Παρασκευή 24 Δεκέμβρη 2010 - Κυριακή 26 Δεκέμβρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 21
ΓΥΝΑΙΚΑ
Η μητρότητα δεν μπορεί να προστατευτεί χωρίς να θιγούν τα κέρδη

Υπό το πρίσμα της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας αντιμετωπίζουν το δικαίωμα στη μητρότητα η ΕΕ, οι κυβερνήσεις και οι υπουργοί Εργασίας

Ο συνδυασμός της εργασίας και της μητρότητας χωρίς αντιφάσεις προϋποθέτει άλλη οργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας, που να μη βασίζεται στο κέρδος, αλλά στην πλήρη κάλυψη των λαϊκών αναγκών
Ο συνδυασμός της εργασίας και της μητρότητας χωρίς αντιφάσεις προϋποθέτει άλλη οργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας, που να μη βασίζεται στο κέρδος, αλλά στην πλήρη κάλυψη των λαϊκών αναγκών
Καλά κρατεί στην ΕΕ η συζήτηση σχετικά με την άδεια μητρότητας. Ο σχετικός «προβληματισμός» ξεκίνησε με αφετηρία τον Ιούνιο του 2009 και έκτοτε το θέμα της άδειας μητρότητας επανέρχεται ανά διαστήματα, με τελευταίο παράδειγμα τη συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Εργασίας στις 6 του Δεκέμβρη. Ο άξονας γύρω από τον οποίο ξετυλίγεται η συζήτηση είναι η διαδικασία επεξεργασίας μιας οδηγίας για την επέκταση της ελάχιστης διάρκειας της άδειας μητρότητας στα κράτη - μέλη.

Η αρχική πρόταση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αφορούσε την επέκταση της ελάχιστης διάρκειας της άδειας από τις 14 στις 18 βδομάδες. Τον περασμένο όμως Οκτώβρη το Ευρωκοινοβούλιο «ανέβασε» τη διάρκεια της ελάχιστης άδειας στις 20 βδομάδες. Συνέχεια έδωσε το Συμβούλιο των υπουργών Εργασίας με τη συνεδρίασή του την προηγούμενη Δευτέρα. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων υπουργών Εργασίας θεωρεί πως η πρόταση για ελάχιστη άδεια μητρότητας 20 εβδομάδων «δε συνιστά κατάλληλη διαπραγματευτική βάση», με αποτέλεσμα η βελγική προεδρία να καταλήξει στο συμπέρασμα πως η πρόταση της Επιτροπής για άδεια 18 εβδομάδων αποτελεί μια «πιο αποδεκτή βάση για ένα συμβιβασμό».

Στην Ελλάδα η άδεια μητρότητας έχει διάρκεια 17 βδομάδες. Πρόσθετες παροχές, όπως η 6μηνη άδεια του ΟΑΕΔ ή ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, δεν αφορούν το σύνολο των εργαζομένων, αλλά μόνο εργαζόμενες που πληρούν συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μένουν μόνο στα χαρτιά, ακυρώνονται στην πράξη από τους εργοδότες.

Συμβιβασμός με αναπόφευκτες αντιφάσεις

Ο στόχος της υπό επεξεργασία οδηγίας υποτίθεται πως είναι η βελτίωση της προστασίας των εγκύων, των λεχώνων και των γαλουχουσών εργαζομένων. Με αυτό το σκεπτικό πολλοί υπουργοί, όπως αναφέρεται στο Δελτίο Τύπου που εκδόθηκε, εμφανίστηκαν διστακτικοί να συμπεριλάβουν την άδεια πατρότητας στο προσχέδιο της συγκεκριμένης οδηγίας. Υπάρχουν όμως και κάποιες αντιπροσωπείες που επέμειναν στην πρόταση να καλύπτεται από την οδηγία και η άδεια πατρότητας. Παρά τους διακηρυγμένους στόχους, στο επίκεντρο του προβληματισμού για τη διάρκεια της άδειας μητρότητας δεν τίθεται η καλύτερη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας την περίοδο της κυοφορίας, της λοχείας και του θηλασμού. Στον πυρήνα της συζήτησης δε βρίσκονται τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά το κόστος που προκύπτει από την εφαρμογή του μέτρου.

