«Η γερμανική κυβέρνηση φαίνεται να γνωρίζει ότι δεν μπορεί πλέον να υποτιμά τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής του Νότιου Καυκάσου, ιδιαίτερα ως στρατηγικό "φυλάκιο" προς το Ιράν και την Κεντρική Ασία», σημείωνε ο γερμανικός Τύπος ενόψει της τριήμερης περιοδείας της καγκελαρίου, Αγκελα Μέρκελ, σε Γεωργία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν την προηγούμενη βδομάδα (23 - 25 Αυγούστου). Από το 2008, τα τρία κράτη αποτελούν μέρος της λεγόμενης Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης της ΕΕ, ενώ με τη Γεωργία η ΕΕ διατηρεί συμφωνία σύνδεσης και ελεύθερων συναλλαγών.

Το ενδιαφέρον της Γερμανίας για μια περιοχή που θεωρείται «ζωτικός χώρος» της Ρωσίας εκφράστηκε και με το ταξίδι της Μέρκελ, η οποία συνοδευόταν και από αντιπροσωπεία στελεχών γερμανικών επιχειρηματικών ομίλων. Ατζέντα των συνομιλιών ήταν η αναζήτηση εναλλακτικών προς τη Ρωσία αγωγών φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, επιχειρηματικές συμφωνίες και ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων, η ενδυνάμωση της συνεργασίας των χωρών αυτών με τη Γερμανία και την ΕΕ, η προοπτική ένταξης της Γεωργίας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, στην οποία αντιδρά έντονα η Ρωσία. Παρά τους ανοιχτούς διαύλους που διατηρεί η Γερμανία με τη Ρωσία και την επιδίωξη να βαθύνουν οι μεταξύ τους οικονομικές σχέσεις, οι αντιθέσεις συνυπάρχουν και ο ανταγωνισμός συνεχίζεται αμείωτα και μάλιστα σε μια στρατηγικής σημασίας περιοχή μεταξύ Δύσης και Ανατολής.

Τα ενεργειακά και άλλα επιχειρηματικά σχέδια βρέθηκαν σε πρώτο πλάνο κατά το ταξίδι της καγκελαρίου. Στο Μπακού, όπου συναντήθηκε με τον Αζέρο Πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίεφ, σημείωσε χωρίς περιστροφές πως «το Αζερμπαϊτζάν είναι ένας σημαντικός εταίρος στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ», δηλαδή στην αναζήτηση εναλλακτικών προς τη Ρωσία αγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και συγκεκριμένα από τη λεκάνη της Κασπίας, με τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου. Ακόμη η Αγκ. Μέρκελ υπογράμμισε την «ενδιαφέρουσα γεωγραφική θέση» του Αζερμπαϊτζάν: «Συνορεύει τόσο με τη Ρωσία όσο και με το Ιράν. Εχει επίσης πολύ στενές σχέσεις με την Τουρκία»...

Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία - που δημιουργεί και πολιτικές εξαρτήσεις - απασχολεί τη Γερμανία, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί σημείο «τριβής» με τις ΗΠΑ, που θέλουν να αυξηθούν οι πωλήσεις του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς την Ευρώπη και βάζουν σοβαρά εμπόδια στην ολοκλήρωση του νέου ρωσικού αγωγού «Nord Stream 2», που θα καταλήγει στη βόρεια Γερμανία.

Η Γερμανία αρχίζει να «παίζει» και με άλλους προμηθευτές, στο πλαίσιο και της συνολικότερης επιδίωξης για διείσδυση στη στρατηγική περιοχή του Νότιου Καυκάσου. Ετσι, «το άνοιγμα του Νότιου Διαδρόμου (Southern Gas Corridor - SGC) αποτελεί ένα καλό μήνυμα για τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ. Εκτιμούμε επίσης τη σιδηροδρομική σύνδεση Μπακού - Τιφλίδα - Καρς, που αποτελεί μια γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης και βελτιώνει σημαντικά το εμπόριο», είπε η Μέρκελ.

Οπως ανέφερε το Μάρτη η ειδησεογραφική ιστοσελίδα «Euractiv», το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών θα διαθέσει 1,2 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την επέκταση του τμήματος του Νότιου Διαδρόμου που βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν, δηλαδή του αγωγού του Νότιου Καυκάσου (SCP) ο οποίος διέρχεται από τη Γεωργία και την Τουρκία (Trans-Anatolian - TANAP) και εκεί θα συνδεθεί με τον αγωγό αερίου μέσω της Αδριατικής (Τransadriatic Pipeline - TAP), που μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας θα καταλήγει στη Νότια Ιταλία.

