Για την αρχή της επικεντρωμένης εισοδηματικής ενίσχυσης με το ΕΚΑΣ και τις προσωπικές υπηρεσίες με το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι», μίλησε ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, ενώ αναφέρθηκε στην πολιτική επιδομάτων στα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ).

Ιδού όμως ποια είναι η αλήθεια.

Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1988 από τον Ερυθρό Σταυρό.

Ακριβώς οχτώ χρόνια αργότερα (18.6.1996) εμφανίστηκε σε ένα ΚΑΠΗ του Περιστερίου ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, με κουστωδία υπουργών, για να εγκαινιάσει και πάλι - σε πιλοτική βάση - το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Ακολούθησαν και τα εγκαίνια έναρξης της λειτουργίας στις 27.11.1996 από τον τότε υπουργό Υγείας, Κ. Γείτονα.

Μετά την πιλοτική λειτουργία στο Περιστέρι το πρόγραμμα αυτό επεκτάθηκε το 1997 σε 102 δήμους - και σε δυο φάσεις. Την εφαρμογή του ανέλαβαν οι δημοτικές επιχειρήσεις, που κάνουν και τις προσλήψεις προσωπικού.

Μέχρι το 2001 θα χρηματοδοτείται κατά 50% από το υπουργείο Εσωτερικών και κατά 50% από το υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας. Μετά το 2001 η χρηματοδότηση του προγράμματος θα περάσει εξ ολοκλήρου στην Αυτοδιοίκηση. Αλλά και στην περίοδο της συγχρηματοδότησης από τα δύο υπουργεία, οι πόροι που διατίθενται αφαιρούνται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους Δήμων και Κοινοτήτων (υπουργείο Εσωτερικών) και την «Επιχορήγηση σε λοιπούς οργανισμούς και σχολές κοινωνικής πρόνοιας» (υπουργείο Υγείας).

Η λειτουργία αυτών των προγραμμάτων έχει περιορισμένα αποτελέσματα, όταν αναγορεύονται σε κύριο μοχλό άσκησης της κοινωνικής πολιτικής για τους ηλικιωμένους.

Τα προγράμματα στους 102 δήμους της χώρας - σύμφωνα με τους υπολογισμούς των εργαζομένων - δεν προσφέρουν υπηρεσίες σε περισσότερους από 4.500 ηλικιωμένους, καθώς υπολογίζουν ότι κάθε πρόγραμμα υποστηρίζει 40-45 άτομα.

Υπέρ αυτής της έκτασης συνηγορούν και τα στοιχεία που έδωσε στις 3.6.1999 - ενόψει ευρωεκλογών - και ο υφυπουργός Πρόνοιας Θ. Κοτσώνης, για τους 54 δήμους στους οποίους προσφερόταν βοήθεια σε 2.949 άτομα...

Επιπλέον, 300 εργαζόμενοι σε αυτό το πρόγραμμα είναι με ημερομηνία λήξης.

Ο υφυπουργός Δ. Θάνος ανακοίνωσε στις 7.9.2000 ένα νέο πρόγραμμα - παραπλήσιο με το «Βοήθεια στο Σπίτι» - που θα εφαρμοστεί στις Περιφέρειες στα πλαίσια της κατάρτισης και της απασχόλησης, με την επωνυμία «Πρόγραμμα Κοινωνικής Αλληλεγγύης». Θα έχει διάρκεια τριών χρόνων με συνολικό κόστος 25 δισ. δραχμές και θα καλυφθεί από τις Περιφέρειες. Σε κάθε Περιφέρεια θα αντιστοιχούν 52 εκατ. δραχμές για τα τρία χρόνια.

Το ΕΚΑΣ (βλέπε και σχετικό πίνακα) το παίρνουν κοντά στις 280.000 συνταξιούχους - δηλαδή το ένα όγδοο απ' τα 2.000.000 συνταξιούχους.

Με βάση τα στοιχεία του ΙΚΑ, το σύνολο των συνταξιούχων το Δεκέμβρη του '98 ήταν 820.000, από τους οποίους στα κατώτερα όρια και στις τρεις κατηγορίες (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) εντάσσονται 529.713 συνταξιούχοι, δηλαδή το 70% του συνόλου των συνταξιούχων του ΙΚΑ.

Οι δικαιούχοι του ΙΚΑ για ολόκληρο το ποσό του ΕΚΑΣ, δηλαδή τις 20.885 δρχ., είναι 160.000 και οι οποίοι παίρνουν συνολικά το μήνα 3.341.600.000 δρχ. Επίσης οι δικαιούχοι των ενδιάμεσων κλιμακίων του ΕΚΑΣ είναι 20.600.

Απ' τα άλλα Ταμεία, εκεί που υπάρχουν πολλοί δικαιούχοι του ΕΚΑΣ είναι το ΤΕΒΕ - ξεπερνούν τις 55.000 - και στο ΤΣΑ - κοντά στις 17.000 συνταξιούχους.

Οσον αφορά την πολιτική για τα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) η κυριότερη έκφρασή της είναι οι αυξήσεις στα επιδόματα (Βλέπε και σχετικό Πίνακα).

Επιπλέον, οι αυξήσεις που δίνονται τις παίρνουν με μεγάλη καθυστέρηση οι δικαιούχοι.

• Ετσι οι αυξήσεις για το 1997 ήταν 15% και δόθηκαν το Μάρτη του 1998.
• Οι αυξήσεις του 1998 ήταν 10% και δόθηκαν στις αρχές του 1999.
• Η απόφαση για τις αυξήσεις του 1999 δημοσιεύτηκε τον Ιούλη του 1999 και η καταβολή άρχισε πολύ αργότερα.

Υπάρχουν όμως και ΑμΕΑ χωρίς επιδόματα, όπως οι κωφοί από 18 έως 65 χρόνων, ενώ οι νεφροπαθείς, εκτός από το επίδομα διατροφής (ύψους 14.000 δρχ.), έμειναν τελικά με τις υποσχέσεις για τα άλλα επιδόματα που ζητούν.

Σοβαρή, τέλος, είναι και η κατάσταση όσον αφορά το επίπεδο των παροχών για διάφορα τεχνικά είδη, απαραίτητα για τους αναπήρους (τυφλούς, κωφούς, παραπληγικούς). Για τους τυφλούς δεν υπάρχει καμία πίστωση για προμήθεια των ειδικών τεχνικών βοηθημάτων για την εκπαίδευση και επαγγελματική τους αποκατάσταση. Ανάλογη είναι η κατάσταση και με την προμήθεια των βοηθημάτων για τους παραπληγικούς και τους κινητικά ανάπηρους. Μόνο το ΙΚΑ καλύπτει κάποια τέτοια είδη, ενώ τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία παρέχουν ελάχιστα ή και καθόλου βοηθήματα.