Είναι χαρακτηριστικό των προθέσεών τους το γεγονός ότι ενώ όλοι (η Επιτροπή, το Ευρωκοινοβούλιο, το Συμβούλιο των υπουργών Εργασίας) αναφέρονται σε άδεια μητρότητας με πλήρεις αποδοχές, την ίδια στιγμή εξετάζουν τη δυνατότητα των κρατών - μελών να τις μειώνουν μέχρι ένα ελάχιστο όριο. Στην περίπτωση αυτή, οι «πλήρεις αποδοχές» μετατρέπονται σε αποδοχές που δεν μπορούν να είναι χαμηλότερες από αυτές που λαμβάνει η εργαζόμενη όταν βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια. Αντίστοιχα, τα κράτη - μέλη θα έχουν τον τελικό λόγο για τη διάρκεια της άδειας μητρότητας που θα παραχωρούν στις εργαζόμενες. Η όποια ευρωπαϊκή οδηγία διαμορφωθεί θα αφορά τη θέσπιση μιας άδειας «ελάχιστης διάρκειας», με ένα «μίνιμουμ στάνταρντ» αποδοχών. Θα επιτρέπει επίσης στα κράτη - μέλη να χρησιμοποιούν «άλλες μορφές άδειας» διαφορετικές από την άδεια μητρότητας, γεγονός που ανοίγει το δρόμο ακόμα και για κατάργησή της προοπτικά.

Εξάλλου η ΕΕ δεν παραλείπει να δηλώνει απερίφραστα, στην περίπτωση αυτή, το σεβασμό της στην «αρχή της αποκεντρωμένης δικαιοδοσίας» και στη «διαφορετικότητα των συνθηκών» στα κράτη - μέλη και να καλεί σε προσεκτική εξέταση της υπόθεσης και σε διαβούλευση με τους «κοινωνικούς εταίρους» προκειμένου να επιτευχθεί ένα «ισορροπημένο αποτέλεσμα». Με άλλα λόγια, αυτό που ενδιαφέρει τόσο τις κυβερνήσεις όσο και την ΕΕ είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των μονοπωλίων και των κερδών τους. Και το καθήκον τους δεν είναι καθόλου εύκολο μιας και πρέπει να συμβιβάσουν πράγματα που, σε έναν τουλάχιστο βαθμό, είναι αντιφατικά: Από τη μια την επιθυμία των καπιταλιστών να εντάσσονται οι γυναίκες στην παραγωγή, κυρίως ως φθηνή και ευέλικτη εργατική δύναμη, να παράγουν με την εργασία τους υπεραξία για το κεφάλαιο και από την άλλη την αντιμετώπιση της μητρότητας, των απαραίτητων μέτρων και παροχών για την προστασία της ως παράγοντα που ζημιώνει τα κέρδη.

Ναρκοθετούν τη ζωή των γυναικών και των οικογενειών τους

Οι εργαζόμενες δεν πρέπει να έχουν καμία αυταπάτη ότι η οποιαδήποτε ευρωπαϊκή οδηγία διαμορφωθεί μπορεί να συμβάλει στην προστασία του δικαιώματός τους στη μητρότητα και στην εργασία. Η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα από τη σκοπιά των δικών τους αναγκών, αντιθέτως υπηρετεί διαμετρικά αντίθετα συμφέροντα. Το ενδιαφέρον για την κατοχύρωση μιας «ελάχιστης διάρκειας» για την άδεια μητρότητας σχετίζεται με την προσπάθεια να αυξηθούν τα ποσοστά της γυναικείας απασχόλησης με κάποια ελάχιστα μέτρα προστασίας. Συνδέεται άμεσα με το στόχο που έχει θέσει η στρατηγική «ΕΕ 2020», να αγγίξει η απασχόληση των γυναικών το 75% μέχρι το 2020. Ο συνδυασμός της εργασίας και της μητρότητας είναι επομένως απαραίτητος και δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς κάποια ελάχιστα μέτρα προστασίας της μητρότητας, τόσα όμως που να μην αυξάνουν το «κόστος» για τους εργοδότες. Οι προσπάθειες της ΕΕ έχουν στόχο να συντελεστεί ο συνδυασμός αυτός με τρόπο όσο το δυνατόν πιο ωφέλιμο και επικερδή για το κεφάλαιο, που ουσιαστικά όμως θα αποβαίνει σε βάρος των εργαζόμενων γυναικών.

