Με το ζήτημα «πώς η γερμανική οικονομία θα είναι και αύριο τόσο ισχυρή όσο σήμερα» να αποτελεί τον βασικό προβληματισμό των γερμανικών επιχειρηματικών ομίλων και τον πυρήνα των προεκλογικών προγραμμάτων, η αντιπαράθεση ενόψει των ομοσπονδιακών βουλευτικών εκλογών της ερχόμενης Κυριακής (24 Σεπτέμβρη) εξαντλείται σε επιμέρους διαφοροποιήσεις. Εξάλλου, ήδη έχουν αρχίσει «βολιδοσκοπήσεις» και έμμεσα παζάρια για τη σύνθεση του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού.

Τα δύο βασικά κόμματα του γερμανικού κεφαλαίου, οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU) υπό την Αγκελα Μέρκελ (σ.σ. προηγούνται με διαφορά στις δημοσκοπήσεις με 37%) και οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) του Μάρτιν Σουλτς (23%), συγκυβερνούν τα τελευταία οκτώ χρόνια με μεγάλη ταύτιση απόψεων στην προώθηση των συμφερόντων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών μονοπωλιακών ομίλων, ιδιαίτερα απέναντι στις ΗΠΑ, στην Κίνα και τη Ρωσία. Οι όποιες διαφωνίες τους αφορούν σε ορισμένα «συστατικά» του μείγματος διαχείρισης. Αλλά και οι θέσεις των άλλων κομμάτων που διαγκωνίζονται για την τρίτη θέση, αποβλέπουν στην ενίσχυση της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και ανάλογα με ποια ιδιαίτερα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι προσδεδεμένα.

Ας δούμε ορισμένα από τα βασικά θέματα του γερμανικού προεκλογικού αγώνα.

«Ενίσχυση της ΕΕ σημαίνει ενίσχυση της Γερμανίας!», υπογραμμίζεται στο πρόγραμμα των Χριστιανοδημοκρατών, θεωρώντας σημαντική την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, ιδιαίτερα σε θέματα ψηφιοποίησης και Ενέργειας. Επίσης, «με τη νέα γαλλική κυβέρνηση εργαζόμαστε για σταθεροποίηση της Ευρωζώνης», όμως η συζήτηση για προτάσεις όπως Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαίος υπουργός Οικονομικών, κοινός προϋπολογισμός κ.λπ., είναι ακόμη σε πρωταρχικό στάδιο, είπε πρόσφατα η Α. Μέρκελ. Πάντως, ξεκαθαρίζεται ότι «απορρίπτουμε την κοινοποίηση των χρεών». Ιδιαίτερα σημαντικά θεωρούνται η «Κοινή Ευρωπαϊκή Αμυνα», η ενίσχυση της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων, η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ευρωπαϊκών υπηρεσιών.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), προκειμένου να αντιμετωπιστεί η «απομονωτική πολιτική των ΗΠΑ» και οι ευρωσκεπτικιστικές τάσεις (Brexit), προωθεί το «βάθεμα της Ευρωζώνης». Επίσης, κράτη που «έχουν κοινά καθήκοντα, θα ήταν λογικό να έχουν και έναν κοινό προϋπολογισμό». Παράλληλα, θεωρεί ότι για μια «δίκαιη Ευρώπη» χρειάζονται επενδύσεις σε υποδομές, στην Εκπαίδευση και στην Ερευνα.

Αντίστοιχες επενδύσεις ζητά και το σοσιαλδημοκρατικό μόρφωμα «Η Αριστερά» (Die Linke) με το σύνθημα «Να φτιάξουμε από την αρχή την ΕΕ». Σε πρόσφατη εκδήλωση του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς αποθεώθηκαν οι προτάσεις του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, για την Ευρωζώνη, με τον αντιπρόεδρο της «Αριστεράς», Αξελ Τρόοστ, να λέει ότι ο Μακρόν «έχει αναγνωρίσει πως η Ευρώπη δεν πρόκειται να λειτουργήσει παραμένοντας σε τροχιά λιτότητας»! Την ίδια στιγμή, η νέα γαλλική κυβέρνηση ετοιμάζει μια από τις σφοδρότερες αντεργατικές επιθέσεις στην ιστορία της χώρας... Σε σχέση με το ευρώ σημειώνουν ότι «δεν ένωσε την Ευρώπη, αλλά ενίσχυσε τις ανισότητες».

Το φιλελεύθερο Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσω μιας «Ευρώπης διαφορετικών ταχυτήτων» και «μιας αποκεντρωμένης και ομοσπονδιακά συγκροτημένης ΕΕ».

Το αντιμεταναστευτικό - ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) διατυπώνει ευρωσκεπτικιστικές προτάσεις, ενώ για το ευρώ λέει: «Το ευρώ ως κοινό νόμισμα κρατών με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης είναι ολότελα λάθος και επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη. Εδώ και 18 χρόνια κρατιέται με την παρέμβαση της Γερμανίας και της έχει κοστίσει περίπου 1,5 δισ. ευρώ». Επίσης, μιλά για έξοδο από την ΕΕ μετά από δημοψήφισμα.

