θα καταλήξει στην πλατεία Πλαστήρα. Κατά την άφιξη των ειρηνοδρόμων, θα απευθύνουν χαιρετισμό εκπρόσωποι της Επιτροπής Ειρήνης και του Παραρτήματος Καρδίτσας της ΠΕΑΕΑ. Φιλειρηνική εκδήλωση θα γίνει σήμερα Κυριακή έξω από το παλιό Δημαρχείο.

Από το στρατόπεδο «Παπακυριαζής» στον Εύοσμο της Θεσσαλονίκης θα ξεκινήσει φέτος η μεγάλη πορεία Ειρήνης που διοργανώνει την Κυριακή 20 Μάη η Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης. Ενας χώρος που συνδέεται άμεσα με το ρόλο που παίζουν οι υποδομές της πόλης στα ΝΑΤΟικά επεμβατικά σχέδια για την περιοχή των Βαλκανίων. Το στρατόπεδο «Παπακυριαζής» αποτέλεσε το χώρο στάθμευσης των ΝΑΤΟικών οχημάτων που επέστρεφαν από το Κόσσοβο «βομβαρδισμένα» με τα ραδιενεργά κατάλοιπα από τις βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου που κατακρεούργησαν την περιοχή την περίοδο των ανελέητων «ανθρωπιστικών βομβαρδισμών».

Πορείες ειρήνης και άλλες πολύμορφες εκδηλώσεις για την υπεράσπιση της ειρήνης οργανώνουν οι επιτροπές ειρήνης σχεδόν σε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας και Θράκης. Ανάμεσα σ' αυτές ξεχωρίζουν η απόβαση ειρήνης που ετοιμάζονται να πραγματοποιήσουν με πλοιάρια στη Θεσσαλονίκη, οι φιλειρηνικοί πολίτες της Χαλκιδικής στις 20 Μάη και η περικύκλωση της «Φωνής της Αμερικής» στο Εράσμιο της Ξάνθης, που θα γίνει στις 27 Μάη και διοργανώνεται από τις αντιπολεμικές επιτροπές της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης (Ροδόπης, Ξάνθης, Εβρου, Καβάλας, Δράμας).

Επίσης, εκδήλωση παρουσίαση του βιβλίου «Βαλκάνια, 78 ημέρες στόχος του ΝΑΤΟ», του Νίκου Μπογιόπουλου διοργανώνει η Επιτροπή Ειρήνης Καβάλας στο πλαίσιο του προγράμματος αντιιμπεριαλιστικής δράσης. Η εκδήλωση θα γίνει αύριο Δευτέρα, 14 Μάη, στις 7μ.μ. στο Εμπορικό Κέντρο της πόλης. Προηγούμενα θα μιλήσει για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, ο Ν. Ζώκας γραμματέας της ΕΔΥΕΘ.

Στην Καβάλα στις 20 Μάη θα πραγματοποιηθεί και αγώνας δρόμου για την ειρήνη στη μνήμη του Γρηγόρη Λαμπράκη. Θα ξεκινήσει στις 10 το πρωί από την κεντρική πλατεία.

Σήμερα Κυριακή στην Αλεξανδρούπολη η Επιτροπή Ειρήνης Εβρου σε συνεργασία με την ΠΕΑΕΑ οργανώνει στις 10.30 το πρωί, εκδήλωση μνήμης της αντιφασιστικής νίκης των λαών, στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης. Και στις 6.30 το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί αυτοκινητοπορεία ειρήνης στους δρόμους της Αλεξανδρούπολης, η οποία θα ξεκινήσει από το πάρκιγκ του Φάρου.

Μέχρι στιγμής Πορείες Ειρήνης έχουν προγραμματιστεί να γίνουν: στις 20 Μάη σε Φλώρινα, Σέρρες, και Πέλλα. Στις 22 Μάη στην Πιερία. Στις 27 Μάη σε Κοζάνη και Γρεβενά. Ενώ μέσα στις επόμενες μέρες θα καθοριστούν και οι εκδηλώσεις που θα γίνουν σε Ημαθία, Κιλκίς κλπ.

