Την επίτευξη ενός τριπλού στόχου επιδίωξε στις αρχές της βδομάδας η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, πραγματοποιώντας από την Κυριακή έως την Τρίτη επισκέψεις σε Μάλι, Νίγηρα και Αιθιοπία:

α) Περιορισμό των μεταναστευτικών ροών από την Αφρική προς την Ευρώπη και δη προς τη Γερμανία.

β) Διεύρυνση του ρόλου και της παρουσίας του γερμανικού στρατού στις χώρες της περιοχής, με πρόσχημα τη δράση ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων, που αξιοποιούνται με διάφορες σκοπιμότητες.

γ) Την ακόμη μεγαλύτερη προώθηση των συμφερόντων συγκεκριμένων γερμανικών μονοπωλίων, που επιθυμούν να αυξήσουν τις επενδυτικές, παραγωγικές δραστηριότητές τους σε χώρες της περιοχής, αξιοποιώντας φτηνό εργατικό δυναμικό, άφθονες πρώτες ύλες, πρόθυμες κυβερνήσεις.

Αν και θα φανεί το επόμενο διάστημα η πραγματική επιτυχία της μίνι αφρικανικής περιοδείας της Αγκελα Μέρκελ στην περιοχή, το βέβαιο είναι πως προσπάθησε, για μία ακόμη φορά, να εντείνει το ρόλο του γερμανικού ιμπεριαλισμού απέναντι σε άλλους ανταγωνιστές και τα μονοπώλιά τους, όπως τα γαλλικά, καθώς δύο από τις τρεις χώρες που επισκέφθηκε (το Μάλι και ο Νίγηρας) ήταν πρώην γαλλικές αποικίες. Δεν είναι, άλλωστε, μυστική η απόφαση των γερμανικών μονοπωλίων να επεκτείνουν τις μπίζνες στην Αφρική και ούτε η μάλλον ασυγκράτητη, πλέον, ορμή ενός τμήματος της γερμανικής αστικής τάξης να αξιοποιήσει την παρούσα γεωπολιτική συγκυρία για να εκτοπίσει από τον ανταγωνισμό άλλα μονοπώλια.

Αυτό, άλλωστε, καταγράφηκε με αρκετή σαφήνεια τον περασμένο Ιούλη, όταν το γερμανικό υπουργείο Αμυνας δημοσιοποιούσε την τελευταία «Λευκή Βίβλο», διαμηνύοντας μεταξύ άλλων πως «η πολιτική ασφάλειας ξεκινάει από το εσωτερικό της Γερμανίας και έχει ορίζοντα όλο τον κόσμο...». Πως βάσει οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών λόγων, το Βερολίνο «θα πρέπει ενεργά να βοηθήσει στην παγκόσμια τάξη»... και να αναλάβει «ηγετικό ρόλο στα διεθνή κέντρα λήψης αποφάσεων».

Η Γερμανία, δηλαδή η αστική τάξη, κλιμακώνει τη δράση της και στην Αφρική με στόχο τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών, θέμα ιδιαίτερα δημοφιλές μεταξύ των γερμανικών αστικών κομμάτων, ενόψει και των βουλευτικών εκλογών το φθινόπωρο του 2017. Είναι, ωστόσο, ενδιαφέρον πως το ζήτημα του περιορισμού των μεταναστευτικών ροών από αφρικανικές χώρες προς την Ευρώπη η Μέρκελ το συνδύασε αφενός με την προώθηση ενός πιο δυναμικού ρόλου του γερμανικού στρατού (με άλλοθι την ενίσχυση της «ασφάλειας» και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας ακραίων ισλαμικών οργανώσεων) και αφετέρου με την κλιμάκωση των επενδύσεων γερμανικών κεφαλαίων στις χώρες αυτές, υπό το πρίσμα της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας ώστε να σταματήσει η διαρροή Αφρικανών εργατών προς χώρες της ΕΕ και δη τη Γερμανία.

Στο Μάλι, που ήταν ο πρώτος σταθμός περιοδείας της Μέρκελ, ο γερμανικός στρατός έχει στείλει τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 650 στρατιώτες στο πλαίσιο αποστολών ΟΗΕ και ΕΕ, μεταξύ άλλων και για την εκπαίδευση των μαλινέζικων δυνάμεων στρατού και αστυνομίας έναντι τζιχαντιστών και αυτονομιστών Τουαρέγκ που δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στο Βορρά. Ετσι, η Μέρκελ, λίγο μετά τη συνάντησή της με τον Μαλινέζο Πρόεδρο, Ιμπραχίμ Μπουμπακάρ Κέιτα, δήλωσε πως «η Γερμανία είναι σημαντικό να εξασφαλίσει τη συνοχή του Μάλι σε συνδυασμό με την ανάπτυξη συνεργασίας και τη στρατιωτική υποστήριξη που παρέχουμε». Τόνισε πως αυτή η γερμανική βοήθεια «στην ανάπτυξη του Μάλι» θα δοθεί σε πολύ συγκεκριμένους τομείς, ιδιαίτερα σε αυτούς της γεωργίας και της διαχείρισης υδάτινων πόρων. Δεν παρενέβη στον τομέα του ορυκτού πλούτου, αφού μονοπώλια όπως η γερμανική εταιρεία χρυσού «Pearl Gold AG», που έχει κάνει μεγάλες επενδύσεις στη Δυτική Αφρική τα τελευταία χρόνια, δραστηριοποιείται στο Μάλι ήδη από το 2011, με επενδύσεις σε χρυσωρυχεία στο βόρειο Μάλι, σε περιοχή που απέχει περίπου 300 χλμ. νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας, Μπαμάκο.

Ας μην ξεχνάμε, επιπλέον, ότι ο γερμανικός Ομοσπονδιακός Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ενέργειας και Υδατος (BDEW) εκπροσωπεί περίπου 1.800 εταιρείες, εκ των οποίων αρκετές βλέπουν σημαντικά περιθώρια για κερδοφόρες μπίζνες και σε χώρες της Αφρικής όπως το Μάλι, επειδή έχουν τεράστιες ανάγκες σε υποδομές, διαθέτουν σημαντικό ορυκτό πλούτο (ουράνιο, χρυσό, πετρέλαιο κ.ά.) και παράγουν σε ζηλευτές ποσότητες και ποιότητες πρώτες ύλες (π.χ. βαμβάκι) για τα γερμανικά μονοπώλια βιομηχανίας και μεταποίησης.

Ενδιαφέρον για μπίζνες στο Μάλι δείχνει και ο Γερμανικός Σύνδεσμος Βιομηχανίας Τροφίμων (BVE), καθώς βλέπει νέα δεδομένα και περιθώρια, ιδιαίτερα μετά την αποσταθεροποίηση της χώρας από τη δράση τζιχαντιστών της «Αλ Κάιντα» και αυτονομιστών Τουαρέγκ (2012) και την επέμβαση του γαλλικού στρατού (2013), που στη συνέχεια άνοιξε το δρόμο επέμβασης και σε στρατιωτικές δυνάμεις χωρών της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία.

Τη Δευτέρα, η Μέρκελ μετέβη στο Νίγηρα και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της χώρας, Μαχαμάντου Ισούφου, παίρνοντας το «πράσινο φως» για την εξασφάλιση της πρώτης βάσης του γερμανικού στρατού στην πρωτεύουσα Νιαμέι, με πρόσχημα την επιμελητηριακή υποστήριξη των γερμανικών στρατευμάτων στο Μάλι. Η επιλογή ήταν σκόπιμη, καθώς η συγκεκριμένη χώρα διαθέτει στη βόρεια πόλη Αγκαντέζ έναν από τους μεγαλύτερους ενδιάμεσους σταθμούς Αφρικανών μεταναστών, που επιδιώκουν να μεταβούν σε πιο πλούσιες χώρες της Βόρειας Αφρικής ή στην Ευρώπη.

Ο Πρόεδρος του Νίγηρα, Μαχαμάντου Ισούφου, προσπάθησε να αποσπάσει δεσμεύσεις για αύξηση της οικονομικής βοήθειας από τη Γερμανία στη χώρα του, με πρόσχημα την ανάσχεση της «μη ομαλής μετανάστευσης», ζητώντας από την Μέρκελ ένα «νέο σχέδιο Μάρσαλ».

Η Μέρκελ, γνωρίζοντας προφανώς τα υψηλά ποσοστά συμμετοχής δυνάμεων ασφαλείας του Νίγηρα στα κυκλώματα λαθρεμπορίας ανθρώπων, απέφυγε την πρόκληση, σημειώνοντας ότι προϋπόθεση για αύξηση της οικονομικής «βοήθειας» είναι η εξασφάλιση πως οι πόροι που διατίθενται θα εξυπηρετήσουν τους λόγους για τους οποίους δίνονται. Εξέφρασε έτσι την επιθυμία του Βερολίνου να «οικοδομήσουμε μακροπρόθεσμα αναπτυξιακή συνεργασία στο Νίγηρα» με προτεραιότητα στους τομείς (και πάλι...) της διαχείρισης νερού, της γεωργίας (τομέα που ορέγεται ο γερμανικός κολοσσός BASF), της εκπαίδευσης. Πρόσφερε, ακόμη, τη συνεργασία των γερμανικών αρχών στην «καταπολέμηση δικτύων ναρκωτικών, όπλων και διακίνησης ανθρώπων». Υποσχέθηκε έτσι 10.000.000 ευρώ το 2017 μόνο για την αγορά και προμήθεια αυτοκινήτων, φορτηγών και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού και τηλεπικοινωνιών στο Νίγηρα (προς όφελος, βεβαίως, γερμανικών μονοπωλίων όπως η αυτοκινητοβιομηχανία MAN, η «Ζήμενς»). Διαβεβαίωσε ακόμη πως μέσα στο 2017 θα δώσει άλλα 17.000.000 ευρώ άμεσα και άλλα 60.000.000 ευρώ έμμεσα, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την οικοδόμηση υποδομών μεταφορών και εγκαταστάσεων εκπαίδευσης στο βόρειο (και φτωχότερο) τμήμα του Νίγηρα.

Τελευταίος και σημαντικότερος σταθμός της μίνι αφρικανικής περιοδείας της Μέρκελ ήταν η Αιθιοπία. Η επίσκεψή της έγινε λίγες μόλις μέρες μετά την επιβολή κατάστασης «εκτάκτου ανάγκης» από τον πρωθυπουργό, Χαϊλεμαριάμ Ντεσαλέν, και τις πολύνεκρες συγκρούσεις αντικυβερνητικών διαδηλωτών - αστυνομικών στην επαρχία Ορόμια.

Η Μέρκελ δεν πήγε στη χώρα για να προσφέρει «οικονομική βοήθεια», ούτε για να προωθήσει τα ήδη ανεπτυγμένα συμφέροντα γερμανικών μονοπωλίων στην Αιθιοπία, όσο για να δώσει το ηχηρό «παρών» του γερμανικού ιμπεριαλισμού στην ευρύτερη περιοχή της Αφρικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα πρώτα πράγματα που έκανε η Μέρκελ φτάνοντας στην Αντίς Αμπέμπα, ήταν να εγκαινιάσει το νέο κτίριο του «Συμβουλίου Ειρήνης και Ασφάλειας» της Αφρικανικής Ενωσης, που χρηματοδοτήθηκε από τη Γερμανία με 27.000.000 ευρώ. Εκεί ήταν, για παράδειγμα, που η Μέρκελ άσκησε πιέσεις στις χώρες της Αφρικανικής Ενωσης, προκειμένου «να βοηθήσουν στον τερματισμό του χάους στη Λιβύη» και να συμβάλουν στη δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάσχεση της μετανάστευσης νέων Αφρικανών εργατών στη Δύση.

Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να αξιοποιήσει την τεταμένη πολιτική κατάσταση που υπάρχει στην Αιθιοπία, τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων και λόγω σχεδίων για νέα έργα υποδομών, ενίοτε με την καταπάτηση της γης φτωχών αγροτών ή φυλετικών κοινοτήτων. Η Μέρκελ πρόσφερε παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης στις αιθιοπικές αστυνομικές δυνάμεις από Γερμανούς αξιωματικούς και μεσολάβηση στην κρίση μεταξύ αιθιοπικής κυβέρνησης και οργανώσεων της αντιπολίτευσης, αποδεικνύοντας, εμμέσως πλην σαφώς, την αυξημένη επιρροή που διαθέτουν, σε διάφορα επίπεδα, τα γερμανικά μονοπώλια στην Αιθιοπία, ιδιαίτερα στους τομείς της αγροτικής παραγωγής και μεταποίησης, υποδομών, Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αλλά και λογισμικού παρακολούθησης τηλεπικοινωνιών.

Το τελευταίο διάστημα, άλλωστε, αιθιοπικές και ξένες οργανώσεις προάσπισης δικαιωμάτων στην Αιθιοπία κατήγγειλαν τις γερμανικές εταιρείες λογισμικού «Trovicor» και «Gamma & Elaman» πως παρέχουν στις αιθιοπικές μυστικές υπηρεσίες, με το αζημίωτο, προγράμματα παρακολούθησης δημοσιογράφων, αγωνιστών και πολιτικών της αντιπολίτευσης.

Φτάνοντας, πάντως, στο Βερολίνο, η Μέρκελ συνέχισε την «αφρικανική εκστρατεία». Ετσι, την Τετάρτη φιλοξένησε στο Βερολίνο τον Πρόεδρο του Τσαντ, Ιντρίς Ντεμπί (που έγινε ο πρώτος ηγέτης της χώρας του που μετέβη στο Βερολίνο από την ανεξαρτησία της χώρας το 1960), και την Παρασκευή τον Νιγηριανό Πρόεδρο, Μουχαμάντου Μπουχάρι, που ξεκίνησε τριήμερη επίσκεψη με βαριά ατζέντα θεμάτων οικονομίας, επενδύσεων και ασφαλείας. Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί το αυξημένο ενδιαφέρον της Μέρκελ για την Αφρική. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως «η πολιτική ασφάλειας ξεκινάει από το εσωτερικό της Γερμανίας και έχει ορίζοντα όλο τον κόσμο»... Συμπεριλαμβανομένης και της Αφρικής, που προβλέπεται, όσο περνούν τα χρόνια, να προκαλέσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον πολλών ανταγωνιστικών μονοπωλίων.