Αλλωστε η σχεδιαζόμενη οδηγία δεν αποτελεί αποσπασματικό μέτρο ή μεμονωμένη ρύθμιση. Οπως υπενθυμίζει η βελγική προεδρία, οι προτάσεις που γίνονται και η εκδοχή που τελικά θα επικρατήσει, είναι μέρος του «πακέτου για την ισορροπία εργασίας - ζωής». Είναι δηλαδή κομμάτι της πολιτικής της ΕΕ για τη «συμφιλίωση» της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής, της πολιτικής που μετατρέπει σε ατομική και οικογενειακή υπόθεση όλα όσα θα έπρεπε να αποτελούν ευθύνη του κράτους. Με όχημα αυτή την πολιτική η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών, αυτοί δηλαδή που με την πολιτική τους επιδεινώνουν τη ζωή των εργαζομένων και ιδιαίτερα των γυναικών και της νεολαίας, που καταργούν ακόμα και τις ελάχιστες κατακτήσεις που έχουν απομείνει, που μετατρέπουν κάθε ανάγκη της λαϊκής οικογένειας σε εμπόρευμα και αναγκάζουν το λαό να πληρώνει για την Παιδεία, την Υγεία, την Πρόνοια, συμβουλεύουν τα ζευγάρια να «ισοκατανέμουν» μεταξύ τους τις οικογενειακές ευθύνες και υποχρεώσεις. Σε αυτό το πνεύμα εντάσσεται και η συζήτηση για την «άδεια πατρότητας» και για το συνυπολογισμό της με την «άδεια μητρότητας».

Η μητρότητα και η εργασία δεν είναι ασυμβίβαστες

Ατομική λύση και διέξοδος από το ναρκοπέδιο που στήνει η πολιτική τους δεν υπάρχει. Ούτε μπορεί να βρεθεί κάποια «χρυσή τομή» που να εξασφαλίζει τα κέρδη και την ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων από τη μία και τα δικαιώματα των εργαζομένων, τις ανάγκες των οικογενειών τους από την άλλη. Αυτό επιβεβαιώνει η καθημερινότητα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες, οι άνεργες, οι αυτοαπασχολούμενες, οι νέες μητέρες. Αυτό δείχνουν οι απολύσεις εγκύων και μητέρων που συνεχώς αυξάνονται, τα υψηλά ποσοστά της γυναικείας ανεργίας, οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών, η ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της Παιδείας, της Υγείας, της Πρόνοιας.

Ο συνδυασμός της εργασίας και της μητρότητας χωρίς αντιφάσεις προϋποθέτει άλλη οργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας, που να μη βασίζεται στο κέρδος, αλλά στην πλήρη κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Η ουσιαστική και ολόπλευρη προστασία της μητρότητας μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο στα πλαίσια της λαϊκής εξουσίας και της λαϊκής οικονομίας. Με μέτρα προστασίας του γυναικείου οργανισμού στο χώρο δουλειάς. Με άδειες μητρότητας που να ικανοποιούν τις ανάγκες τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους, ίδιες και ίσες για όλες τις εργαζόμενες, με πλήρεις αποδοχές και ασφαλιστικά δικαιώματα. Με δημόσιες και δωρεάν υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες, με γενικευμένα προγράμματα προληπτικής ιατρικής και έγκαιρης διάγνωσης. Με υποδομές και κοινωνικές εγκαταστάσεις, με δωρεάν υπηρεσίες για τη μητέρα, το παιδί, ολόκληρη τη λαϊκή οικογένεια.

Απάντηση στην πολιτική που στοχοποιεί κάθε δικαίωμα μπορεί να δώσει μόνο η αντεπίθεση του ταξικού, εργατικού, του ριζοσπαστικού, γυναικείου, του λαϊκού κινήματος. Στην ανάγκη αυτή ανταποκρίνεται η οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας από τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, της ΠΑΣΕΒΕ, της ΟΓΕ, της ΠΑΣΥ και του ΜΑΣ, η δημιουργία του ενιαίου μετώπου που θα υψώσει τείχος στην επέλαση της αντιλαϊκής πολιτικής και θα παλέψει για τη συνολική ανατροπή της, για ριζικές αλλαγές σε όφελος της εργατικής τάξης και του λαού.


Ε. Χ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