Εξω από τη βάση των αμερικανικών αεροπλάνων ΑΒΑΚΣ στοΑκτιο θα βρεθούν εκατοντάδες μέλη του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος σήμερα Κυριακή. Την κινητοποίηση διοργανώνει η Συντονιστική Γραμματεία του Αντιπολεμικού Κινήματος Βορειοδυτικής Ελλάδας, την οποία έχουν συγκροτήσει και συμμετέχουν εκπρόσωποι Επιτροπών Ειρήνης, μαζικών φορέων, εργατικών σωματείων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, η αναχώρηση των διαδηλωτών θα γίνει στις 10 π.μ. από την προβλήτα των φέρι μποτ, στο Ακτιο.

Και σήμερα συνεχίζεται η Παγκρήτια Κατασκήνωση Ειρήνης, που διοργάνωσε η Νεανική Δράση για την Ειρήνη, στην περιοχή Αγ. Απόστολοι στα Χανιά. Οι νέοι άνθρωποι που θα βρεθούν εκεί από κάθε γωνία της Κρήτης, θα κατασκηνώσουν, θα τραγουδήσουν, θα αγωνιστούν και θα φωνάξουν για την ειρήνη, τον πολιτισμό και τη φιλία των εθνών.

Ειρήν' Ειρήν' άγιο φως, γλυκιά ζωή μας πού 'σαι!

Που τ' όνομά σου, τη μορφή και τ' όμορφό σου είναι

έχουν σμιλέψει οι καρδιές, χιλιάκριβη Ειρήνη!

Ελα και στη μυριάνθιστη από καρδιάς λουλούδια

τη στράτα μας τη διαλεχτή λουσμένη στα τραγούδια.

Ελα στη στράτα άξιας γης - της ιεροσύνης χώρος -

που ξεκινά απ' το βωμό, τον Τύμβο Μαραθώνος.

Στη βρυσομάνα λεβεντιάς να ξαποστάσεις, έλα,

στο δέντρο που φυτέψαμε, με δάκρυα και αίμα!

Και δώσε μας τ' ολόθερμο, σφιχτό αγκάλιασμά σου

να γιγαντώσει, ν' απλωθεί σε όλα τα παιδιά σου.

Ακου μυριόστομη φωνή, πώς τραγουδούν οι φίλοι;

«Κατάρα πια στον πόλεμο, εμπρός με σένα Ειρήνη»!

Και 'δες το παλικάρι μας, δεν πέθανε, μα, ζει

η στράτα του η αιματόβρεχτη για 'δες την πώς ανθεί!

Το κάλεσμα, η θυσία του, μας γέμισαν πνοή

και να! στρατιά γενήκαμε με δύναμη και ορμή!

Εκεί ακούστηκε το πρώτο κορνάρισμα. Διασταύρωνε τη Μαυρομιχάλη με τη Διδότου. Ομως, ούτε την κόρνα του αυτοκινήτου, ούτε τη μούντζα του οδηγού είδε.

«Και καλά με την τέχνη», συνέχισε χειρονομώντας, «αν όμως το μυαλό του ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με τις διαφορές που υπάρχουν στον ιστορικό υλισμό με τον διαλεκτικό υλισμό, πάλι πρέπει να πει... βιάζομαι; `Η αυτό το ζήτημα δεν αφορά τους ανθρώπους; Δεν είναι ένα θέμα, που όσο καλύτερα το γνωρίζεις, τόσο ευκολότερος - και αποτελεσματικότερος - γίνεται ο αγώνας σου; Γιατί άλλο πράγμα να πλησιάζεις το μέλλον με τις γνώσεις του Φόιερμπαχ και άλλες με αυτές του Μαρξ και του Ενγκελς. Γιατί άλλο πράγμα να ερμηνεύεις τον κόσμο και άλλο να τον αλλάζεις. Χρήσιμα, βέβαια, και τα δυο, όμως χρησιμότερο είναι να ξέρεις τις διαφορές τους».

