Το μεσημέρι της προηγούμενης Κυριακής υπογράφτηκε απ' τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ, στις Πρέσπες, η ευρωατλαντικής κοπής συμφωνία για την ονομασία των Σκοπίων, παρουσία της αρμόδιας για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Αμυνας της ΕΕ, Φ. Μογκερίνι, του επιτρόπου Διεύρυνσης Γ. Χαν, του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μ. Νίμιτς και των πρωθυπουργών Αλ. Τσίπρα και Ζ. Ζάεφ.

Πρόκειται για συμφωνία που φέρνει ατόφια τη σφραγίδα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και των σχεδίων τους στα Βαλκάνια, που περνάνε και μέσα από την ένταξη της ΠΓΔΜ στους δυο ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Αυτό άλλωστε δεν είναι ένας «γενικός στόχος» ή, όπως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προσπαθεί να παρουσιάσει, «ζήτημα της ΠΓΔΜ» και τάχα άσχετο από τη συμφωνία για το ονοματολογικό.

Αντίθετα, οι «εγγυήσεις» από την πλευρά της Ελλάδας ότι θα στηρίξει την ένταξη της ΠΓΔΜ στους δύο ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, όπως και τα χρονοδιαγράμματα της ενταξιακής διαδικασίας, καταγράφονται αναλυτικά στο άρθρο 2 της συμφωνίας, που στην πραγματικότητα χαρακτηρίζει το συνολικό της περιεχόμενο.

Ανάμεσα σε άλλα στο άρθρο καταγράφεται:

«Το Πρώτο Μέρος (σ.σ. Ελλάδα) συμφωνεί να μην αντιταχθεί στην υποψηφιότητα ή την ένταξη του Δεύτερου Μέρους, υπό το όνομα και τις ορολογίες του Αρθρου 1 της παρούσας Συμφωνίας, σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς Οργανισμούς και θεσμούς, όπου το Πρώτο Μέρος είναι μέλος. (...)

Από τη θέση σε ισχύ της παρούσας Συμφωνίας κατ' εφαρμογή του Αρθρου 1 αυτής, το Πρώτο Μέρος θα κυρώσει οποιαδήποτε Συμφωνία εισδοχής του Δεύτερου Μέρους σε διεθνείς Οργανισμούς, στους οποίους το Πρώτο Μέρος είναι μέλος.

Ειδικότερα αναφορικά με τις διαδικασίες ενσωμάτωσης του Δεύτερου Μέρους στην ΕΕ και τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), τα ακόλουθα θα ισχύσουν:

α) Το Δεύτερο Μέρος θα επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ υπό το όνομα και τις ορολογίες του Αρθρου 1 της παρούσας Συμφωνίας. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ θα λάβει χώρα υπό το ίδιο όνομα και ορολογίες.

β) Με τη λήψη της γνωστοποίησης της κύρωσης της παρούσας Συμφωνίας από το Κοινοβούλιο του Δεύτερου Μέρους, το Πρώτο Μέρος χωρίς καθυστέρηση:

(i) θα γνωστοποιήσει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ ότι υποστηρίζει την έναρξη των ενταξιακών στην ΕΕ διαπραγματεύσεων του Δεύτερου Μέρους υπό το όνομα και τις ορολογίες του Αρθρου 1 της παρούσας Συμφωνίας,

(ii) θα γνωστοποιήσει στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι υποστηρίζει να απευθυνθεί από το ΝΑΤΟ προς το Δεύτερο Μέρος πρόσκληση ένταξης...», ενώ «με το νι και με το σίγμα» καταγράφεται και το υπόλοιπο χρονοδιάγραμμα για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, που θα τεθεί σε ισχύ αφού - διαδοχικά - πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα στη γείτονα (η έκβαση του οποίου θα είναι θετική), ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για τη συνταγματική αναθεώρηση και η συμφωνία κυρωθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο.

