Κοκτέιλ μεγάλων αυξήσεων στους φόρους μεταβίβασης των ακινήτων, αλλά και ανατιμήσεων σε όλο το φάσμα της οικοδομής και της κατοικίας ετοιμάζει μεθοδικά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με σημείο εκκίνησης το νομοσχέδιο που δημοσιοποίησε χτες ο Γ. Παπαντωνίου, το οποίο θα συμπληρωθεί το επόμενο διάστημα με τις νέες, αυξημένες, αντικειμενικές αξίες στα ακίνητα. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση «πριονίζει» τις ευκαιρίες απόκτησης πρώτης κατοικίας, αυξάνοντας αφ' ενός τη φορολογική επιβάρυνση και περιορίζοντας αφ' ετέρου τις προϋποθέσεις φοροαπαλλαγής για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο για τη φορολογία κεφαλαίου, ισχυρίστηκε πως η κυβέρνηση προχωρά «σε ουσιαστικές ελαφρύνσεις και μειώσεις στη φορολογία κεφαλαίου, σύμφωνα με αυτά που είχε εξαγγείλει προεκλογικά». Με ξεχωριστό, μάλιστα, κυνισμό και προκαλώντας τη νοημοσύνη των πάντων, υποστήριξε ότι «σήμερα προχωρούμε σε μια μείωση των φόρων σε κληρονομιές, σε δωρεές, σε γονικές παροχές και επίσης των φόρων μεταβίβασης των ακινήτων». Η αλήθεια βέβαια απέχει παρασάγγας από τους υπουργικούς ισχυρισμούς. Κι αυτό επειδή το χτεσινό νομοσχέδιο είναι «κολοβό», αφού, όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Γ. Παπαντωνίου, στόχος της κυβέρνησης είναι οι ρυθμίσεις του να τεθούν σε εφαρμογή μαζί με τις νέες αντικειμενικές αξίες στα ακίνητα. Ετσι, με βάση του πρώτους κιόλας υπολογισμούς, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι σε κάθε αύξηση των αντικειμενικών αξιών πάνω από το 20% των σημερινών τιμών, θα προκύψει αισθητή φορολογική επιβάρυνση για κάθε ενδιαφερόμενο να αποκτήσει κάποιο ακίνητο. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η πρόκληση για τους υποψήφιους να αποκτήσουν πρώτη κατοικία, αφού με βάση τις επεξεργασίες του «Ρ» δεκάδες χιλιάδες ενδιαφερόμενοι που με βάση τα σημερινά δεδομένα δεν πλήρωναν καθόλου φόρου, θα κληθούν να καταβάλουν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές στα ταμεία του υπουργείου Οικονομικών.

Με τις ρυθμίσεις που περιέχονται στο νομοσχέδιο προβλέπεται:

• Η αλλαγή των συντελεστών υπολογισμού του φόρου μεταβίβασης στα ακίνητα. Για τα ποσά μέχρι τα 5.000.000 δραχμές (ήταν μέχρι τα 4 εκατ. δρχ) ο συντελεστής ορίζεται στο 9% (ήταν 11%). Για το υπόλοιπο ποσό ο συντελεστής ορίζεται στο 11% (ήταν 13%).
• Τα αφορολόγητα όρια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας θα διαμορφωθούν (σε παρένθεση ό,τι ισχύει σήμερα) σε 21.000.000 δραχμές για τους άγαμους (17.250.000), σε 33.000.000 δραχμές για τα ζευγάρια (27.600.000), ποσά τα οποία προσαυξάνονται κατά 7.000.000 δραχμές για τα δύο πρώτα παιδιά (5.750.000) και σε 10.000.000 δραχμές για κάθε παιδί πάνω από το δεύτερο.
• Αύξηση, που κατά μέσο όρο φτάνει το 20% για τη φορολογία των κληρονομιών, γονικών παροχών και δωρεών.

Αυτή είναι η μία πλευρά των ρυθμίσεων που ανακοινώθηκαν. Η άλλη, η πλέον ουσιαστική, είναι ότι όλες οι παραπάνω μεταβολές στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων, είναι απλά «στα χαρτιά», αφού το όποιο οικονομικό όφελος μπορεί να διαπιστώνεται - και το οποίο αποκλειστικά προβάλλει η κυβέρνηση - θα εξανεμιστεί πλήρως, από τις επερχόμενες αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Βέβαια, ο υπουργός παρά τις επίμονες ερωτήσεις για το χρόνο και το ύψος της επιβολής αυτών των αυξήσεων, αρνήθηκε ουσιαστικά να απαντήσει. Περιορίστηκε μόνο να δηλώσει πως ...«θέλει να πιστεύει» ότι θα συμπέσει η εφαρμογή των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου με τις νέες αντικειμενικές αξίες. Πάντως δεν απέκλεισε ακόμα και το ενδεχόμενο να ισχύσουν νωρίτερα οι αυξημένες αντικειμενικές αξίες και να ακολουθήσει η ισχύς των διατάξεων του νομοσχεδίου.

Οι πολύ μεγάλες αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών μέχρι και 60%, όπως υποστηρίζουν επίσημα οι κυβερνητικοί παράγοντες, οι οποίες θα δοθούν στη δημοσιότητα κατά πάσα πιθανότητα τον ερχόμενο Μάρτη, θα έχουν σαν αποτέλεσμα να πυροδοτήσουν εκ νέου τις τιμές των ακινήτων σε ολόκληρη τη χώρα. Παράλληλα, αναμένεται νέα φοροεπιδρομή. Από την επεξεργασία στοιχείων που έκανε ο ο «Ρ», προκύπτουν τα ακόλουθα εντυπωσιακά αποτελέσματα:

Για τη μεταβίβαση ενός διαμερίσματος 80 τ.μ., με βάση τους νέους συντελεστές υπολογισμού του φόρου, θα υπάρξει φορολογική επιβάρυνση ανάλογα με το ύψος της αύξησης των αντικειμενικών αξιών. Ετσι σε περίπτωση αύξησης των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων κατά 20% σε διάφορες περιοχές που οι υφιστάμενες σήμερα αντικειμενικές τιμές ποικίλλουν από 200.000 το τ.μ. μέχρι και 500.000 το τ.μ., προκύπτει αύξηση φόρου από 0,6% μέχρι και 1,2%. Το ποσοστό της αύξησης του φόρου θα είναι τόσο μεγαλύτερο όσο υψηλότερες θα είναι οι αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών. Στην ακραία, κατά το υπουργείο, περίπτωση αύξησης των αντικειμενικών τιμών κατά 60%, τότε ο επιπλέον φόρος μεταβίβασης φτάνει μέχρι και 35,8%! Αυξήσεις φωτιά, που στόχο έχουν να γεμίσουν τα κρατικά ταμεία, στα πλαίσια της δημοσιονομικής ευρωπειθαρχίας, ενώ το όνειρο της φτηνής λαϊκής στέγης απομακρύνεται.

Ιδιαίτερα δυσμενείς θα αποδειχθούν οι κυβερνητικές ρυθμίσεις και για τους δικαιούχους φοροαπαλλαγής για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Παρά το γεγονός ότι ανακοινώθηκε, όπως σημειώνεται παραπάνω, αύξηση των αφορολόγητων ορίων, από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτει ότι:

• Στις περιοχές όπου η τιμή ζώνης είναι πάνω από τις 350.000 θα προκύψει φορολογική επιβάρυνση.
• Σε περίπτωση αύξησης των αντικειμενικών αξιών σε ποσοστά πάνω από 20%, η κάθε τετραμελής οικογένεια που θα θελήσει να αποκτήσει κατοικία 100 τετραγωνικών μέτρων θα επιβαρυνθεί με αυξημένο φόρο κατά 45,9%, αν πρόκειται για περιοχή με σημερινή τιμή ζώνης 400.000 δραχμές, ποσοστό το οποίο βαίνει μειούμενο για τις ακριβότερες ζώνες.
• Πολύ μεγαλύτερες είναι οι αυξήσεις του φόρου που θα προκύψουν για τις περιοχές με υψηλότερες αντικειμενικές αξίες και για τις περιοχές όπου θα επιβληθούν μεγάλες αυξήσεις.

Εδώ βέβαια η κυβέρνηση αναμένεται να προβάλει το «επιχείρημα» των «ακριβών περιοχών». Το επιχείρημα δηλαδή που θέλει να υποστηρίζει πως η τύχη των εργαζομένων και η προοπτική απόκτησης στέγης πρέπει να είναι ταυτισμένη αποκλειστικά με τις υποβαθμισμένες περιοχές, όπου η κυβέρνηση υποτίθεται πως κρατά σε χαμηλά επίπεδα τις αντικειμενικές αξίες. Ενα επιχείρημα καθ' όλα επικίνδυνο και - εν πολλοίς - ρατσιστικό, αφού εντείνει τη λογική της δημιουργίας γκέτο μέσα στα ίδια τα αστικά κέντρα. Επιχείρημα που άλλωστε ανατρέπεται και από την ίδια την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας στις υποβαθμισμένες περιοχές, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι ήδη κορεσμένες.

Πιστός στις παραδόσεις του κόμματός του, ο υπουργός επιχείρησε και στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου να εξαπατήσει την κοινή γνώμη σε ό,τι αφορά τις κυβερνητικές προθέσεις, ενεργοποιώντας το μηχανισμό παραπληροφόρησης, περί... «ελαφρύνσεων στις φορολογίες μεταβιβάσεων κεφαλαίου». Ετσι το Σχέδιο Νόμου φέρει τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Ελαφρύνσεις στη φορολογία κεφαλαίου και άλλες διατάξεις», όπου αναφέρονται τα αναπροσαρμοσμένα όρια απαλλαγών φόρου για τις φορολογίες κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών (άρθρο 1) και η φορολογία μεταβίβασης ακινήτων (άρθρο 2).

Οπως ομολογούν και οι ίδιοι οι κυβερνητικοί παράγοντες, οι αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών θα είναι τέτοιες που όχι μόνο εξανεμίζουν τα όποια αντισταθμιστικά μέτρα, αλλά στο τέλος θα υπάρξει και φορολογική επιβάρυνση.

Στο ίδιο νομοσχέδιο, περιλαμβάνεται διάταξη με την οποία «πριονίζεται» το δικαίωμα απαλλαγής φόρου για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις κληρονομιών, γονικών παροχών προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι:

• Για πρώτη κατοικία (από κληρονομιά) θα πρέπει ο δικαιούχος να μην έχει απαλλαγεί για την απόκτηση άλλης πρώτης κατοικίας, όχι μόνο από το φόρο μεταβίβασης, αλλά και από φόρο γονικής παροχής...
• Απαγορεύεται η πώληση ακινήτου που έχει απαλλαγεί από φόρο κληρονομιάς ως πρώτη κατοικία, πριν παρέλθει πενταετία. Στην περίπτωση που το πωλήσει, θα επιβληθεί φόρος κληρονομιάς.
• Αν σε περίπτωση κληρονομιάς, η φορολογική δήλωση υποβληθεί τρία χρόνια μετά τη γέννηση της φορολογικής υποχρέωσης, για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνονται υπόψη η αξία και οι φορολογικές κλίμακες που ισχύουν κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης.
• Μειώνεται η έκπτωση φόρου κληρονομιών από 10% σε 5% στην περίπτωση που ο φορολογούμενος πληρώσει εφάπαξ το σύνολο του φόρου κατά την πρώτη δόση.
• Σε περίπτωση ολικής ή μερικής αλλαγής της χρήσης γης ή εκμίσθωσης εκτάσεων που δεν έχουν υπαχθεί σε φόρο ή η μη καλλιέργειά τους κατά δυο συνεχή έτη από τον κληρονόμο και σε περίπτωση που δεν έχουν περάσει 15 έτη από την κληροδοσία, ο κληρονόμος υποχρεώνεται να πληρώσει φόρο κληρονομιάς.
• Σε περίπτωση που πωληθεί γεωργική ή κτηνοτροφική έκταση που απαλλάχτηκε από φόρο κληρονομιάς πριν παρέλθει 15ετία, ο κληρονόμος θα πρέπει να καταβάλει φόρο.
• Τα τέκνα που σπουδάζουν δε θεωρούνται πλέον προστατευόμενα μέλη (άρα μειώνεται το όριο του ποσού αγοράς του ακινήτου που απαλλάσσεται από φόρο κατά 14 εκατ. δραχμές).

Τους οδηγούς αυτοκινήτων η κυβέρνηση τους επιφυλάσσει νέα δυσάρεστη έκπληξη, καθώς εξομοιώνει τους φόρους της αμόλυβδης και της μολυβδούχας βενζίνης στις 114,5 δραχμές το λίτρο. Αυτό απλά σημαίνει ότι η βενζίνη χωρίς μόλυβδο επιβαρύνεται με φόρο 17,2 δραχμές ανά λίτρο, σε σχέση με τα κατώτατα όρια που έχουν επιβληθεί από κοινοτικές ντιρεκτίβες.