Χρήστος Γεωργούσης «Κυκλάδες. Πάρος - Αντίπαρος» και Στρατής Γ. Φιλιππότης «Ημερολόγιο του Αρχιπελάγους 2001»
Ο Χρίστος Γεωργούσης έχει εξειδικευτεί στο θέμα, αφού πρωτοδημοσίευσε σχετικό βιβλίο μαζί με άλλους συνεργάτες (Ιστορία της Πάρου και Αντίπαρου: Δ. Σοφιανού, Χρ. Γεωργούση, Αρ. Βαρριά, Ηρ. Χατζόπουλου, Λευτ. Μενέγου, έκδοση Δήμου Πάρου, 1988). Σ' αυτό που αναφερόμαστε γίνεται σχολαστική εξιστόρηση των σημαντικών γεγονότων στα κυκλαδίτικα νησιά και ειδικά για την Πάρο και Αντίπαρο. Ο συγγραφέας δεν ξεκόβει την τοπική ιστορία από τα τεκταινόμενα στον κόσμο. Τοποθετεί τον ιστορικό χρόνο στον ελλαδικό χώρο και κατ' επέκταση σ' όλη την ανθρωπότητα. Διαιρεί το βιβλίο του σε δώδεκα χρονικές περιόδους: Εποχή του λίθου, Εποχή του χαλκού, Γεωμετρική Εποχή (11ος - 8ος αι. π.Χ.), Αρχαϊκή Εποχή (8ος - 5ος π.Χ. αιώνας): «Σε μια στιγμή που οι θρησκευτικές βάσεις της κοινωνίας είναι ακόμα αυστηρές, που ο λόγος ο επικός έχει τη μονοκρατορία στην έκφραση, που το ηρωικό στοιχείο είναι η μόνιμη και παραδεδεγμένη αξία, ένας Αρχίλοχος στην Πάρο και μία Σαπφώ στη Λέσβο τ' ανατρέπουνε όλα, φέρνουν τα αισθήματα και τα όνειρα στο πρώτο επίπεδο, τολμούν να μιλήσουν για την ατομική τους ζωή, να πουν τον καημό τους, να τραγουδήσουν, να χορέψουν. Οι πρώτοι στο Αιγαίο και οι πρώτοι σ' όλον το γνωστό κόσμο», θα γράψει ο Οδυσσέας Ελύτης.
Ακολουθούν: Κλασική Εποχή (5ος - 4ος αι. π.Χ.), Ελληνιστική Εποχή (323-30 π.Χ.), Ρωμαϊκή Εποχή (146 π.Χ. - 330 μ.Χ.), Βυζαντινή Εποχή, Φραγκοκρατία, Τουρκοκρατία, Επανάσταση του 1821, από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Κλείνοντας προβάλλει και την πρόταση: «Ν' ανακηρυχτούν τα αρχαία λατομεία μαρμάρου σε Τέμενος Τέχνης και Πολιτισμού», πρόταση των επιστημόνων που συμμετείχαν στο διεθνές συνέδριο για το μάρμαρο και τα αρχαία λατομεία. Ακολουθεί σύντομη βιβλιογραφία.
Το «Ημερολόγιο του Αρχιπελάγους» μας ξαναταξιδεύει στα κύματα του Αιγαίου, που σκαλώνουν πότε σε Σίκινο, Κίμωλο, Μήλο, Σίφνο, Σύρο, Μύκονο και πότε σε Ικαρία, Λήμνο, Σαμοθράκη, Χίο, Κω, Ρόδο, Καστελόριζο, Κάσο, Κάρπαθο, θυμίζοντάς μας τους στίχους του Καβάφη:
«Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι
που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοϊδωμένους
...
να μάθεις και να μάθεις από τους
σπουδασμένους».