Από τις 80 βιομηχανίες της Αττικής με κατανάλωση καυσίμου πάνω από 1.000 τόνους μαζούτ το χρόνο, οι 20 βρίσκονται στο Θριάσιο Πεδίο. Αυτό, όμως, το 1/4 του συνόλου των μεγάλων βιομηχανιών της Αττικής καταναλώνει το 52,3% του μαζούτ του συνόλου στην Αττική (από τους 719.000 τόνους της Αττικής οι 376.350 καίγονται στο Θριάσιο).

Αυτό και μόνο το στοιχείο είναι ικανό να εξηγήσει την κοινή συνείδηση - όσων έχουν περάσει έστω και μία μόνο φορά από το Θριάσιο - που ταυτίζει την περιοχή με το μαύρο χρώμα, που τη θεωρεί έναν κρανίου τόπο, ανάξιο να ζει κάποιος και να μεγαλώνει παιδιά εκεί. Αυτή, βέβαια, η συνείδηση - ακριβώς γιατί είναι συνείδηση περαστικού επισκέπτη - δεν εμποδίζει καθόλου το κεφάλαιο να στοιβάζει δεκαετίες τώρα χιλιάδες μισθωτούς σκλάβους στην περιοχή προκειμένου να εξασφαλίζεται όσο το δυνατόν πιο φτηνό εργατικό δυναμικό κοντά στα εργασιακά γκέτο.

Το πρόβλημα άρχισε να παρουσιάζεται όταν οι επί δεκαετίες εκβιασμένοι για ένα μεροκάματο εργατοϋπάλληλοι της περιοχής άρχισαν να συνειδητοποιούν οι ίδιοι, μέσα από την παρέμβαση του οργανωμένου εργατικού κινήματος, όχι απλά πως δεν είναι μόνο μηχανές παραγωγής υπερκερδών. Αλλά και πως αυτό το δόλιο μεροκάματο δεν είναι καθόλου ανάγκη να εξασφαλίζεται πάντα με απόλυτη υποταγή στο μεγάλο αφεντικό. Και πως - ακόμα χειρότερα για τ' αφεντικά - ως εργάτες έχουν δικαιώματα πολύ περισσότερα απ' όσα η μέχρι τότε ποδηγετημένη με πολλούς τρόπους συνείδησή τους επέτρεπε να κατανοήσουν ότι έχουν.

Η πορεία συνειδητοποίησης των κάποτε αγροτο-εργατών του Θριασίου, που εδώ και δεκαετίες συνιστούν ένα καθαρόαιμο τμήμα της εργατικής τάξης, μπορεί να γίνει αντικείμενο έρευνας πολλών πανεπιστημιακών διδακτορικών. Στον περιορισμένο χώρο της εφημερίδας απλά θίγουμε το θέμα σαν αναγκαία υπόμνηση για την πληρέστερη κατανόηση των πρόσφατων εξελίξεων στην περιοχή:

Εξωτερικά, ένα σημαντικό μέρος του ντόπιου πληθυσμού εμφανίζεται σε κινητοποίηση με σημείο συσπείρωσης ένα τυπικά περιφερειακό πρόβλημα: Την προοπτική επέκτασης των εγκαταστάσεων της ΠΕΤΡΟΛΑ εκεί που μιάμιση δεκαετία πριν λειτουργούσε η υαλουργία ΟΟΥΕΝΣ.

Επέκταση που φέρνει την ΠΕΤΡΟΛΑ σε κατάσταση μεσοτοιχίας με τα πυρομαχικά της ΠΥΡΚΑΛ, την οδηγεί ακόμα πιο κοντά στη ζώνη κατοικίας, φράζει τελεσίδικα κάθε πιθανότητα πρόσβασης στο θαλάσσιο μέτωπο. Εύκολα, όμως, διαπιστώνει κάποιος πως δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος κινητοποίησης των κατοίκων. Η Ελευσίνα, ο Ασπρόπυργος, η Μαγούλα, η Μάνδρα, το σύνολο του πληθυσμού του Θριάσιου γνωρίζει σήμερα πως με την Αττική οδό, το νέο κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό στον Ασπρόπυργο και το σχεδιαζόμενο τέρμιναλ εμπορευματοκιβωτίων στο ύψος της «Χαλυβουργικής» αλλάζει το παραγωγικό «στάτους» στην περιοχή. Αλλου τύπου επιχειρήσεις - του ευρύτερου πεδίου της διαμετακόμισης εμπορευμάτων - παίρνουν ήδη θέση κατά μήκος του υπό κατασκευή νέου οδικού άξονα. Διαμορφώνονται νέες ανάγκες για κατοικία και επιχειρηματικά κέντρα. Ορατή είναι ήδη η προοπτική και για σημαντική αύξηση της αξίας γης. Προοπτική την οποία παρεμποδίζουν σημαντικά οι επεκτάσεις των διυλιστηρίων, τόσο του Ασπροπύργου, όσο και της ΠΕΤΡΟΛΑ, με την παραπέρα περιβαλλοντική επιβάρυνση που συνεπάγονται.

Με δεδομένο, όμως, ότι όχι μόνο τα διυλιστήρια δεν πρόκειται να φύγουν από την περιοχή, αλλά θα υπάρξουν και παραπέρα επιβαρύνσεις από την κατάργηση του ΠΔ 84/84 που προωθεί το ΥΠΕΧΩΔΕ, ο αγώνας των κατοίκων με μόνο αίτημα τη μη επέκταση της ΠΕΤΡΟΛΑ εμφανίζει ήδη σημάδια αδιεξόδου, καθώς ο αγώνας κινδυνεύει ουσιαστικά να συντριβεί στις συμπληγάδες του «καλού» και «κακού» αφεντικού. Οπου «κακός» είναι μόνο ο έτσι κι αλλιώς κραγμένος Λάτσης και καλοδεχούμενοι όλοι οι άλλοι. Ηδη η ΠΕΤΡΟΛΑ χρησιμοποιεί αυτήν την αντίφαση, διοχετεύοντας τον ισχυρισμό πως η επέκτασή της εμποδίζεται από άλλα οικονομικά συμφέροντα που «υποκινούν» τις κινητοποιήσεις.

Γεγονός είναι ότι η κινητοποίηση βρίσκεται σε σημείο καμπής. Οσο θα παραμένει εγκλωβισμένη μόνο στην περί την ΠΕΤΡΟΛΑ αντίθεση, κινδυνεύει να είναι αδιέξοδη. Και από αυτή τη σκοπιά φαίνεται - αλλά δεν είναι - ακατανόητη η εμμονή ειδικά δυνάμεων του ΣΥΝ να μη «νοθευτεί» αυτό ακριβώς το αδιέξοδο. Εφτασαν στο σημείο να επιχειρούν - δεν τους πέρασε - αποκλεισμό της Νεανικής Δράσης για την Ειρήνη από τις κινητοποιήσεις, επειδή τόλμησαν οι νεολαίοι να συνδέσουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα με την αιτία που τα γεννά, τη συνολικά εγκληματική δράση του μεγάλου κεφαλαίου, που δεν αφορά βέβαια μόνο μια κάποια γειτονιά της Ελευσίνας. Κοινό μυστικό, εξάλλου, είναι πως παράλληλα με τις επεκτάσεις της ΠΕΤΡΟΛΑ προχωρούν οι διαδικασίες για τη μετατροπή και του αεροδρομίου της Ελευσίνας σε χώρο στάθμευσης των γνωστών AWACS, με τον επίσης γνωστό καθοριστικό ρόλο που παίζουν στα διόλου αθώα παιχνίδια διείσδυσης. Οι πληροφορίες που θέλουν τον αμερικάνικο 6ο στόλο να επανακάμπτει στην περιοχή των ναυπηγείων συμπληρώνουν μια εικόνα γνώριμη από το...1972.

Ολα τα στοιχεία, λοιπόν, δείχνουν πως όσο αυτός ο αγώνας δε θα στρέφεται αποφασιστικά κατά του συνόλου των αιτιών που επιβαρύνουν την περιοχή, το αδιέξοδο θα παραμένει και το μόνο που θα σπέρνεται θα είναι η απογοήτευση.

Παρ' όλα αυτά, ο αγώνας των κατοίκων του Θριασίου για την ΠΕΤΡΟΛΑ διατηρεί τη σημασία του και για το μέγεθος του κολοσσού με τον οποίο κοντράρεται, αλλά και σαν διαδικασία που φέρνει όλο και πιο κοντά τη συνολικότερη σύγκρουση της εργατικής τάξης και ευρύτερων ομάδων πληθυσμού με τα μεγάλα συμφέροντα. Κι απ' αυτή τη σκοπιά είναι χρήσιμα τα στοιχεία και οι σκέψεις που κατατέθηκαν στη διάρκεια του διήμερου αποκλεισμού της ΠΕΤΡΟΛΑ από τους καθ' ύλην αρμόδιους επιστήμονες. Αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση από τη βιομηχανία, τις επιπτώσεις στο υπέδαφος από την ΠΕΤΡΟΛΑ και την αντιμετώπιση ατυχημάτων μεγάλης έκτασης. Κρίσιμο, όμως, επαναλαμβάνουμε, παραμένει το ποια κατεύθυνση και ποιο περιεχόμενο θα παίρνουν από δω και μπρος οι κινητοποιήσεις.