Εντείνονται οι δυσκολίες των μονοπωλίων και της αστικής τάξης στη Βρετανία να συμφωνήσουν σε έναν κοινό «δρόμο» στις σκληρές διαπραγματεύσεις που έχουν ξεκινήσει εδώ και μήνες με τους αξιωματούχους της ΕΕ, ώστε να πετύχουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο (για το μεγάλο κεφάλαιο...) την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ (Brexit). Οι ενδοαστικές κόντρες είναι ιδιαίτερα έντονες, όχι μόνο ανάμεσα σε ανταγωνιστικά μονοπώλια που έχουν την έδρα τους στη Βρετανία, αλλά ακόμη και εντός της συντηρητικής νέας κυβέρνησης μειοψηφίας της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Το Υπουργικό Συμβούλιο παραμένει διχασμένο και διαιρεμένο ανάμεσα σε αυτούς που υποστηρίζουν το «ήπιο» και σε αυτούς που στηρίζουν ένα «σκληρό» Brexit (δηλαδή αποχώρηση δίχως πρόσβαση στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ). Οι κόντρες αυτές είναι τόσο έντονες μέσα στο κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα, ώστε ο πρώην πρόεδρος του κομματικού μηχανισμού, Γκραντ Σαπς, δήλωσε μετά το ετήσιο συνέδριο των Τόρις στο Μάντσεστερ το περασμένο Σαββατοκύριακο πως υποστηρικτές και πολέμιοι του Brexit συμπεριλαμβάνονται στην ομάδα των 30 κυβερνητικών βουλευτών που προτείνουν την ανατροπή της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι... Για να το πετύχουν οι 30 βουλευτές θα πρέπει να γίνουν 48.

Μπροστά στο μπέρδεμα, μέρος των βρετανικών μονοπωλίων προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να επιβραδύνει τις συγκρούσεις εντός και εκτός κυβέρνησης, προτείνοντας «τριετή συμβιβαστική συμφωνία», όπως ζήτησε πριν λίγες βδομάδες από την Μέι ο φαρμακευτικός κολοσσός «AstraZeneca». Ο πρόεδρος της «AstraZeneca», Λιφ Γιόχανσον, κάλεσε την Μέι να καταλήξει σε μια τριετή μεταβατική συμφωνία για το Brexit, προκειμένου να περιορίσει την αβεβαιότητα που πλήττει τις επενδυτικές αποφάσεις και την οικονομία.

Ο Λ. Γιόχανσον δήλωσε ότι μια επιχείρηση σαν τη δική του, με 60.000 εργαζομένους σε όλο τον κόσμο, χρειάζεται τουλάχιστον τρία χρόνια για να προετοιμαστεί για το Brexit, και πολύ περισσότερες κατευθυντήριες γραμμές μετά από αυτό. Απαίτησε σχέδιο δράσης που «να μας δίνει ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουμε και τι να αναμένουμε τον τέταρτο, πέμπτο και έκτο χρόνο». Επιπλέον ο Ανταμ Μάρσαλ, γενικός διευθυντής των Βρετανικών Εμπορικών Επιμελητηρίων, που εκπροσωπεί εταιρείες με συνολικά περίπου 5.000.000 εργαζόμενους, τόνισε ότι η ενδοκυβερνητική διαμάχη «υπονομεύει την εμπιστοσύνη στη χώρα».

