Τις τελευταίες μέρες, η συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να εμφανίσει το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων ως ένα σημείο «σκληρής διαπραγμάτευσης» με την τρόικα. Ως ένα «αγκάθι», δήθεν, που πρέπει να απαλειφθεί, για να υπάρξει συμφωνία, στο πλαίσιο των συζητήσεων για την εκταμίευση της επόμενης δόσης. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια εξαπάτησης και αποπροσανατολισμού των εργαζομένων, αφού οι αποφάσεις και γι' αυτό το ζήτημα έχουν ήδη ληφθεί και η πλήρης απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα έχει δρομολογηθεί εδώ και καιρό.

Αυτό που τώρα εμφανίζεται ως «αγκάθι», είναι μόνο ο τρόπος που θα πλασάρουν στους εργαζόμενους και αυτήν την αντεργατική ανατροπή. Αυτό απασχολεί την κυβέρνηση, αυτό είναι και το μοναδικό ζήτημα που «λύνει» στις διαβουλεύσεις με την τρόικα. Σε αυτή μάλιστα την προσπάθεια, έχει την αμέριστη στήριξη του αστικού Τύπου. Από κοινού επιχειρούν να πείσουν τους εργαζόμενους ότι το παραμικρό εμπόδιο στην πλήρη απελευθέρωση των απολύσεων είναι «αναχρονισμός» και πολύ περισσότερο είναι η αιτία για το κλείσιμο των επιχειρήσεων και την αύξηση της ανεργίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η εφημερίδα «Καθημερινή» (3/12/2013) έφτασε στο σημείο να γράψει: «Η απαγόρευση των απολύσεων δεν καθυστερεί απλώς τον εκσυγχρονισμό του ιδιωτικού τομέα. Μεταθέτει και το βάρος της προστασίας από το κράτος στην επιχείρηση...» και «αντί να προστατεύονται οι άνθρωποι, προστατεύονται βραχυχρονίως απαξιωμένες θέσεις εργασίας μέχρι την τελική απαξίωση των ίδιων των επιχειρήσεων».

Εδώ αξίζει να σταθούμε, μιας και η εφημερίδα αναπτύσσει έναν εξόχως «πρωτότυπο» συλλογισμό, ότι δηλαδή για το κλείσιμο των επιχειρήσεων φταίνε οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και η «προστασία» που τάχα τους παρέχεται. Πριν σχολιάσουμε το συλλογισμό αυτό, πρέπει να πούμε ότι αυτός στηρίζεται σε ένα απροκάλυπτο ψέμα. Και το ψέμα είναι ότι στη χώρα μας υπάρχει «απαγόρευση απολύσεων»! Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει.

Στην Ελλάδα, οι απολύσεις είναι ελεύθερες. Ειδικά για τις επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 20 εργαζόμενους, δηλαδή για τις 9 στις 10 επιχειρήσεις, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να απολύουν όσους εργάτες θέλουν. Και επειδή είμαστε μια χώρα με μεγάλο αριθμό «μικρών» -όσον αφορά στον αριθμό των εργαζομένων- επιχειρήσεων, αυτό σημαίνει ότι στο συντριπτικό κομμάτι του ιδιωτικού τομέα υπάρχει πλήρης απελευθέρωση απολύσεων.

Μόνο στις επιχειρήσεις άνω των 20 εργαζομένων υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί, χωρίς όμως και εδώ να υπάρχει κάποια απαγόρευση, όπως ψευδώς ισχυρίζεται η εφημερίδα.

Συγκεκριμένα, οι καπιταλιστές μπορούν να απολύουν κάθε μήνα:

• Μέχρι 6 εργαζόμενους, προκειμένου για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που στην αρχή του μήνα απασχολούν από 20 έως 150 εργαζόμενους.
• Ποσοστό 5% του προσωπικού και μέχρι 30 εργαζόμενους, για τις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 150 εργαζόμενους.
• Για απολύσεις κάθε μήνα, πάνω απ' αυτά τα όρια, απαιτείται έγκριση από το υπουργείο Εργασίας. Μια έγκριση που έτσι και αλλιώς μπορεί να δώσει το υπουργείο.

Γιατί, όμως, η εφημερίδα ανασύρει ένα τόσο χοντροκομμένο ψέμα, για να στηρίξει την επιχειρηματολογία της; Τι της χρειαζόταν; Ο λόγος είναι προφανής. Το ψέμα χρειάζεται για να ενοχοποιηθούν οι εργάτες. Να ενοχοποιηθεί και το παραμικρό, ελάχιστο, εργασιακό δικαίωμα.

Η εφημερίδα, αλλά κυρίως οι κυβερνώντες που εκτοξεύουν τα ίδια ακριβώς επιχειρήματα, θέλουν να κρύψουν ότι τις επιχειρήσεις δεν τις κλείνουν οι εργάτες, αλλά οι ίδιοι οι καπιταλιστές. Τις κλείνει το κυνήγι του καπιταλιστικού κέρδους, η αναρχία στην καπιταλιστική παραγωγή, ο σκληρός και αδυσώπητος ανταγωνισμός - τον οποίο οι ίδιοι εκθειάζουν. Τις κλείνει η καπιταλιστική κρίση, που είναι το φυσικό και αναπόφευκτο περιοδικό αποτέλεσμα όλων των παραπάνω.