Οι Πράσινοι «αγωνίζονται για τη συνοχή της ΕΕ», ενώ σχετικά με την «εισαγωγή του ευρώ σε όλα τα κράτη - μέλη», όπως πρότεινε πρόσφατα ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κ. Γιούνκερ, σχολίασαν ότι «είναι σωστός στόχος, αν και αυτή η μέρα αργεί ακόμη».

Στη Γερμανία υπάρχει έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια για τις ελαστικές μορφές εργασίας (μίνι τζομπς, ορισμένου χρόνου, ενοικιαζόμενοι) που ξεπερνούν το 50% των συνολικών θέσεων εργασίας. Παράλληλα, ο Σύνδεσμος Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) τονίζει σχετικά με την ψηφιοποίηση της οικονομίας και της παραγωγής που αποτελεί το μέλλον: «Χρειαζόμαστε στοχοθετημένες επενδύσεις στην εκπαίδευση και μετεκπαίδευση, στην κατάρτιση σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ψηφιοποίησης, όπως και πιο ευέλικτες μορφές απασχόλησης».

Οι Χριστιανοδημοκράτες κάνουν λόγο για αποτροπή των «καταχρήσεων» στην ελαστική απασχόληση, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες για κατάργηση των «αναίτιων λήξεων των συμβάσεων». Για την καταπολέμηση της ανεργίας και οι δύο προκρίνουν τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν, είτε από το κράτος σε τομείς που έχει ανάγκη το κεφάλαιο, όπως υποδομές, μεταφορές, ψηφιοποίηση, έρευνα, κατάρτιση, είτε από τον ιδιωτικό τομέα με φοροελαφρύνσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις (start up) και συνολικά στο κεφάλαιο. Και οι δύο υποστηρίζουν τη συνταξιοδότηση στα 67 χρόνια, που έχει ήδη ψηφιστεί.

Το FDP υποστηρίζει την ευέλικτη αγορά εργασίας, ζητάει έως 48 ώρες εβδομαδιαία εργασία, κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων και ελεύθερο ωράριο, αύξηση της αμοιβής στην ενοικιαζόμενη εργασία και τα mini jobs έως τα 530 ευρώ.

Η AfD βλέπει θετικά τη θέσπιση ενός κατώτερου μισθού που θα «προστατεύει από την ακραία φτώχεια», ενώ ζητά κάποιους περιορισμούς στην ενοικιαζόμενη εργασία.

Η «Αριστερά» ενώ διακηρύσσει ότι πολεμά την ελαστική εργασία δεν μιλά για πλήρη κατάργησή της. Παράλληλα, για την καταπολέμηση της ανεργίας ζητά ενίσχυση της κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας, δηλαδή πιο έντονη επιχειρηματική δράση σε αυτούς τους τομείς. Αλλωστε, και στα κείμενα της ΕΕ η «πράσινη» και «κοινωνική» οικονομία παρουσιάζονται και ως μέσο ενίσχυσης της απασχόλησης. Επίσης, ζητά συντάξεις στο 53% του μέσου μισθού, δηλαδή περίπου 130 ευρώ αύξηση. Ζητά κατώτατη σύνταξη στα 1.050 ευρώ, που για τα γερμανικά δεδομένα είναι λίγο πάνω από το όριο της φτώχειας. Εξάλλου και το επίδομα φτώχειας ζητά να είναι στα 1.050 ευρώ... Επίσης, υποστηρίζει σύνταξη στα 65 έτη και γενικά μετά από 40 χρόνια δουλειάς.

Η προσφυγιά και η μετανάστευση αντιμετωπίζονται από το γερμανικό κεφάλαιο ως μια ευκαιρία για να λύσει την έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού με φθηνούς εργαζόμενους, αλλά και για να διεισδύσουν γερμανικά μονοπώλια και να ενισχυθεί η στρατιωτική παρουσία σε χώρες της Αφρικής και αλλού στο όνομα της καταπολέμησης των αιτιών της μετανάστευσης.

Ετσι, η κυβερνητική πολιτική Χριστιανοδημοκρατών - Σοσιαλδημοκρατών εστιάζει, από τη μία, σε αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους, άμεση απέλαση όσων απορρίπτονται τα αιτήματα ασύλου και όσων έχουν διαπράξει εγκληματικές πράξεις, στην αυστηροποίηση της οικογενειακής επανένωσης κ.ά., ώστε να ανοιγοκλείνει η «κάνουλα» ανάλογα με τις ανάγκες για εργατικό δυναμικό. Επιπλέον, βάρος δίνεται στην ενσωμάτωση των προσφύγων με προγράμματα κατάρτισης ώστε να «απορροφηθούν» από την αγορά εργασίας. Προτεραιότητες των Γερμανών επιχειρηματιών και της κυβέρνησης είναι οι επενδύσεις στην Αφρική, η καταπολέμηση της «τρομοκρατίας», η δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος κ.λπ.

Αντίστοιχα, οι Πράσινοι λένε: «Προστατεύουμε τους πρόσφυγες και αντιπαλεύουμε τις αιτίες της προσφυγιάς. Διαμορφώνουμε τη μεταναστευτική μας χώρα».

