Από την παιδική ηλικία έμπαιναν οι βάσεις του αθλητισμού στην ΕΣΣΔ

Αυτή που θέλει απέναντι στον αθλητισμό της Ρωσίας του σήμερα που αποτελεί το πεδίο διαμάχης συμφερόντων των επιχειρηματιών, των πολυεθνικών, του μαύρου χρήματος (σύμφωνα με παραδείγματα που προκύπτουν από περιστατικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας) να στέκεται απλώνοντας την ...βαριά σκιά του το μοντέλο ενός άλλου αθλητισμού που εφαρμόστηκε στην ΕΣΣΔ. Εκείνου που στο επίκεντρό του είχε τον ίδιο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του που δημιουργούνταν από την βρεφική μέχρι την τρίτη ηλικία. Που τελούσε υπό κρατική μέριμνα και είχε γίνει δικαίωμα για όλο τον λαό.

Βασισμένη στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία και με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, η εργατική τάξη της Σοβιετικής Ενωσης δημιούργησε τις συνθήκες, ώστε οι πολίτες της χώρας πραγματικά να απολαμβάνουν το δικαίωμά τους στην άθληση. Μέσω (και) της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού, το ΚΚΣΕ και τα πρωτοπόρα τμήματα της εργατικής τάξης υλοποιούσαν βασικά άρθρα του Συντάγματος της Σοβιετικής Ενωσης. Η εξασφάλιση, στην πλειοψηφία, του δικαιώματος στη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό, συντελούσε στην ικανοποίηση των υλικών και πνευματικών αναγκών του ανθρώπου (άρθρο 15), διεύρυνε τις υπαρκτές δυνατότητες να αξιοποιήσουν οι πολίτες τις δημιουργικές τους δυνάμεις, τις ικανότητες και τα χαρίσματά τους, για να αναπτύξουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους (άρθρο 20).

Η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός από υπόθεση των λίγων έγινε δικαίωμα των πολλών. Το 1916 υπήρχαν στη Ρωσία περίπου 60.000 αθλητές, που προέρχονταν βασικά από τις προνομιούχες τάξεις. Το 1959, και παρά τις δύσκολες συνθήκες που είχαν μεσολαβήσει από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα χτυπήματα που είχε δεχτεί η ΕΣΣΔ, ο αριθμός των Σοβιετικών αθλητών είχε ανέβει σε 25 εκατομμύρια. Μέλος μιας αθλητικής λέσχης μπορούσε να γίνει οποιοσδήποτε, με ετήσια συνδρομή 30 καπίκια (το μέσο ετήσιο εισόδημα ήταν περίπου 216.000 καπίκια).

Το Σύνταγμα της ΕΣΣΔ εξασφάλιζε την υλικοτεχνική βάση. Ανέφερε πως οι αθλητικές εγκαταστάσεις, η κινητή περιουσία των κρατικών και κοινωνικών οργανώσεων, των κολχόζ, αποτελούν σοσιαλιστική ιδιοκτησία (άρθρο 10). Αυτή δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκμετάλλευση ορισμένων στρωμάτων της κοινωνίας από άλλα. Η απόλυτη κυριαρχία της σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας, οι παραπέρα βαθιοί κοινωνικοοικονομικοί μετασχηματισμοί, το πρόγραμμα των οποίων περιέχεται στα κομματικά και κρατικά ντοκουμέντα, αποτέλεσαν τη βάση της παραπέρα ανάπτυξης της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού και της εξασφάλισής τους με εγκαταστάσεις και κινητή περιουσία. Η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός χρηματοδοτούνταν αποκλειστικά από τους προϋπολογισμούς του κράτους και των συνδικάτων, από τα κονδύλια των συνεταιρισμών και από τα ειδικά έσοδα των αθλητικών οργανώσεων και των αθλητικών παραστάσεων, τα οποία δε φορολογούνταν από το κράτος. Τα κέρδη από τους αγώνες δεν πήγαιναν σε επιχειρηματίες, αλλά στους αθλητικούς συλλόγους, που τα χρησιμοποιούσαν για την ανάπτυξη και μαζικοποίηση του αθλητισμού, την αγορά εξοπλισμού κλπ.

Το 1976, στην ΕΣΣΔ υπήρχαν πάνω από 3.200 στάδια και 61.000 αθλητικές αίθουσες (γυμναστήρια). Πάνω από 1.200 κολυμβητήρια, 446.000 αθλητικά γήπεδα, 98.000 γήπεδα ποδοσφαίρου, 60 αυτοκινητοδρόμια, πάνω από 19.000 σκοπευτήρια, 6.600 βάσεις για σκι, 1.300 στάδια για παγοδρομίες κ.ά.

Οι σταθερές βάσεις για την ανάπτυξη ενός πλατιού αθλητικού κινήματος ήταν οι αθλητικές λέσχες, που σχηματίζονταν στο εργοστάσιο, στο γήπεδο, στο γραφείο, στο εκπαιδευτικό ίδρυμα, στον αγροτικό συνεταιρισμό, στο κρατικό αγρόκτημα. Το 1982 στα συνδικάτα αθλούνταν πάνω από 42 εκατ. άτομα, σε 29 εθελοντικούς αθλητικούς συλλόγους και σε πάνω από 126 χιλ. ομάδες σωματικής αγωγής και αθλητικές λέσχες. Ο αριθμός των αθλητών την περίοδο ανάμεσα στο 16ο (1979) και το 17ο (1982) συνέδριο των συνδικάτων αυξήθηκε κατά 9,2 εκατ. Δημιουργήθηκαν πάνω από 10 χιλ. νέες ομάδες Σωματικής Αγωγής και Αθλητισμού. Τα συνδικάτα είχαν στη διάθεσή τους 35 χιλ. πολυποίκιλες αθλητικές εγκαταστάσεις και πάνω από 200 χιλ. στάδια, γήπεδα και αθλητικούς χώρους.

Ενας τομέας που αναπτύχθηκε παράλληλα με το όλο σύστημα του αθλητισμού ήταν αυτός της Αθλητιατρικής. Μια σειρά κομμουνιστών επιστημόνων, όπως οι Σεμάσκο, Γκορονέφσκι, Σαρκίζοφ, Κριτσιάκοφ, Λετούνοφ κ.ά., έθεσαν τις επιστημονικές και οργανωτικές βάσεις της Αθλητιατρικής και την έκαναν συστατικό τμήμα του σοβιετικού συστήματος Υγείας. Το 1920 ιδρύθηκε η έδρα της Αθλητιατρικής σε εκπαιδευτικά ινστιτούτα επιστημονικών ερευνών γυμναστικής, που αποτελούνταν από εργαστήρια και ανάλογα τμήματα. Από το 1940 αθλητιατρικά εξειδικευμένα ιατρεία και κοινά ιατρεία έκαναν ελέγχους σε όλες τις ειδικότητες που ασχολούνταν με τον αθλητισμό και τη γυμναστική.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη δεκαετία του 1970 υπήρχαν πάνω από 300 εξειδικευμένα ιατρεία και πάνω από 500 απλά, που όμως είχαν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν αθλητιατρικές εξετάσεις. Αθλούμενος σε οποιοδήποτε χώρο (εκπαιδευτικό ίδρυμα, εργοστάσιο, σωματείο κλπ.) παρακολουθούνταν ιατρικά. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως στα σχολεία οι μαθητές περνούσαν υποχρεωτική ιατρική εξέταση ανά δίμηνο, συνοδεία των γυμναστών τους.