Οπως φαίνεται και από τα παραπάνω, το περιεχόμενο αλλά και το ρυθμό για την υλοποίηση της συμφωνίας που «τρέχει», τα υπαγορεύουν τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα ΝΑΤΟ - ΕΕ, ενόψει των Συνόδων τους 28 - 29 Ιούνη για την ΕΕ και 11 - 12 Ιούλη για το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, την Τετάρτη η Βουλή της ΠΓΔΜ ενέκρινε κατά πλειοψηφία τη συμφωνία, δίνοντας τη σκυτάλη στην ελληνική κυβέρνηση για να στείλει τη σχετική επιστολή σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο νόμου έφερε ως ένδειξη ένα «ευρωπαϊκό σημαιάκι», διακριτικό γνώρισμα των νομοσχεδίων που αφορούν την ευρωενωσιακή πορεία της χώρας και τα οποία δύναται να συζητηθούν με τη διαδικασία του «κατεπείγοντος», ενώ αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή για αυτά τα νομοσχέδια είναι η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.

Ενδεικτική είναι και η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ να προχωρήσει τη συμφωνία, με τον Ζ. Ζάεφ να θέτει ζήτημα αποπομπής του Προέδρου της χώρας Γκ. Ιβάνοφ (πρόσκειται στο VMRO που αντιδρά στη συμφωνία) σε περίπτωση που δεν την επικυρώσει μετά και από την έγκρισή του στο δημοψήφισμα, προειδοποιώντας ότι «η πολιτική δυναμική είναι τέτοια που, αν δεν υπογράψει το νόμο σε τέτοιες συνθήκες, θα έχει καταπατήσει τρία πράγματα. Τη βούληση των πολιτών, την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή προοπτική και αυτό είναι τρομερή ευθύνη».

Σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις της ελληνικής κυβέρνησης στην υλοποίηση της συμφωνίας, ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς, με δηλώσεις του στο τέλος της Διάσκεψης της Ρόδου, σημείωσε ότι εφόσον το πρώτο βήμα έγινε (επικύρωση της συμφωνίας στη Βουλή της ΠΓΔΜ), έχει ετοιμάσει δύο επιστολές (όπως προβλέπονται από τη συμφωνία, στο άρθρο 2, ενώ έχει ήδη αποστείλει ήδη μια), τις οποίες θα υπογράψει την Κυριακή 24/6 και θα αποστείλει τη Δευτέρα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Σ' αυτές ενημερώνει ότι η ελληνική κυβέρνηση συναινεί να προχωρήσουν το μεν ΝΑΤΟ στην πρόσκληση για συμμετοχή της ΠΓΔΜ στη λυκοσυμμαχία, η δε ΕΕ στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ.

Σχετικά με το σκέλος της ΕΕ, για να παρθεί σχετική απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο τέλος της επόμενης βδομάδας, ο Ν. Κοτζιάς είπε ότι χρειάζεται πρώτα συμφωνία και θετική εισήγηση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, που συνεδριάζει την Τρίτη (βλ. και σελ. 10) με πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με ΠΓΔΜ και Αλβανία.

Ο ΥΠΕΞ αναφέρθηκε ακόμα στη διαπραγμάτευση με την Αλβανία, για τις θαλάσσιες ζώνες. Οπως είπε στη διμερή συνάντηση με τον Αλβανό ομόλογό του, στο περιθώριο της Διάσκεψης της Ρόδου, συζήτησαν πώς η ελληνική κυβέρνηση θα στηρίξει τις αλβανικές θέσεις στην ΕΕ, γιατί, όπως επανέλαβε, υπάρχουν αντιρρήσεις από κράτη - μέλη στο να ανοίξει ενταξιακή διαπραγμάτευση με Σκόπια και Τίρανα. Τη Δευτέρα, εξάλλου, στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, γίνεται «πρωινό εργασίας» για την Αλβανία.

Ενδεικτικά για το περιεχόμενο και τους στόχους της συμφωνίας είναι και τα συγχαρητήρια που έσπευσαν να δώσουν στις κυβερνήσεις των δύο κρατών εκπρόσωποι της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, ο Αμερικανός πρέσβης κ.ά., επισημαίνοντας ότι τώρα οι σχεδιασμοί για ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ περνάνε στην επόμενη φάση και μπροστά βρίσκεται η «σκληρή δουλειά» που πρέπει να γίνει.