Μετά την υπογραφή της σύμβασης για το νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας (12 Αυγούστου στο Ακτάου), το ζήτημα της μεταφοράς φυσικού αερίου όχι μόνο από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και από το Τουρκμενιστάν προς στις ευρωπαϊκές αγορές, έγινε ξανά «επίκαιρο». Η διοχέτευση αερίου από το Τουρκμενιστάν προς τα δυτικά (μέσω του Νότιου Διαδρόμου) απαιτεί την κατασκευή του αγωγού μέσω της Κασπίας (Trans-Caspian Pipeline - TCP). Το κύριο πρόβλημα είναι η έγκριση και των πέντε «γειτόνων» της Κασπίας Θάλασσας - συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας - για έναν τέτοιο αγωγό (Ιράν, Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν).

Από τις επιχειρηματικές συμφωνίες που κλείστηκαν κατά το ταξίδι της Μέρκελ στο Αζερμπαϊτζάν είναι και αυτή της γερμανικής «Uniper SE» με την αζέρικη «SOCAR», στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν. Ο γερμανικός πάροχος Ενέργειας και η κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν συνεργάζονται στενά τα τελευταία πέντε χρόνια.

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Γερμανίας και της ΕΕ για την ανερχόμενη Ευρασιατική Οικονομική Ενωση (EEU), μέλη της οποίας είναι η Ρωσία, η Λευκορωσία, η Αρμενία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν, εκφράστηκε και κατά την επίσκεψη της Αγκ. Μέρκελ στην Αρμενία.

Στο επίκεντρο των συνομιλιών της καγκελαρίου με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, βρέθηκαν οι σχέσεις Γερμανίας - Αρμενίας, αλλά και ΕΕ - Αρμενίας. Η καγκελάριος εξέφρασε την ικανοποίησή της «που η Αρμενία υπέγραψε συμφωνία με την ΕΕ (CEPA) τους τελευταίους μήνες, η οποία λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι η Αρμενία είναι μέλος της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης, αλλά επιθυμεί να εμβαθύνει και τη συνεργασία της με την ΕΕ».

«Η Αρμενία μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για το πώς μπορούμε να βρούμε μια καλή συνεργασία με τη Ρωσία και την ΕΕ ταυτόχρονα», συμπλήρωσε η Μέρκελ. Η ίδια εκτίμησε πως «στο εγγύς μέλλον δεν θα αρχίσουν επίσημες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης και της ΕΕ» - κάτι που ζητά επίμονα τμήμα του γερμανικού κεφαλαίου - χωρίς να αποκλείει ότι αυτές «θα μπορούσαν να συμβούν κάποια στιγμή».

Επίσης στην Ερεβάν υπογράφτηκαν επιχειρηματικές συμφωνίες σε τομείς όπως υποδομές, ψηφιοποίηση, αγροτική παραγωγή, πρώτες ύλες κ.ά.

Στο μεταξύ, η καγκελάριος τόνισε πως η Γερμανία είναι έτοιμη να αναλάβει μεγαλύτερη «πολιτική ευθύνη για την επίλυση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο - Καραμπάχ», μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, λέγοντας πως «είναι προς το γερμανικό συμφέρον». Στο πλαίσιο της λεγόμενης Ομάδας του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), μαζί με τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, «επιδιώκεται μια ειρηνική λύση», πρόσθεσε.

«Είμαστε σε ολόκληρη την ΕΕ σε μια πορεία εντατικής συνεργασίας με τη Γεωργία», δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος κατά την πρώτη στάση του ταξιδιού της στην Τιφλίδα. Τόνισε πως η Γερμανία στηρίζει την «εδαφική ακεραιότητα της χώρας» και «τις προσπάθειες ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων στην Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία», μεταξύ Γεωργίας και Ρωσίας.

Ο Γεωργιανός πρωθυπουργός, Μαμούκα Μπαχτάτζε, επανέλαβε την επιθυμία της χώρας να γίνει μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. «Αλλά δεν έχουμε ψευδαισθήσεις, έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε», είπε, προσθέτοντας ότι θα συνεχιστούν οι «μεταρρυθμίσεις». Η Μέρκελ υποσχέθηκε τη στήριξη της Γερμανίας και κάλεσε σε περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας. Κατά την επίσκεψή της υπογράφηκαν δύο επιχειρηματικές συμφωνίες αναπτυξιακής συνεργασίας ύψους 193 εκατ. ευρώ, μια για κατασκευή αποθηκευτικού χώρου φυσικού αερίου και μια για τη βελτίωση της παροχής πόσιμου νερού και διαχείρισης των λυμάτων.