Η διατήρηση και η ενίσχυση των θέσεων των ευρωπαϊκών μονοπωλιακών ομίλων στην αφρικανική ήπειρο, με τα δεδομένα τεράστια αποθέματα φυσικών πόρων και πρώτων υλών που διαθέτει αλλά και τα εκατομμύρια της φτηνής, νεαρής και «εύπλαστης» εργατικής δύναμης, αποτελούν βασική επιδίωξη της ΕΕ, τη στιγμή που βασικοί ανταγωνιστές της, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, αυξάνουν σταθερά τις επενδύσεις τους στην περιοχή.

Το προηγούμενο διάστημα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με την απόφαση της 18ης Ιούνη του 2017, ήρθε να επιβεβαιώσει την εκπεφρασμένη επιθυμία του ευρωπαϊκού κεφαλαίου να ενισχύσει τις θέσεις του στην τεράστια αφρικανική αγορά και στις στρατηγικού χαρακτήρα πηγές πρώτων υλών, μέσω της χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων με έναν πακτωλό κονδυλίων.

Το κείμενο ξεκάθαρα υπογραμμίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη - μέλη της επιθυμούν να παραμείνουν ο βασικός εταίρος της Αφρικής στα πεδία των άμεσων ξένων επενδύσεων, του εμπορίου και φυσικά της άμυνας και ασφάλειας, μέσω της ενίσχυσης των δράσεων ενάντια στην «τρομοκρατία» και την πειρατεία, παράλληλα με τη μάχη κατά του λαθρεμπορίου όπλων και του «trafficking».

Λίγες μέρες μετά ήρθε το Ευρωκοινοβούλιο να επιβεβαιώσει την ίδια πολιτική κατεύθυνση, εγκρίνοντας την εκταμίευση δεκάδων δισ. ευρώ για το επόμενο διάστημα, στο όνομα της «αειφόρου ανάπτυξης», της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», της «μείωσης των ανισοτήτων» και όλων των άλλων προφάσεων που αξιοποιεί η ιμπεριαλιστική ένωση για τη διείσδυση των μονοπωλίων της σε μια σειρά από κρίσιμες για τα συμφέροντά τους ζώνες.

Ειδικότερα, η απόφαση του Συμβουλίου της 18ης Ιούνη χαρακτηρίζει το 2017 ως «έτος ορόσημο» στην εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής, καθώς οι δύο πλευρές, όπως λέει, θα επιδιώξουν την ενίσχυση και εμβάθυνση της πολιτικής και οικονομικής τους συνεργασίας. Βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί η «συνεργασία» είναι η Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή και οι κατευθύνσεις που δίνονται από την «αναπτυξιακή ατζέντα Αφρική 2063». Ο δεύτερος άξονας αναφέρεται στο συνολικότερο πρόγραμμα πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της αφρικανικής ηπείρου με χρονικό ορίζοντα την επόμενη πεντηκονταετία, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την εκτέλεση ενός τεράστιου όγκου επενδύσεων σε υποδομές μεταφορών και επικοινωνιών, όπου οι μονοπωλιακοί όμιλοι της ΕΕ προσπαθούν να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο, την ίδια στιγμή που μονοπωλιακοί όμιλοι των ΗΠΑ, της Κίνας και άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων προσπαθούν να αποκτήσουν, διατηρήσουν και επεκτείνουν κι εκείνοι τις θέσεις τους στην περιοχή.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι ήδη σήμερα η ΕΕ κατέχει μια ισχυρή επενδυτική παρουσία στην Αφρική σε όρους συνολικού όγκου Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία της Eurostat, οι ΑΞΕ των κρατών - μελών της ΕΕ στην Αφρική το διάστημα 2012-2015 έφτασαν τα 71,7 δισ. ευρώ σωρευτικά, ποσό που ωστόσο αντιστοιχεί μόνο στο 5,8% των συνολικών επενδυτικών εκροών της ΕΕ προς άλλες αγορές, ενώ το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κεφαλαίων στράφηκε κατά κύριο λόγο προς τη Νότιο Αφρική και την Αίγυπτο, δύο χώρες που αποτελούν ούτως ή άλλως τους βασικότερους επενδυτικούς προορισμούς συνολικά των ξένων κεφαλαίων που εισρέουν στην Αφρική.

Ο σχεδιασμός της ΕΕ δείχνει ότι το επόμενο διάστημα θα γίνει προσπάθεια καλύτερου γεωγραφικού διαμοιρασμού των επενδυτικών κεφαλαίων και στις υπόλοιπες χώρες της Αφρικής, και στη βάση αυτή γίνονται οι επισημάνσεις περί της ανάγκης να υπάρξει «σταθερότητα» και «ασφάλεια» στις περιοχές όπου πλήττονται από εμφύλιες συρράξεις, «τρομοκρατία» κ.λπ., ώστε να «τρέξουν» οι επενδύσεις. Το δίχως άλλο, δηλαδή, η διάνοιξη νέων πεδίων κερδοφορίας περνάει μέσα και από τη δρομολόγηση στρατιωτικών και άλλων επεμβάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ιμπεριαλιστική «σταθερότητα» με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών.

Από τα στοιχεία των ΑΞΕ του 2015, προκύπτει ότι η ΕΕ, ως σύνολο, διατηρεί την πρώτη θέση στη λίστα των επενδυτών στην αφρικανική ήπειρο, καθώς κατέχει το 45% της συνολικής αγοράς νέων επενδύσεων γι' αυτό το έτος.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι στη σχετική λίστα κατά χώρα σε σχέση με τον αριθμό των συνολικών επενδυτικών σχεδίων, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι ΗΠΑ με 93 συνολικά επενδυτικά σχέδια και ακολουθούν Βρετανία με 76, Γαλλία με 53, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με 45, Γερμανία με 37, όσα και η Ινδία, ενώ ακολουθεί η Κίνα με 32. Τα στοιχεία αυτά είναι ενδεικτικά (καθώς είναι δύσκολη η εξακρίβωση πραγματικών πηγών επενδυτικών κεφαλαίων), σε κάθε περίπτωση πάντως καταγράφουν τάσεις. Σε σχέση με την επενδυτική θέση της Κίνας στην περιοχή, δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η Κίνα, παρά το ότι εμφανίζεται σε χαμηλή θέση σε σχέση με άλλους ανταγωνιστές στην περιοχή, μόλις τα τελευταία χρόνια έχει εισέλθει στην πρώτη δεκάδα, αυξάνοντας με διψήφιο ποσοστό κάθε χρόνο τα κεφάλαια που επενδύει στην αφρικανική ήπειρο. Ενδεικτική δε και των σφοδρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που «τρέχουν», αλλά και του ρόλου της Κίνας, είναι και η πρόσφατη αποστροφή του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Α. Ταγιάνι, πως «δεν μπορούμε να αφήσουμε την Αφρική στην Κίνα».

Ενδεικτικές, πάντως, των προθέσεων της ΕΕ να παίξει το ρόλο «παγοθραυστικού» για την ακόμα μεγαλύτερη διείσδυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων στην Αφρική, αλλά και των τεράστιων κεφαλαίων που λιμνάζουν και αναζητούν κερδοφόρες διεξόδους, είναι και οι πιο συγκεκριμένες αποφάσεις για τη χρηματοδότηση των δράσεων της ΕΕ στην Αφρική, που περιλαμβάνει η απόφαση που έλαβε το Ευρωκοινοβούλιο στις 6 Ιούλη σχετικά με την έγκριση του νέου «Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Αειφόρο Ανάπτυξη» (EFSD), το οποίο συγκεντρώνει αρχικά κονδύλια ύψους 88 δισ. ευρώ, με τη συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα, για την ενίσχυση των «αναπτυξιακών» προγραμμάτων της ΕΕ στην Αφρική.

Το EFSD αποτελεί τμήμα του «Ευρωπαϊκού Σχεδίου Εξωτερικών Επενδύσεων» (EEIP), βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο οικονομικής διείσδυσης της ΕΕ στις γειτονικές της χώρες, με την αφρικανική ήπειρο στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας. Τα κονδύλια του EFSD θα μεταφερθούν σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους θα παράσχουν δάνεια και εγγυήσεις σε ιδιωτικές εταιρείες, που είτε ήδη δραστηριοποιούνται στις χώρες της Αφρικής είτε σχεδιάζουν να εισέλθουν στην τεράστια αυτή αγορά το επόμενο διάστημα.