«Διαφορές, επίσης, υπάρχουν, και πρέπει - και αυτές- να τις γνωρίζει ο άνθρωπος, και ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και τον φασισμό. Παρότι και τα δυο είναι εργαλεία του χρηματιστηριακού κεφαλαίου, διαφέρουν. Αλλιώς εκφράζει τη δύναμή του το ένα και αλλιώς το άλλο. Και αυτό πρέπει να το γνωρίζει ο άνθρωπος. Οταν τα πράγματα κυλάνε "ήρεμα" η άρχουσα τάξη λύνει τα προβλήματά της με τους εργαζόμενους με "δημοκρατικά" μέσα. Οταν, όμως, δυναμώσουν οι εργατικοί αγώνες, πληθύνουν οι εργατικές απαιτήσεις, τότε ένα από τα ενδεχόμενα είναι και ο φασισμός. Δεν υπάρχουν δισταγμοί, όταν η άρχουσα αστική τάξη πρέπει να κρατηθεί στην εξουσία. Οι αυταπάτες δε βοηθάνε τους σωστούς συλλογισμούς...».

Εδώ, Μαυρομιχάλη και Καλλιδρομίου κοντοστάθηκε, μηχανικά. Ωστόσο, δεν είναι σίγουρο αν έκανε τον έλεγχο, που επιβάλλεται να γίνεται στις διασταυρώσεις.

«Πολυτέλεια είναι να ασχοληθεί ο άνθρωπος με τη θεωρία του Παυλώφ τη σχετική με τον ύπνο; Να ερευνήσει, δηλαδή, αν η θεωρία της αναστολής των διεγέρσεων του οργανισμού του ανθρώπου, κατά τη διάρκεια του ύπνου, ισχύει και για την κοινωνία. Εάν, δηλαδή, απλώς αναστέλλονται οι διεργασίες της κοινωνίας όταν - και αυτή- «κοιμάται», και δε σταματούν οριστικά; Γιατί άλλο πράγμα να ξέρεις ότι η κοινωνία βρίσκεται σε αναστολή και άλλο ότι έχει πεθάνει».

Μαυρομιχάλη και Ισαύρων γωνία σταμάτησε στο περίπτερο για εφημερίδα.

«Τι έλεγα; Ναι, φυσικά και δεν είναι προκαθορισμένη η πορεία, η εξέλιξη της κοινωνίας, το μέλλον της ανθρωπότητας, από κάποια άγνωστη, υπερφυσική δύναμη. Η μοιρολατρία δεν είναι προϊόν γνώσης, είναι αποτέλεσμα άγνοιας. Μιας άγνοιας που σε οδηγεί κατευθείαν στην υποταγή. Αλλο πράγμα να πιστεύεις πως δε γίνεται τίποτα από εμένα - εμένα με τη γενική έννοια- και άλλο ότι τα πάντα γίνονται από εμένα- πάλι με τη γενική έννοια...».

«Μα στ' αλήθεια, όλα ετούτα είναι άσχετα με την αισθητική, άσχετα με την τέχνη», συνέχισε το θυμωμένο μονόλογό του. «Θέλουν να με κάνουν να πιστέψω πως όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν "καλλιτεχνικές εικόνες, προσιτές στις αισθήσεις"; Πως όλα ετούτα δεν μπορούν να γίνουν καλλιτεχνικό έργο; Η άρνησή τους να εγκρίνουν την πρότασή μου απαντάει στη μοιρολατρία τους ή στη σκοπιμότητά τους; Πρέπει να το ερευνήσω. Γιατί άλλο πράγμα η μοιρολατρία και άλλο η σκοπιμότητα».

Βάζει το κλειδί στην κλειδαριά. Πάντα έχει δυσκολίες στο άνοιγμα. Και πάντα ξεχνάει να ρωτήσει τον κλειδαρά «αν είναι τα δόντια του κλειδιού χαλασμένα ή το εσωτερικό της κλειδαριάς πληγωμένο». Πάντα, όμως, έστω και δύσκολα ανοίγει. Και πάντα βλέπει να τον περιμένει η αλληλογραφία του. Είναι τόσο αγαπητός, τόσο αποδεκτός και ευπρόσδεκτος! Τον καλούν σε πολλές εκδηλώσεις... Οι καλλιτέχνες είναι πάντα καλοδεχούμενα άτομα σε κοινωνικές συναθροίσεις. Σε χώρους, δηλαδή, ακίνδυνους. Εκεί όπου- από τα πράγματα- μένουν σιωπηλοί. Εκεί όπου - από τα πράγματα- απλώς «παραβρίσκονται». Εκεί που - από τα πράγματα- μεταβάλλονται σε κομπάρσους!

«Ο Καλλιτέχνης πρέπει να βλέπει τον κόσμο κριτικά» συνέχισε ανεβαίνοντας τη σκάλα. «Πρέπει να μην ενδίδει...»

Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του δημοσιογράφου Δημήτρη Σέρβου «Το Παιδομάζωμα και ποιοι φοβούνται την αλήθεια», που εκδόθηκε πρόσφατα από τη «Σύγχρονη Εποχή», φρίττει μπροστά σε όσα τράβηξαν οι χιλιάδες ανώνυμες μητέρες της προηγούμενης γενιάς: Μητέρες ηρωικές, που, όμως, δεν τιμήθηκαν ποτέ για όσα προσέφεραν στην πατρίδα, στην κοινωνία και στη νέα γενιά. Ποιοι, άραγε, αναλογίστηκαν τον πόνο όλων αυτών των μανάδων, τα ψυχικά και σωματικά μαρτύρια που είχαν υποστεί τις οδυνηρές μέρες και νύχτες των μεταπολεμικών χρόνων; Αυτές τις σκέψεις κάναμε, διαβάζοντας συγκλονιστικές μαρτυρίες για τις μητέρες ή από μητέρες που για πρώτη φορά αποκαλύπτονται: Το βιβλίο, καρπός μακρόχρονης μελέτης, έρχεται να ρίξει φως στις σκοτεινές πλευρές της ιστορίας μας, που αλλοιώνουν οι παραχαράκτες της - όπως, άλλωστε, κάνουν συνήθως οι νικητές... Με γραπτές μαρτυρίες, ιστορικά και φωτογραφικά στοιχεία, αποκαλύπτεται το μεγάλο έγκλημα του παιδομαζώματος, που οργάνωσε η Φρειδερίκη με την ενεργό συμμετοχή Αμερικανών αξιωματούχων: Ηταν η αρπαγή χιλιάδων παιδιών μέσα από την αγκαλιά των μανάδων τους στα χωριά της Μακεδονίας, της Θράκης, της Ηπείρου, ο εγκλεισμός 55.000 αγοριών και κοριτσιών σε αναμορφωτήρια - φυλακές, η αγοραπωλησία και υιοθεσία βρεφών κυρίως στην Αμερική, ο βασανισμός ανηλίκων, η πλύση εγκεφάλου που τους έκαναν για να μισήσουν τους γονείς, ακόμα και τη μητέρα τους... Κι ακόμα, το δίλημμα που έθεταν στις αγωνίστριες να κάνουν δήλωση ή να χάσουν τα μωρά τους... Ολα αυτά τα αίσχη, όλη αυτή η οδύνη «σκεπάστηκαν» ή αλλοιώθηκαν από την ασύδοτη προπαγάνδα που ακολούθησε τον εμφύλιο πόλεμο που επέβαλαν στον τόπο μας...

«Ηταν τέτοια η "πλύση" στο κεφάλι των παιδιών για να καλλιεργηθεί το μίσος ενάντια και σ' αυτούς τους γονείς τους, γράφει ο ερευνητής, που ένα απ' αυτά στην παιδούπολη - αναμορφωτήριο της Λάρισας όπου το επισκέφθηκε η μάνα του, που μόλις είχε αποφυλακιστεί, φέρνοντάς του γλυκίσματα, εκείνο της είπε: "Μάνα, πόσους σκότωσες;". Γενίτσαρους θέλανε τα παιδιά να απαρνηθούν τους γονείς τους, που ήταν μαχητές του ΔΣΕ ή ακόμα ήταν απλά αριστεροί, προοδευτικοί άνθρωποι».