Πιο κυνικά μπαίνει το θέμα από το FDP: Δημιουργία ενός «συστήματος πόντων» ανάλογα με τις ικανότητες και τις δεξιότητες, έτσι ώστε κάθε πρόσφυγας θα συγκρίνεται με κάθε υποψήφιο μετανάστη με βάση το ...βιογραφικό τους. Θέσπιση κατώτερου μεροκάματου για πρόσφυγες καθώς και να προσλαμβάνονται μόνο αν για την ίδια θέση δεν υπάρχει κατάλληλος Γερμανός ή πολίτης της ΕΕ.

Ακραίες ρατσιστικές θέσεις - πάντα όμως από την ίδια αφετηρία, δηλαδή τι συμφέρει το κεφάλαιο - διατυπώνει η AfD: Αυστηρός έλεγχος ή και κλείσιμο των συνόρων, περιορισμός της μετανάστευσης (φυσικά ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς), επιστροφή των προσφύγων στις χώρες προέλευσης, κόψιμο της οικονομικής βοήθειας σε πρόσφυγες. Εκμεταλλεύεται στο έπακρο την «ισλαμική τρομοκρατία».

Στο ίδιο μοτίβο, της διείσδυσης των μονοπωλιακών ομίλων σε χώρες προέλευσης μεταναστών και προσφύγων, που θα τις βοηθήσει να ...«αναπτυχθούν», η «Αριστερά» αναφέρει: «Θέλουμε να καταπολεμήσουμε τα αίτια της προσφυγιάς. Χρειαζόμαστε δίκαιη αναπτυξιακή βοήθεια και δίκαιο παγκόσμιο εμπόριο». Επίσης, διαμορφώνει πλαίσιο αιτημάτων για την ένταξη των προσφύγων, προτάσεις που δεν αναφέρονται σε μετανάστες.

Στην εξωτερική πολιτική το γερμανικό κεφάλαιο χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ τον σημαντικότερο εμπορικό και οικονομικό εταίρο - εκτός από την ΕΕ - και ζητά από την επόμενη κυβέρνηση να υπογραφεί άμεσα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου (ΤΤΙΡ). Παράλληλα, οι Γερμανοί βιομήχανοι απαιτούν μεγαλύτερο «πάτημα» στη Μέση και Απω Ανατολή, στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού και τη Λατινική Αμερική. Αξίζει να σημειωθεί μια μεγαλύτερη προσέγγιση με τη Ρωσία, όπου τα γερμανικά μονοπώλια προσβλέπουν σε επέκταση των επενδύσεων, ενώ εξαρτώνται ενεργειακά από το φυσικό της αέριο. Επιπλέον, στη χρηματοδότηση της κατασκευής του αγωγού «Nord Stream 2», που θα καταλήγει στη γερμανική πόλη Γκράιφσβαλντ, συμμετέχουν και γερμανικοί όμιλοι.

Ετσι, η συγκυβέρνηση Χριστιανοδημοκρατών - Σοσιαλδημοκρατών εμφανίζεται να αμφισβητεί την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, «που έχουν ξεκάθαρο στόχο να προωθήσουν το αμερικανικό φυσικό αέριο» και «θίγουν γερμανικές επιχειρήσεις».

Οι ηγέτες των FDP και AfD έχουν δηλώσει ότι «η παρουσία της Ρωσίας στην Κριμαία είναι δεδομένη και οι κυρώσεις δεν βοηθούν στο να αλλάξει αυτό». Η AfD βλέπει κριτικά τη συμμετοχή της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ σημειώνοντας: «Η Ρωσία είναι μια δύναμη, πρέπει να τη συμπεριλάβουμε στην οικοδόμηση μιας νέας ευρωπαϊκής τάξης» και να «σταματήσουμε να αντιπαραθέτουμε ΝΑΤΟ και Ρωσία».

Αντίστοιχα, η «Αριστερά» καλεί τη γερμανική κυβέρνηση «να ηγηθεί μιας μακρόχρονης πολιτικής χαλάρωσης με τη Ρωσία» και να ασκήσει πίεση ώστε «να καταργηθούν οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας» και μιλάει γενικόλογα για διάλυση του ΝΑΤΟ.

Το Γερμανικό ΚΚ (DKP) απεγκλωβίστηκε από τη στήριξη της «Αριστεράς» (που έδινε τα τελευταία χρόνια) και κατεβαίνει αυτόνομα στις εκλογές στα περισσότερα κρατίδια. Ως κεντρικά ζητήματα προβάλλει τη λαϊκή πάλη για το δικαίωμα στην ειρήνη, την αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ, για το δικαίωμα στη δουλειά, στην Παιδεία και στην οικονομικά προσιτή στέγη, τα ίσα δικαιώματα για όλους - ανεξάρτητα από την καταγωγή -, το σταμάτημα του ξηλώματος δημοκρατικών δικαιωμάτων. Προβάλλει την κοινή πάλη των εργατών, Γερμανών και μεταναστών, ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς.