Με ξενάγηση του πλήθους επισκεπτών από τον επιμελητή της, Νίκο Χατζηνικολάου , έληξε την Κυριακή, η σπουδαίας ιστορικής και αισθητικής αξίας έκθεση του κομμουνιστή ζωγράφου Βάλια Σεμερτζίδη, στο Μουσείο Μπενάκη.

Της ξενάγησης προηγήθηκε τρίωρη και πλέον επιστημονική ημερίδα. Μεταξύ του πλήθους του ακροατηρίου- τεχνοκριτικοί, εικαστικοί καλλιτέχνες, φιλότεχνοι, φοιτητές, φίλοι της οικογένειας Σεμερτζίδη, παραβρέθηκαν η συντρόφισσα της ζωής του Ρούλη Σεμερτζίδη, οι Χρήστος Αλεξίου, Ελένη Μηλιαρονικολάκη (μέλος της ΚΕ, υπεύθυνη του Πολιτιστικού Τμήματος του ΚΚΕ), Γιάννης Σκαρπερός (μέλος του Τμήματος) και Εύα Μελά (πρόεδρος του ΕΕΤΕ).

Εισηγητές ήταν οι Ν. Χατζηνικολάλου, Νίκος Δασκαλοθανάσης, Τζούλη Δημακοπούλου, Ευγένιος Ματθιόπουλος, Εφη Στρούζα. Ο συντονιστής, επιμελητής των δύο εκδόσεων που πλαισίωσαν την έκθεση και υπεύθυνος των εκδόσεων του Μουσείου Μπενάκη, Δημήτρης Αρβανιτάκης, παρουσίασε τους εισηγητές και έκφρασε την προσδοκία -η οποία ευοδώθηκε- να αποτελέσει η ημερίδα «ερέθισμα για πολύ γόνιμους προβληματισμούς για την ιστορία και πορεία της ελληνικής Τέχνης».

Χαιρετίζοντας την ημερίδα ο διευθυντής του Μουσείου, Αγγελος Δεληβοριάς, τόνισε: «Η έκθεση του Βάλια Σεμερζτίδη είναι "μάθημα" για την ιστορία της Τέχνης και για την ιστορία της Ιστορίας. Η πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης, για μένα ήταν -τουλάχιστον- ένα προσωπικό χρέος».

Ο Ν. Χατζηνικολάου, προβάλλοντας παράλληλα πίνακες του Σεμερτζίδη (από όλες τις περιόδους της δουλειάς του), κατέρριψε τις «αφελείς» και εμπαθείς κατηγοριοποιήσεις («σοσιαλιστικός ρεαλισμός», «ρεαλισμός», «νατουραλισμός») διαφόρων τεχνοκριτικών και κατήγγειλε τη μακρόχρονια αποσιώπηση του έργου του. Επικαλούμενος ρήσεις του Σεμερτζίδη και του Γ. Ρίτσου, ο εισηγητής σημείωσε ότι «ο ρεαλισμός του Σεμερτζίδη είναι η δημιουργική σχέση του με την πραγματικότητα. Ξεκινά από το περιεχόμενο, από τα πραγματικά πράγματα». Ο Ν. Χατζηνικολάου, μάλιστα, απέδωσε στο έργο του Σεμερτζίδη το χαρακτηρισμό του Σεμερτζίδη, το 1943, για το έργο του μέγιστου μοντερνιστή Πικάσο: «Το έργο του Πικάσο είναι ο αληθινότερος καθρέφτης της καταιγίδας της εποχής του».

Κατά την Τζούλια Δημακοπούλου το έργο του Σεμερτζίδη «είναι μαρτυρία μεγάλης ιστορικής σημασίας για τη δεκαετία του 1940, που επηρέασε τον εικαστικό χώρο και πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω». Ο Ν. Δασκαλοθανάσης, αναφερόμενος στη «διαλεκτική του φαινομένου του μοντερνισμού» και στις κρίσεις του Σεμερτζίδη (1943) για τον Σεζάν και τον Πικάσο, κατέδειξε την επιρροή του μοντερνισμού στη ζωγραφική του Σεμερτζίδη. Ο Ε. Ματθιόπουλος, μίλησε για το μεταπελευθερωτικό κλίμα τρομοκρατίας και διώξεων των αγωνιστών, που ανάγκασε τον Σεμερτζίδη, από το 1946 και μετά, να μη ζωγραφίζει θέματα της Αντίστασης και να επικαλύπτει τα έργα του με αγιογραφίες. «Εξαιρετική προσφορά στην Ιστορία μας», χαρακτήρισε η Ε. Στρούζα τα έργα του στο Βουνό, «που με λυρισμό αποδίδουν τη μάχη του καλού με το κακό».

Από τις παρεμβάσεις του ακροατηρίου θα αναφερθούμε σε τρεις. Ο Χρήστος Αλεξίου τόνισε την ιδεολογική στράτευση και την απόλυτη αλήθεια του ζωγράφου στις συζητήσεις που είχε μαζί του και το γεγονός ότι παρά τις διώξεις διέσωσε το ιστορικής αξίας έργο του. Η Εύα Μελά ευχαρίστησε το μουσείο και τον διευθυντή του για την πραγματοποίηση της έκθεσης και της ημερίδας για τον Σεμερτζίδη του οποίου «το έργο του μιλά και λέει: ΚΚΕ». Η Ελένη Μηλιαρονικολάκη (συμπτωματικά η παρέμβασή της ήταν η τελευταία), επισήμανε τη «διαχρονικότητα του έργου του Σεμερτζίδη, γιατί αφορά στην πάλη του ανθρώπου για την κοινωνική και τη δική του απελευθέρωση» και έκφρασε «ευχαριστίες για την έκθεση και αυτή τη συζήτηση που είχε ουσιαστική συμβολή για το έργο του Σεμερτζίδη, ο οποίος ήταν μέχρι τέλους της ζωής του μέλος του ΚΚΕ».