Πιο αποτελεσματική μέθοδος για να ξεχάσουν τα παιδιά τελείως τις ρίζες τους ήταν να υιοθετηθούν από ξένους. Πώς; «Πολλοί γονείς, γράφει ο Δημήτρης Σέρβος, ή παππούδες και γιαγιάδες - στη φύλαξη των οποίων ήταν τα παιδιά καταδιωκόμενων μαχητών του ΔΣΕ - που δεν είχαν τα μέσα να τα θρέψουν, αναγκάζονταν να τα βάζουν σε ορφανοτροφεία, με την πρόθεση να τα πάρουν πίσω μόλις μπορέσουν. Τα "ιδρύματα" αυτά, που βρίσκονταν κάτω απ' τον έλεγχο της Φρειδερίκης, όταν έφτασε η ώρα να επιστρέψουν τα παιδιά στους φυσικούς τους γονείς ή στους συγγενείς τους, παράδιναν πλαστά πιστοποιητικά δήθεν θανάτου των παιδιών τους, ενώ, αντίθετα, την οικογένεια που επιθυμούσε να υιοθετήσει την προμήθευαν με πλαστά πιστοποιητικά περί δήθεν θανάτου της μητέρας του παιδιού. Να σημειωθεί ότι ακόμη και σήμερα παραμένει άγνωστος ο αριθμός των παιδιών, που υιοθετήθηκαν παράνομα ή νόμιμα από οικογένειες του εξωτερικού». Ετσι, αποφεύχθηκε να γίνουν κι αυτά «μιάσματα», αφού δε γνώρισαν ποτέ την πραγματική μητέρα ή τον πατέρα τους...

Και τα παιδιά, που ήταν κάπως μεγαλύτερα και είχαν ήδη προσβληθεί από το «μικρόβιο»; Πολλά απ' αυτά δολοφονήθηκαν σε ομαδικές σφαγές μαζί με τις μητέρες τους, άλλα εκτελέστηκαν επίσημα (π.χ. στην Κέρκυρα), άλλα σύρθηκαν σε εξορίες και ακόμα μαρτύρησαν στη Μακρόνησο. Παιδιά αμούστακα από 13-17 χρόνων υπέστησαν τα πάνδεινα, όπως αποκαλύπτεται στο βιβλίο και όπως επιβεβαιώνει με την προσωπική του μαρτυρία ο Βασίλης Φυτσιλής σ' ένα άλλο βιβλίο: «Κουβεντιάζοντας με τον Γιάννη - το πικρό οδοιπορικό ενός μικρού αντάρτη». Στο «ειδικό κέντρο ανηλίκων», τα έφεραν σε τέτοια κατάσταση, ώστε να κόβουν τις φλέβες τους, να καταπίνουν τις ουρές από κουτάλια, αναπτήρες, να παίρνουν δηλητήριο για να γλιτώσουν από τη φρικτή ζωή. Κάποια τρελάθηκαν... Αλίμονο σ' αυτά, αλλά και στις μητέρες τους. Τρισαλίμονο και στις εξόριστες αγωνίστριες στη Χίο, που τον Ιούλη του 1948 είδαν να τους αρπάζουν μέσα από τα χέρια 21 παιδιά. Τα έκλεισαν σε ορφανοτροφεία για να αποσπάσουν δηλώσεις από τις μητέρες τους. Ομως, οι γυναίκες έσφιξαν την καρδιά τους μπροστά στη συμφορά: Δεν υπέγραψε καμία! Πάλι από το στρατόπεδο της Χίου, το Μάρτη του 1949, άρπαξαν σαράντα παιδιά, τα μετέφεραν με αρματαγωγά και τα έκλεισαν στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης. Πολλά απ' αυτά χάθηκαν ή πουλήθηκαν... Κι όμως, αναρωτιόμαστε: Πόσες μητέρες σάπισαν στις φυλακές με τα παιδιά τους να μεγαλώνουν σε ξένα χέρια; Κάποιες δεν άντεξαν και έγιναν νευροπαθείς...

Τα νεαρά κορίτσια είχαν συχνά να αντιμετωπίσουν άλλο είδος βασανιστηρίων. Τις κακοποιούσαν, τις βίαζαν και μετά τις διοχέτευαν σε πορνεία της επαρχίας... Μερικές απ' αυτές ήταν μόλις πάνω από οκτώ χρόνων, όταν κακοποιήθηκαν...

* Σπαρακτικές οι μαρτυρίες του βιβλίου, που αναφέρονται στις μητέρες. Αυτές, λ.χ., που βάδιζαν μέρα - νύχτα με κίνδυνο της ζωής τους για να βρουν καταφύγιο έξω από τα σύνορα, να γλιτώσουν τα παιδιά τους από την πείνα και τους βομβαρδισμούς. Η Ευαγγελία Τόπα - Γουναροπούλου, δασκάλα, που πήρε μέρος σαν υπεύθυνη συνοδός σε αποστολή παιδιών, κατέγραψε το μαρτύριο των μανάδων, που, φορτωμένες τα μικρότερα παιδιά τους, παρακινούσαν όσα μπορούσαν να περπατήσουν να μη μένουν πίσω. Εξαντλητικές πορείες, δάκρυα, τρόμος... μέσα στο σκοτάδι, στις ερημιές. Για πρώτη φορά, δημοσιεύεται έγγραφη μαρτυρία μαχήτριας του ΔΣΕ, που περιέχεται στα αρχεία του Ιστορικού Τμήματος του ΚΚΕ με τίτλο «Ο Χρηστάκης απ' τον Πολύγυρο». Είναι οι περιπέτειες της Λουκίας Χλιάπα, συζύγου αντάρτη, με το μωρό της τεσσάρων μόνο μηνών, που γνώρισε δίπλα στη μάνα του κρατητήρια, χώρους μεταγωγών, θαλασσοπνίγματα, τρικυμίες, εξορία στην Ικαρία, τρομοκρατία. Τη μητέρα του την έβαλαν μαζί με άλλες γυναίκες και γέρους να μαζεύουν νάρκες σε επικίνδυνες περιοχές. Αρρωστη βαριά, δεν άφηναν να τη δει γιατρός, επειδή ο άντρας της ήταν στο βουνό. Για να την τρομοκρατήσουν, όπως και άλλες γυναίκες και να απαρνηθούν τους δικούς τους, τους έδειχναν κεφάλια σκοτωμένων παλικαριών και τις απειλούσαν ότι δε θα επιζήσουν... Το 1948, η μητέρα παίρνει την απόφαση να βγει στο βουνό μαζί με το μικρό...

* ...Μάνα τριών αγοριών, η Σταματίνα Κοροβέση, από την Κοκκινιά, βλέπει να συλλαμβάνουν και τα τρία παιδιά της. Σε παράκλησή της να αφήσουν τουλάχιστον το ανήλικο (17χρονο), ώστε να μπορεί να τη συντηρήσει, τη χτυπάνε και τη βρίζουν: «Παλιόγρια! Αν μπορούσα να πάρω κι εσένα μέσα!».

* Την Αθηνά Τσαντίκου την ξεγυμνώνον και τη βασανίζουν άγρια (σήμερα βρίσκεται μόνο μ' ένα γλουτό). Στο διπλανό κελί βασανίζουν το παιδί της. Η μάνα, γυμνή και κατακρεουργημένη, ακούει τα βογκητά του γιου της και του δίνει κουράγιο: «Μη παιδί μου. Μην πεις ψέματα και πάρεις άλλους στο λαιμό σου. Μη βγάλεις τσιμουδιά...».