Σάββατο 19 Σεπτέμβρη 2015 - Κυριακή 20 Σεπτέμβρη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 31
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Θεωρία για την καφεκόκκινη περιοχή στο βόρειο πόλο του Χάροντα

Η καφεκόκκινη περιοχή στο βόρειο πόλο του Χάροντα οφείλεται σε πολύπλοκες οργανικές ουσίες, που ονομάζονται θολίνες και σχηματίζονται από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας σε αέρια προερχόμενα από την αραιή ατμόσφαιρα του Πλούτωνα
Η καφεκόκκινη περιοχή στο βόρειο πόλο του Χάροντα οφείλεται σε πολύπλοκες οργανικές ουσίες, που ονομάζονται θολίνες και σχηματίζονται από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας σε αέρια προερχόμενα από την αραιή ατμόσφαιρα του Πλούτωνα
Οι κοντινές φωτογραφίες της αποστολής «Νέοι Ορίζοντες» αποκάλυψαν τον άγνωστο έως τότε κοκκινωπό χρωματισμό μιας μεγάλης περιοχής στο βόρειο πόλο του Χάροντα, δορυφόρου του νάνου πλανήτη Πλούτωνα και τώρα επιστήμονες της NASA διατυπώνουν μια ενδιαφέρουσα θεωρία, που εξηγεί την προέλευση του χρωματισμού.

Οι επιφάνειες έχουν διαφορετικά χρώματα σε διαφορετικά σημεία τους όταν κάτι αλλάζει σ' αυτά. Η καφεκόκκινη περιοχή στον Χάροντα μπορεί να υποδεικνύει διαφορά στη χημική της σύνθεση, ή στη φυσική της κατάσταση (π.χ. στερεή ή υγρή) και δομή (π.χ. άνθρακας ως γραφίτης ή διαμάντι). Η επιφάνεια του Χάροντα είναι πολύ ψυχρή για να υπάρχει οτιδήποτε άλλο πάνω σ' αυτή εκτός από υλικά σε στερεή κατάσταση. Ούτε υποβάλλεται σε ακραίες μεταβολές θερμοκρασίας ή πίεσης ώστε να προκύπτουν διαφοροποιήσεις εξαιτίας αυτών των παραγόντων. Αρα ο χρωματισμός πρέπει να οφείλεται σε διαφορετική χημική σύνθεση.

Σύμφωνα με την προτεινόμενη θεωρία, ποσότητες αερίων από την ατμόσφαιρα του Πλούτωνα διαφεύγουν στο Διάστημα και ένα μικρό μέρος τους συλλαμβάνεται από τη βαρύτητα του Χάροντα. Ο Χάροντας δεν είναι πολύ μικρότερος από τον Πλούτωνα και στην ουσία αποτελούν ένα δυαδικό σύστημα. Την ανταλλαγή υλικού σε δυαδικά συστήματα οι επιστήμονες την ήξεραν θεωρητικά, αλλά οι «Νέοι Ορίζοντες» την έδειξαν από πρώτο χέρι.

Διάφορα είδη θολινών, που παρασκευάστηκαν στο εργαστήριο
Διάφορα είδη θολινών, που παρασκευάστηκαν στο εργαστήριο
Στους πόλους του Χάροντα η θερμοκρασία είναι μεταξύ -213 και -258 βαθμών Κελσίου, λίγους μόλις βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν! Τα αέρια που θα τις ακουμπήσουν γίνονται απευθείας στερεά και τα στερεοποιημένα αέρια - όταν θερμαίνονται - εξαχνώνονται (περνάνε απευθείας στην αέρια κατάσταση). Ετσι τα αέρια που φτάνουν στους πόλους του Χάροντα δεσμεύονται.

Η ατμόσφαιρα του Πλούτωνα αποτελείται κυρίως από άζωτο, λίγο μεθάνιο και μονοξείδιο του άνθρακα. Αυτά τα παγωμένα αέρια ξαναδιαφεύγουν στο Διάστημα μόλις ο ήλιος φωτίσει πάλι το ημισφαίριο του Χάροντα που είχε χειμώνα. Ομως, η ηλιακή ακτινοβολία μετατρέπει ένα μέρος τους σε νέες χημικές ενώσεις, που έχουν υψηλότερο σημείο εξάχνωσης και παραμένουν στην επιφάνεια του Χάροντα. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται θολίνες και έχουν παρασκευαστεί και σε εργαστήρια στη Γη. Το χρώμα τους διαφέρει από κίτρινο, ως κόκκινο, ακόμα και μαύρο, ανάλογα με την ακριβή σύνθεση του μείγματός τους και το είδος της ακτινοβολίας από την οποία προέκυψαν. Στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών ο Χάροντας φαίνεται να έχει συσσωρεύσει στο βόρειο πόλο του (πιθανότατα και στο νότιο) ένα στρώμα από κοκκινωπές θολίνες.