Αλλά και οι Τζορτζ και Αλεξάντερ Σόρος, με άρθρο τους στην εφημερίδα «New York Times», χαρακτηρίζουν «μια ιστορική ευκαιρία» τη διευθέτηση του ονοματολογικού της ΠΓΔΜ, καλώντας τους ηγέτες ΕΕ και ΗΠΑ να στηρίξουν ένα σενάριο ευρωατλαντικής ενσωμάτωσης της Δυτικοβαλκανικής με πρότερο ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ τους οικονομικής ένωσης, ώστε, όπως λένε, να κάνουν τα κράτη των Βαλκανίων «λιγότερο ευάλωτα στις οικονομικές, διπλωματικές ή στρατιωτικές επιρροές του Πεκίνου, της Αγκυρας ή της Μόσχας».

Είναι ακριβώς αυτοί οι σχεδιασμοί που κονιορτοποιούν τα μεγάλα λόγια στα οποία αναλώθηκαν οι δύο πρωθυπουργοί στις Πρέσπες, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για συμφωνία «ειρήνης» και «σταθερότητας» και τάχα απάντησης στο «σοβινισμό, τις αλλαγές συνόρων, την κυριαρχία του φόβου». Κρύβουν ότι τα ευρωατλαντικά σχέδια και η συνακόλουθη κλιμάκωση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών αποτελούν το γόνιμο έδαφος όπου αναφύονται αλυτρωτισμοί και εθνικισμοί, αμφισβητήσεις συνόρων, διενέξεις και πολεμικές συγκρούσεις, κι ενώ η συμφωνία διατηρεί το «σπέρμα» του αλυτρωτισμού με τις αναφορές σε «μακεδονική» ιθαγένεια και γλώσσα.

Η συμφωνία αποτέλεσε και την αφετηρία για έναν νέο κύκλο διεργασιών σε όλο το φάσμα του αστικού πολιτικού συστήματος, με μοχλό την ονοματολογία και «σιγή ασυρμάτου» για το ευρωατλαντικό περιεχόμενο της συμφωνίας, στο οποίο άλλωστε συγκλίνουν όλα τα αστικά κόμματα παρ' όλες τις επιμέρους διαφοροποιήσεις τους.

Στο Κίνημα Αλλαγής, μετά την επιλογή του Ποταμιού να στηρίξει τη συμφωνία, συζητιέται έντονα το ενδεχόμενο αποχώρησής του, με τις αποφάσεις να παραπέμπονται για την 1η Ιούλη. Στους ΑΝΕΛ κυριάρχησαν οι αποχωρήσεις στελεχών, ενώ η ανακοίνωση του προέδρου τους Π. Καμμένου ότι θα καταψηφίσουν τη συμφωνία όταν αυτή έρθει στη Βουλή, ώθησε τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να δηλώσει ότι σ' αυτήν την περίπτωση θα ζητηθεί ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.

Την ίδια ώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ σταθερά προσπαθεί να εμφανίσει τη ΝΑΤΟικής κοπής συμφωνία ως τάχα διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις «προοδευτικές» και τις «αντιδραστικές» και «εθνικιστικές» δυνάμεις, όπου εντάσσει τη ΝΔ, επιχειρώντας να τραβήξει κι ένα μέρος της υπόλοιπης σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και της λεγόμενης «κεντροδεξιάς» με το μέρος του.

Ενώ στη ΝΔ εμφανής είναι η προσπάθεια να «αμβλυνθούν» οι υψηλοί τόνοι για τη συμφωνία, με τα στελέχη της να σπεύδουν μέσα στη βδομάδα να μιλήσουν για τα «τετελεσμένα» που δημιουργεί η συμφωνία, διαβεβαιώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι «το κράτος έχει συνέχεια» και σε ό,τι αφορά τα ευρωατλαντικά σχέδια. Την ίδια ώρα, συνεχίζονταν και οι διεργασίες «δεξιά» της ΝΔ, με στελέχη όπως ο Μπαλτάκος να προαναγγέλλουν δημιουργία νέου κόμματος.