ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ του ανταποκριτή μας (ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου αναγνώρισε, επιτέλους, επίσημα την ύπαρξη του ζητήματος, μετά τις πολυήμερες πιέσεις των αμερικανο -βρετανών υπέρ της Αγκυρας, και ενώ την προηγούμενη Πέμπτη στο ΝΑΤΟικό Συμβούλιο (NAC) στις Βρυξέλλες, ο υπουργός Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλος διέψευδε μετά (...) βδελυγμίας την ύπαρξη σχετικού θέματος.

Σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου «η Βρετανία έχει κάνει μέχρι τώρα πολλές προτάσεις και μάλιστα στο ΝΑΤΟικό Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, στη Βουδαπέστη, η βρετανική πρόταση κάλυπτε δέκα σελίδες». Είναι χαρακτηριστικό ότι το θέμα έφερε στο Συμβούλιο της ΕΕ όχι η Βρετανία, αλλά η ίδια η σουηδική προεδρία, παρ' όλο που στο Λουξεμβούργο παρευρισκόταν και ο νέος Βρετανός ΥΠΕΞ Τζ. Στρόου. Σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου η ελληνική πλευρά είναι διατεθειμένη για αναζήτηση λύσης, «αλλά μέσα στα πλαίσια των σχετικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας (Δεκέμβρης 2000)». Ο Ελληνας ΥΠΕΞ αναγνώρισε εμμέσως πλην σαφώς ότι παρ' όλο που η κατάσταση εξακολουθεί να 'ναι «σε βάρος της Τουρκίας» παρ' όλα αυτά με την πάροδο του χρόνου οι προτάσεις γίνονται «όλο και πιο ελκυστικές» για την Αγκυρα. Πρόκειται για (...) «φυσιολογική» εξέλιξη, αφού στην προσπάθεια «συμβιβασμού», η ελληνική πλευρά πιέζεται όλο και περισσότερο σε παραχωρήσεις.

Το γεγονός ότι το ζήτημα τέθηκε από την προεδρία της ΕΕ στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών καθιστά τη διαμάχη αυτόματα ελληνο-τουρκική, και μάλιστα, για άλλη μια φορά εντός της ΕΕ, όπου ως γνωστόν η Τουρκία δε συμμετέχει καν ως πλήρες κράτος - μέλος. Η μεταφορά του ζητήματος εντός της ΕΕ καταδείχνει και το μέγεθος των πιέσεων προς πάσα κατεύθυνση, αφού το όλο ζήτημα αφορά στις αντιρρήσεις της Τουρκίας στην «ευρωπαϊκή ταυτότητα ασφαλείας και άμυνας» (IESD), δηλαδή στις σχέσεις ΕΕ και ΝΑΤΟ.

Η αμερικανο-βρετανική πρόταση προβλέπει εξαίρεση του Αιγαίου και της Κύπρου από το IESD, που, ουσιαστικά εναποθέτει στη διακριτική ευχέρεια της Αγκυρας, να αποφασίζει για κάθε μορφής «επιχείρηση» στην ευρύτερη περιοχή γεωστρατηγικών της συμφερόντων, είτε αυτές αφορούν το ΝΑΤΟ, είτε - και αυτό είναι το ζητούμενο - επιχειρήσεις «υπό την ηγεσία της ΕΕ» (αποφάσεις Νίκαιας). Πρόκειται για «επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων», που αφορούν είτε στρατιωτική είτε άλλης μορφής επέμβαση, κάτι που ενδιαφέρει τόσο την Κύπρο όσο και το Κουρδιστάν.

Από την πλευρά του ο Γ. Παπανδρέου επέμεινε, φυσικά, ότι το θέμα δεν είναι ελληνο-τουρκικό, αλλά αφορά τις σχέσεις της ΕΕ με το ΝΑΤΟ. Οπωσδήποτε το ζήτημα της γενικής συμφωνίας για το IESD θα αποτελέσει βασικό αντικείμενο συζήτησης και στη ΝΑΤΟική σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, αύριο Τετάρτη, υπό την αιγίδα του Αμερικανού Προέδρου Τζ. Μπους, όσο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτενμποργκ (15/16 Ιούνη). Ο Γ. Παπανδρέου θεωρεί «απίθανο» το ενδεχόμενο να συζητηθεί η ελληνο-τουρκική πτυχή του IESD σ' αυτές τις συναντήσεις. Αλλά η ελληνική πλευρά παρουσιάζεται πανικόβλητη στο ζήτημα αυτό, και κανείς δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στις δηλώσεις των κυβερνώντων, αφού, όλες ανατρέπονται την επόμενη από τα γεγονότα.