Επόμενος στόχος

Στο μεταξύ, η NASA αποφάσισε καταρχήν τον επόμενο στόχο της αποστολής «Νέοι Ορίζοντες» που θα είναι το μικρό ουράνιο σώμα της ανεξερεύνητης ζώνης Κούιπερ στα άκρα του ηλιακού μας συστήματος, το οποίο φέρει το όνομα 2014-MU69 και περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο σε απόσταση 1 δισ. χιλιόμετρα πιο μακριά απ' ό,τι ο Πλούτωνας. Αυτό το σώμα, διαμέτρου περίπου 45 χιλιομέτρων, είναι ένα από τα δύο που εντοπίστηκαν ως πιθανοί προορισμοί (με βάση την κατεύθυνση και τα διαθέσιμα καύσιμα του σκάφους) και προτάθηκαν από την επιστημονική ομάδα της αποστολής. Πρόκειται για αρχέγονο σώμα, από την εποχή σχηματισμού του ηλιακού συστήματος. Η οριστική απόφαση για τον προορισμό θα ληφθεί το 2016.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του περάσματος της διαστημοσυσκευής «Νέοι Ορίζοντες» κοντά από το σώμα 2014-MU69 της ζώνης Κούιπερ στο εξωτερικό τμήμα του ηλιακού μας συστήματος
Καλλιτεχνική απεικόνιση του περάσματος της διαστημοσυσκευής «Νέοι Ορίζοντες» κοντά από το σώμα 2014-MU69 της ζώνης Κούιπερ στο εξωτερικό τμήμα του ηλιακού μας συστήματος
Από τις 5 Σεπτέμβρη, καθώς απομακρύνεται από το σύστημα του Πλούτωνα και κατευθύνεται προς το νέο της στόχο, η διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες» άρχισε να μεταδίδει στη Γη τις υψηλής ανάλυσης παραλλαγές των φωτογραφιών του νάνου πλανήτη και των δορυφόρων του, που πήρε στο πέρασμά της από κοντά τους. Σε πρώτη φάση, για να εξασφαλιστεί ότι θα φτάσει η μεγαλύτερη δυνατή ποικιλία φωτογραφιών, πριν συμβεί τυχόν απώλεια επικοινωνίας που δε θα μπορούσε να διορθωθεί, δόθηκε εντολή στο σκάφος να στείλει τις χαμηλής ανάλυσης παραλλαγές, καθώς αυτές χρειάζονταν πολύ λιγότερο χρόνο. Τώρα οι επιστήμονες αγωνιούν να παραλάβουν τις φωτογραφίες που θα είναι πολύ πιο «καθαρές» και ίσως αποκαλύψουν κρίσιμες λεπτομέρειες για την εξήγηση των χαρακτηριστικών και των φαινομένων που εντοπίστηκαν στην επιφάνεια του Πλούτωνα.


Συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων του «Δικτύου Βαθέος Διαστήματος», με το οποίο η NASA παρακολουθεί και παίρνει δεδομένα από αποστολές στα άκρα του ηλιακού συστήματος, όπως η αποστολή «Νέοι Ορίζοντες». Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός στο κενό, τα ραδιοσήματα του σκάφους χρειάζονται περισσότερες από 4,5 ώρες για να διανύσουν τα 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα έως τη Γη
Συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων του «Δικτύου Βαθέος Διαστήματος», με το οποίο η NASA παρακολουθεί και παίρνει δεδομένα από αποστολές στα άκρα του ηλιακού συστήματος, όπως η αποστολή «Νέοι Ορίζοντες». Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός στο κενό, τα ραδιοσήματα του σκάφους χρειάζονται περισσότερες από 4,5 ώρες για να διανύσουν τα 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα έως τη Γη

Χαμηλής ανάλυσης κοντινή φωτογραφία περιοχής στον ισημερινό του Πλούτωνα αποκάλυψε οροσειρά μικρής (σ.σ. με την αστρονομική έννοια) ηλικίας, που ονομάστηκε όρη Νοργκέι. Στις 5 Σεπτέμβρη ξεκίνησε η διαδικασία τηλεμετάδοσης στη Γη των υψηλής ανάλυσης πρωτοτύπων των φωτογραφιών, που πήρε η διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες», τις οποίες οι επιστήμονες περιμένουν ανυπόμονα
Χαμηλής ανάλυσης κοντινή φωτογραφία περιοχής στον ισημερινό του Πλούτωνα αποκάλυψε οροσειρά μικρής (σ.σ. με την αστρονομική έννοια) ηλικίας, που ονομάστηκε όρη Νοργκέι. Στις 5 Σεπτέμβρη ξεκίνησε η διαδικασία τηλεμετάδοσης στη Γη των υψηλής ανάλυσης πρωτοτύπων των φωτογραφιών, που πήρε η διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες», τις οποίες οι επιστήμονες περιμένουν ανυπόμονα

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: http://www.nasa.gov, http://blogs.nasa.gov/pluto, http://dawn.jpl.nasa.gov


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