Ενα γνωστό «δίδυμο» από την αρχαιότητα, ο φιλόσοφος Σωκράτης και η εταίρα Θεοδότη, που η ομορφιά της ήταν ανώτερη από τη φήμη της. Η Εκκλησία γιορτάζει δύο μάρτυρες που έζησαν και μαρτύρησαν μαζί τον 3ο αιώνα, τον Σωκράτη και την Θεοδότη, στις 21 Οκτώβρη. Σύμπτωση; Οπως και σε τόσες άλλες ανάλογες περιπτώσεις η Εκκλησία φόρεσε το φωτοστέφανο του χριστιανισμού σε δύο εκπροσώπους του ειδωλολατρικού κόσμου που η φήμη τους αντηχούσε στους αιώνες.

Ηταν από τους θεμελιωτές της φιλοσοφικής διαλεκτικής, δηλαδή της εύρεσης της αλήθειας με την υποβολή ορισμένων ερωτήσεων και της μεθοδικής ανεύρεσης απαντήσεων σε αυτές (το ερωτάν και το αποκρίνεσθαι). Ο Κ. Μαρξ τον ονόμασε «προσωποποίηση της φιλοσοφίας».

Ο Σωκράτης πέρασε όλη του τη ζωή με ένα ατέλειωτο κουβεντολόι στις παλαίστρες, στην αγορά, στα σαράφικα, συζητώντας για το δίκαιο, την ανδρεία και την αρετή. Και το έκανε «σαν κανένας ξιπασμένος άγουρος νεανίας» με την προσποίηση πως δεν το ξέρει και προσπαθεί να το «ξεγεννήσει». Και αναρωτιέται ο Επίκουρος, που απαιτούσε από το ρήτορα να είναι σαφής και συγκεκριμένος: «Μα είναι σωστό ένας ολόκληρος άνδρας, να παίρνει πόζες, να χειρονομεί, να μορφάζει, να αραδιάζει φράσεις και σχήματα θέλοντας να αποδείξει τα αναπόδεικτα». Πιο καυστικός ο Κολώτης, μαθητής του Επίκουρου, έχοντας στόχο την περιφρόνηση του Σωκράτη για τις αισθήσεις και τις φυσικές επιστήμες: «Πώς γνωρίζεις ότι το φαΐ είναι φαΐ, το πανωφόρι πανωφόρι και πώς να φυλάγεσαι από φίδια και λύκους».

Ο Σωκράτης, που παρουσιάζει ο σύγχρονός του Αριστοφάνης στις «Νεφέλες», είναι ένας ψευτοφιλόσοφος, απατεώνας της σκέψης και του λόγου, που ξυπόλυτος, βρώμικος και κακομοίρης διδάσκει σε μικρούς και μεγάλους το τέχνασμα της αντιλογίας, «τον ήττω λόγον κρείττω ποιείν», δηλαδή να μπορεί να παριστάνει κανείς το άδικο για δίκαιο και το ψέμα για αλήθεια. Ακόμη, τον δείχνει μικρολόγο «ψυλλοφιλόσοφο» που ασχολείται με το πόσο πηδά ο ψύλλος και μικροκλέφτη που βουτά ένα σφαχτάρι από το βωμό.

Ο Αριστοφάνης γελοιοποιεί θεληματικά τον Σωκράτη για να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της κωμωδίας του, που στόχος της ήταν η τσουχτερή σάτιρα των ηθών του καιρού του. Πάντως, ένα μεγάλο μέρος από όσα καταμαρτυρεί στον Σωκράτη του τα έλεγε όλος ο κόσμος στην αγορά.

Ο λαός αντιπαθούσε τον Σωκράτη, γεγονός που το παραδέχεται και ο ίδιος στην «Απολογία». Ισως σε αυτό να είχε συντελέσει το αλλόκοτο παρουσιαστικό του. Οι Αθηναίοι τον έβλεπαν καθημερινά στην αγορά, έναν κοντόχοντρο ανθρωπάκο, μεσόκοπο, με μύτη πλατσουκωτή και ανασηκωμένη, με μικρά μισόκλειστα μάτια γεμάτα ειρωνεία, με παλιά τριμμένα ρούχα, γένια και μαλλιά αχτένιστα και ακούρευτα.

Ξημεροβραδιάζεται με τους αριστοκράτες και τρέφει βαθιά περιφρόνηση για τους ανθρώπους του λαού, τη δημοκρατία και τις φυσικές επιστήμες που είναι «τέκνα του δήμου».

Η διδασκαλία του αντανακλά τις αντιλήψεις της αθηναϊκής ολιγαρχίας που προσπαθεί να καταλύσει το δημοκρατικό πολίτευμα γι' αυτό κατηγορήθηκε πως είναι συνωμότης και καταδικάστηκε σε θάνατο. Υποστήριζε πως το κράτος δεν πρέπει να το διοικούν όλοι (ο δήμος) αλλά οι επαΐοντες (αυτοί που ξέρουν), δηλαδή οι σοφοί και οι άριστοι. Δεν έκρυβε τις απόψεις του ο Σωκράτης. Εξάλλου, ο Κριτίας και ο Αλκιβιάδης, που αιματοκύλησαν την Αθήνα, μαθητές του ήταν - όπως και ο προδότης Ξενοφών.

Πρέπει να του αναγνωριστεί ότι εναντιώθηκε στους ολιγαρχικούς όταν αρνήθηκε να συλλάβει έναν δημοκρατικό πολίτη, τον Λέοντα τον Σαλαμίνιο, και ότι μετά την καταδίκη του προτίμησε να πιει το κώνειο παρά να δραπετεύσει και να παραβεί τους νόμους.

Κατ' άλλους Θεοδότα. Σύγχρονη της Ασπασίας. Ερωμένη πολλών επώνυμων ανθρώπων της εποχής της, όπως, π.χ., του Αλκιβιάδη. Μάλιστα, ήταν αυτή που τον κήδεψε μετά το τραγικό τέλος του.

Ηταν τόσο όμορφη και παράλληλα διέθετε τόσο πλούτο στο σπίτι της, που την έκαναν ακόμη πιο θαυμαστή στον κύκλο της. Λέγεται πως κανένα άλλο σπίτι δεν είχε τόση χλιδή και πολυτέλεια, όση της Θεοδότης!

Ολοι οι ζωγράφοι πήγαιναν σπίτι της για να απαθανατίσουν το σώμα και την ομορφιά της. Συγκέντρωνε σπίτι της όλους τους διανοούμενους και πολιτικούς της εποχής. Ακόμη και ο Σωκράτης θέλησε να τη γνωρίσει και την επισκέφτηκε με τους μαθητές του.

-- Ω άνδρες, εμείς πρέπει να ευγνωμονούμε τη Θεοδότη γιατί μας επέδειξε τα κάλλη της, ή εκείνη εμάς γιατί τα είδαμε; Εάν δηλαδή είναι ωφελιμότερη γι' αυτήν η επίδειξη, μας οφείλει χάριτας, εάν δε για εμάς η θέα, εμείς τότε οφείλομε χάριτας προς αυτήν.

-- Από όπου ήδη θα κερδίσει αυτή από τον έπαινό μας και επειδή θα το πούμε σε πολλούς, πολλά θα ωφεληθεί...

Από αυτή την πρώτη συνάντησή τους έμεινε στην ιστορία ο διάλογός τους για το σαρκικό έρωτα.

Ο Σωκράτης προσπαθεί να την πείσει πως και στη γυναίκα το πνεύμα είναι πιο σημαντικό από το κάλλος. Ηταν ο πρώτος άνθρωπος στην ελληνική αρχαιότητα που ενδιαφέρθηκε για την ψυχή της εταίρας. Ενδιαφέρθηκε για τους πελάτες και τα έσοδα που είχε και της πρότεινε όχι μόνο τρόπους για να αυξήσει και τους μεν και τα δε, αλλά και τρόπους για να μεγαλώνει τον πόθο των πελατών της και την ηδονή που τους προσέφερε. Η Θεοδότη ενθουσιάστηκε με τις υποδείξεις του Σωκράτη και του πρότεινε να συνεργαστούν! Φυσικά ο φιλόσοφος δεν είχε σκοπό να γίνει «προαγωγός». Ηθελε να κάνει τη Θεοδότη να αναζητήσει στο πρόσωπό του τη φιλοσοφική αντιμετώπιση της ζωής. Και το πέτυχε. Η Θεοδότη ήταν έτοιμη να γίνει μαθήτριά του.

Λέγεται ότι ο Αριστοφάνης διακωμώδησε τον Σωκράτη στις «Νεφέλες» γιατί η Θεοδότη είχε προτιμήσει, ερωτικώς, τον Σωκράτη αντί του ιδίου.

Διάσημη εταίρα του 4ου αι. π.Χ. από τη Βοιωτία. Το πραγματικό της όνομα ήταν Μνησαρέτη, αλλά εξαιτίας του χλομού δέρματός της έμεινε γνωστή ως Φρύνη (από το χρώμα του βατράχου). Εξαιρετικά όμορφη, περιζήτητη από τους πλούσιους πολίτες. Ζητούσε πολύ υψηλή αμοιβή, αν έβρισκε κάποιον αντιπαθητικό το ποσό που ζητούσε ήταν υπέρογκο, ενώ πρόσφερε δωρεάν το σώμα της σε κάποιον φιλόσοφο που θαύμαζε το μυαλό του. Τα πλούτη της ήταν τόσα, ώστε όταν ο Αλέξανδρος είχε κατεδαφίσει τη Θήβα, προθυμοποιήθηκε να την ανοικοδομήσει με δικά της έξοδα τοποθετώντας την επιγραφή: «Αλέξανδρος μεν κατέσκαψε ανέστησε δε Φρύνη».

Οταν είχαν κατηγορήσει την Φρύνη για ασέβεια στους θεούς και η δίκη έγερνε σε βάρος της, ο συνήγορός της, ο Υπερείδης, την έβαλε να σχίσει το χιτώνα της και να μείνει γυμνή. Και οι αρεοπαγίτες, γοητευμένοι από την ομορφιά της, την αθώωσαν!

Η Φρύνη είχε εραστή της τον Πραξιτέλη, που φιλοτέχνησε αγάλματά της. Ενα γλαφυρό απόσπασμα από γράμμα της Φρύνης στον Πραξιτέλη είναι ενδεικτικό της σχέσης τους: «Μην το σκέφτεσαι. Η έμπνευσή σου να δώσεις θέση μέσα στο ναό στην αγαπημένη σου εταίρα σε έκανε να φιλοτεχνήσεις ένα τέτοιο αριστούργημα που όμοιό του κανείς ποτέ δεν έχει ξαναδεί... Νιώθω σαν την Αφροδίτη και τον Ερωτα, τον έρωτα για σένα βέβαια. Και μη ζηλεύεις τη δόξα μου. Εσένα, τον Πραξιτέλη υμνούν όσοι με είδαν άγαλμα... Λείπει, όμως, κάτι από το δώρο που μου έκανες: Να πάμε οι δυο μας στο ναό να κοιμηθούμε εκεί μαζί. Ελα τώρα! Μη το φοβάσαι. Δεν πρόκειται να προσβάλουμε τα αγάλματα των θεών. Εμείς οι ίδιοι δεν τα κατασκευάσαμε;».

Ηταν ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες της αρχαιότητας. Εζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. και είναι ο πρώτος που φιλοτέχνησε τη γυμνή θηλυκή μορφή σε φυσικό μέγεθος. Ο Πραξιτέλης και η σχολή του δούλεψαν σχεδόν εξολοκλήρου με το μάρμαρο και όπως λέει ο Διόδωρος «με τέλεια τέχνη έδωσε στις μαρμάρινες φιγούρες του τα πάθη της ψυχής».

Το όνομα Σωκράτης (< σως (σώος = ακέραιος, δυνατός ) + -κράτης < κράτος) έχει 107 εμφανίσεις και το Πραξιτέλης (< πράξις + τέλος (- σκοπός) = αυτός που ολοκληρώνει το σκοπό του) μία εμφάνιση (σε δείγμα 51.779 ανδρών). Το όνομα Θεοδότη (= ο θεός δίνει) έχει 3 εμφανίσεις, δύο εμφανίσεις ο τύπος Θεοδότα και μία εμφάνιση το όνομα Φρύνη (< φρύνος «είδος βατράχου», η καστανόχρωμη) σε δείγμα 28.965 γυναικών.