Σε κάθε περίπτωση, η διαπάλη των τμημάτων της αστικής τάξης της Βρετανίας παρακολουθείται στενά από τους ανταγωνιστές τους σε κραταιές χώρες - μέλη της ΕΕ. Για παράδειγμα, η Ενωση Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) ανακοίνωσε πρόσφατα πως οι γερμανικές επιχειρήσεις με παρουσία στη Βρετανία ή τη Βόρεια Ιρλανδία θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την πιθανότητα ενός «πολύ σκληρού Brexit». Εξέφρασε μάλιστα ανησυχία για την ελάχιστη πρόοδο που έχει γίνει στις συνομιλίες «διαζυγίου» της Βρετανίας και της ΕΕ και κατηγόρησε τη βρετανική κυβέρνηση πως «δεν έχει μια ξεκάθαρη ιδέα, παρόλο που μιλάει πολύ». Επίσης, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ που συμμετέχουν στην ομάδα διαπραγματευτών κατηγόρησαν τους Βρετανούς για ολιγωρία, ασαφείς θέσεις και πως συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις... «part time» (με μερική απασχόληση). Αφορμή έδωσε η έναρξη του 5ου διαπραγματευτικού γύρου τη Δευτέρα 9/10, κατά την οποία απουσίαζε ο αρμόδιος Βρετανός υπουργός για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, που προτίμησε να συμμετάσχει σε συνάντηση της Μέι και του υπουργού Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ με διευθύνοντες συμβούλους των μονοπωλίων «Aston Martin», «Morgan Stanley», HSBC και «Vodafone».

Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις αντιδράσεις, ο Ντέιβις προσκάλεσε την Τρίτη σε γεύμα εργασίας στη βρετανική πρεσβευτική κατοικία στις Βρυξέλλες τον επικεφαλής των διαπραγματευτών της Επιτροπής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ. Η συνάντηση δεν οδήγησε σε απτό αποτέλεσμα, αφού την Πέμπτη ο Μπαρνιέ ανακοίνωσε αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο που θα αφορά τις μελλοντικές διμερείς εμπορικές σχέσεις. Οπως είπε, «παρά το εποικοδομητικό πνεύμα, δεν κάναμε σημαντικά βήματα εμπρός...».

Γεγονός είναι πάντως πως δεν σταματάει αλλά αυξάνεται η «γκρίνια» των υψηλόβαθμων αξιωματούχων της ΕΕ για τους διαπραγματευτικούς ελιγμούς και την κωλυσιεργία των Βρετανών ομολόγων τους στα παζάρια. Οι ευρωενωσιακοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι η πρόοδος είναι «ελάχιστη» και ότι είναι περίπου απίθανο να αποφασίσουν οι άλλοι 27 ηγέτες της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής της 19ης και 20ής Οκτώβρη στις Βρυξέλλες να δώσουν το πράσινο φως για την έναρξη παράλληλων διαπραγματεύσεων με στόχο τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις Βρετανίας και των άλλων χωρών της ΕΕ. Αυτά, ενώ παραμένουν ανοιχτά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης καίρια ζητήματα, όπως η βρετανική συνδρομή στον προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το 2019, τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ στη Βρετανία, τα σύνορα Βόρειας Ιρλανδίας - Ιρλανδίας.

Είναι πάντως χαρακτηριστικό πως η ίδια η Μέι, μιλώντας τη Δευτέρα στη Βουλή των Κοινοτήτων, προειδοποίησε το Σώμα και τον βρετανικό λαό πως θα πρέπει να προετοιμαστούν για όλα τα ενδεχόμενα. Ακόμη και για την περίπτωση να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις το Μάρτη του 2019 δίχως συμφωνία που να ρυθμίζει τις μεταξύ τους σχέσεις. Την ίδια προειδοποίηση επανέλαβε προχτές και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, προκαλώντας, λίγη ώρα αργότερα, την αντίδραση της επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ δήλωσε ότι δεν μπορεί να διανοηθεί ένα «σκληρό Brexit» και κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ενωση να ενεργήσουν «γρήγορα» προκειμένου να περιοριστούν «οι αβεβαιότητες και οι ανησυχίες», εκτιμώντας ότι «το Brexit θα πλήξει καταρχήν τους ανθρώπους και δευτερευόντως τις επιχειρήσεις». Η ανησυχία της Λαγκάρντ είναι προφανώς υποκριτική, αφού δεν αφορά το λογαριασμό που θα πληρώσουν τα λαϊκά στρώματα στη Βρετανία και σε άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά το ξαναμοίρασμα της «τράπουλας. σημαντικών αγορών, που ίσως αφήσει απ' έξω και «παραπονεμένα» ορισμένα από τα πιο ανταγωνιστικά μονοπώλια.