Κυρίως, θέλουν να κρύψουν ότι την κρίση, τις απολύσεις, το κλείσιμο επιχειρήσεων, τα προκαλεί η καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της κοινωνικής παραγωγής, της οποίας αποκλειστικοί δημιουργοί και συντελεστές είναι οι εργαζόμενοι. Τα χοντροκομμένα ψέματα τούς είναι αναγκαία για να βγάλουν λάδι τον καπιταλισμό που υπηρετούν και για να φορτώσουν όλα τα δεινά που προκαλεί η λειτουργία αυτού του απάνθρωπου συστήματος στις πλάτες των εργατών και των λαϊκών στρωμάτων.

Αυτός ο στόχος, η προστασία δηλαδή των καπιταλιστικών συμφερόντων, είναι και η επιδίωξη της νέας νομοθετικής παρέμβασης που ετοιμάζεται από την κυβέρνηση και την τρόικα. Η αύξηση του ποσοστού των απολύσεων πάνω από τα σημερινά ισχύοντα όρια, αλλά και ο παραμερισμός των όποιων τυπικών προϋποθέσεων ισχύουν ακόμα, είναι αναγκαία στους καπιταλιστές και ιδίως στις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις και ομίλους, πολύ περισσότερο στην παρούσα φάση.

Στόχος είναι να κλείνουν, να εξαγοράζουν και να συγχωνεύουν επιχειρήσεις χωρίς το παραμικρό εμπόδιο. Να ξεφορτώνονται το εργατικό δυναμικό ελεύθερα και με το ελάχιστο κόστος, να το αντικαθιστούν με άλλο, ευέλικτο και πιο φτηνό, για να γίνονται πιο ανταγωνιστικές και πιο κερδοφόρες. Και όλα αυτά στο όνομα της «αναδιάρθρωσης» μιας επιχείρησης.

Πρόκειται για ένα ακόμα «δώρο» στις μεγάλες επιχειρήσεις, που διευκολύνει αντικειμενικά συγχωνεύσεις και εξαγορές -όπως τώρα στην περίπτωση των τραπεζών και όχι μόνο- βάζοντας έτσι τις βάσεις για τη νέα φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης σε βάρος των εργαζομένων, αλλά και των μικρών επιχειρήσεων, που θα πνιγούν κάτω από το βάρος του ανελέητου ανταγωνισμού των ισχυρών σε κάθε κλάδο.

Αυτό επιβεβαίωνε πριν από μερικές βδομάδες στη Βουλή ο ίδιος ο υφυπουργός Εργασίας, Β. Κεγκέρογλου, όταν δήλωνε για το ίδιο θέμα: «Εχουμε δεσμευτεί να μελετήσουμε τη διαδικασία που έχει να κάνει με το αίτημα για ομαδικές απολύσεις και κυρίως την επίκληση που πολλές φορές έχουν κάνει οι εργοδότες, οι επιχειρηματίες και οι μεγάλες επιχειρήσεις για την οικονομική βιωσιμότητα της επιχείρησης».

Αποκαλύπτοντας τις θέσεις της κυβέρνησης, συμπλήρωνε: «Δυστυχώς η πραγματικότητα έχει ξεπεράσει το θεσμικό πλαίσιο (...), η προστασία που προβλέπει ο νόμος ισχύει όταν υπάρχει κανονική λειτουργία της οικονομίας, των επιχειρήσεων (...) οι έκτακτες συνθήκες που υπάρχουν χρειάζονται πραγματικά και διαφορετική αντιμετώπιση».

Ομολογούσε, δηλαδή, αυτό που η κυβέρνηση είχε συνομολογήσει με την τρόικα από καιρό για τις ομαδικές απολύσεις. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Ευρωπαίο Επίτροπο, Ολι Ρεν, η «ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε να προβεί στην αναθεώρηση της ισχύουσας εργασιακής νομοθεσίας (...) Το εν λόγω εγχείρημα αναμένεται να συμπεριλάβει τη συγκριτική αναθεώρηση ρυθμιστικών θεμάτων που αφορούν την αναδιάρθρωση εταιρειών και τις ομαδικές απολύσεις»...

Ιδού, λοιπόν, το «μυστικό» για το κεφάλαιο. «Αναδιαρθρώσεις»! Αυτή είναι η κομψή λέξη, που πίσω της ακολουθούν οι οδοστρωτήρες των εργασιακών δικαιωμάτων. Κατεύθυνση και στρατηγική που έχει χαραχτεί προ πολλού στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μάλιστα, στην αρχή του έτους ευλογήθηκαν και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το ρόλο του οποίου τόσο εκθειάζουν και οι πάσης φύσης ντόπιοι ευρωλάγνοι.

Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 14 Γενάρη 2013 έκθεση της «Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων» της ΕΕ («Εκθεση Σέρκας»), με την οποία καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους να επιταχύνουν τις αναδιαρθρώσεις στη βάση των όσων προβλέπουν οι γενικές κατευθύνσεις της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», στο όνομα της κρίσης και των συνεπειών που έχει στην ανταγωνιστικότητα των μονοπωλιακών ομίλων.

Στο κείμενο της Εκθεσης αναφέρεται: «Οι αναδιαρθρώσεις δεν αποτελούν νέο φαινόμενο, αλλά μια πρακτική που ακολουθείται όλο και πιο συχνά, λόγω των οικονομικών προκλήσεων (...) Η παγκόσμια οικονομική κρίση που άρχισε το 2008 επιβάλλει στις εταιρείες και στους εργαζομένους τους να προβούν στις αναγκαίες αλλαγές, προκειμένου να προστατευτούν η ανταγωνιστικότητα και οι θέσεις εργασίας».

Πράγματι, δεν πρόκειται για κάτι νέο. Είναι η γνωστή παλιά συνταγή του καπιταλισμού και αυτών που τον υπηρετούν. Και είναι πάντα σε βάρος των εργαζομένων, σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ.