Καλλιτεχνική απεικόνιση του LRO με τη Σελήνη (φωτογραφία από τις αποστολές Απόλλων) σε πρώτο πλάνο και τη Γη με όψη μηνίσκου στο βάθος
Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την εγκατάλειψη της επανδρωμένης εξερεύνησης της Σελήνης από τις ΗΠΑ (και σε μεγάλο βαθμό και της ρομποτικής εξερεύνησής της), η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ξεκίνησε πριν μερικές μέρες ένα νέο σεληνιακό πρόγραμμα, με πρώτο βήμα την εκτόξευση του Δορυφόρου Σεληνιακής Αναγνώρισης (Lunar Reconnaissance Orbiter). Στόχος της μη επανδρωμένης αποστολής είναι η δημιουργία ενός λεπτομερούς άτλαντα του φεγγαριού και των πόρων που διαθέτει, ώστε να επιλεγεί η καταλληλότερη τοποθεσία για τη μόνιμη εγκατάσταση ανθρώπων πάνω στη Σελήνη. Στην ουσία, πρόκειται για μια αναγνωριστική αποστολή σαν αυτές που είχαν προηγηθεί του προγράμματος «Απόλλων» τη δεκαετία του 1960, με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά δεν αναζητείται απλώς μια περιοχή κατάλληλη για προσεδάφιση των επανδρωμένων αποστολών, αλλά μια περιοχή που μέσα στο γενικά αφιλόξενο περιβάλλον της Σελήνης, θα είναι λιγότερο εχθρική, προσφέροντας ενδεχομένως φυσική κάλυψη από την επικίνδυνη ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία και στην καλύτερη περίπτωση νερό με τη μορφή πάγου.
Ψάχνοντας για νερό
Ο LRO που εκτοξεύτηκε στις 19 Ιούνη, μετά από τέσσερις μέρες ταξίδι μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και τώρα η τροχιά αυτή προσαρμόζεται, ώστε τελικά να γίνει κυκλική σε ύψος 50 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του γήινου δορυφόρου. Σε αυτήν τη χαμηλή τροχιά θα μείνει για περίπου ένα χρόνο, συλλέγοντας πληροφορίες για το φεγγάρι και το περιβάλλον του. Σύμφωνα με τη NASA, το φορτίο του LRO, αποτελούμενο από έξι όργανα μέτρησης και ένα σύστημα για τη δοκιμή μιας τεχνολογίας ραντάρ, πρόκειται να προσφέρει σημαντικές πληροφορίες που θα επιτρέψουν την ασφαλή και παραγωγική επιστροφή του ανθρώπου στην επιφάνεια της Σελήνης.
Η στιγμή της εκτόξευσης από το ακρωτήριο Κανάβεραλ με έναν πύραυλο Ατλας - 5, του Δορυφόρου Σεληνιακής Αναγνώρισης (LRO) και του LCROSS
Με τα όργανα αυτά, ο LRO θα μετρήσει την επίδραση της ακτινοβολίας στη Σελήνη πάνω σε ένα πλαστικό που έχει χαρακτηριστικά παραπλήσια με εκείνα του ανθρώπινου ιστού, ώστε να σχεδιαστούν καλύτερα προστατευτικά μέσα για τα πληρώματα των διαστημοπλοίων που θα προσεληνωθούν στο μέλλον. Θα μετρήσει ακόμα τη θερμοκρασία επιφάνειας και τη θερμοκρασία υπεδάφους, εντοπίζοντας περιοχές που ενδεχομένως να υπάρχει πάγος. Μετρώντας την αντανάκλαση των υπεριωδών ακτίνων θα ψάξει για πάγο ιδιαίτερα στους πόλους και θα παρέχει φωτογραφίες περιοχών που είναι αιώνια σκοτεινές και φωτίζονται μόνο από το φως των άστρων. Μια συμπληρωματική μέτρηση χρήσιμη για τον εντοπισμό νερού με μορφή πάγου θα γίνει από τη μέτρηση των εκπομπών νετρονίων σε συνδυασμό με την κατανομή του υδρογόνου στην επιφάνεια της Σελήνης (το υδρογόνο μπορεί να είναι ενωμένο με οξυγόνο με τη μορφή νερού, ή με μια πλειάδα άλλων χημικών στοιχείων σε διάφορα πετρώματα). Η χαρτογράφηση της επιφάνειας θα επιτρέψει τη δημιουργία τρισδιάστατου ανάγλυφου, με ακρίβεια ενός μέτρου. Και η τεχνολογία ραντάρ με ραδιοκύματα θα αξιοποιηθεί για τον εντοπισμό νερού, αλλά και ως ενδεχόμενος τρόπος αποκατάστασης τηλεπικοινωνιών με μια βάση στη Γη.
Μέθοδος μεγάλο σφυρί...
Με τον ίδιο πύραυλο Ατλας-5 που εκτόξευσε το LRO, στάλθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και μια άλλη συσκευή, ο Δορυφόρος Παρατήρησης και Μέτρησης Σεληνιακών Κρατήρων (LCROSS), που επίσης θα χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό πάγου, αλλά με έναν ιδιαίτερο, ξεχωριστό τρόπο. Η συσκευή, μαζί με το δεύτερο στάδιο του πυραύλου Ατλας που παρέμεινε συνδεδεμένο μαζί της μετά την εξάντληση των καυσίμων του και χρησιμοποιείται απλώς ως αδρανειακή μάζα, πρόκειται να προσκρούσει με σφοδρότητα σε έναν πολικό κρατήρα της Σελήνης. Από την πρόσκρουση πρόκειται να δημιουργηθεί ένας κρατήρα διαμέτρου 20 μέτρων και βάθους 4 μέτρων, εκτινάσσονται γύρω στους 350 τόνους σεληνιακό υλικό σε ύψος μέχρι 10 χιλιομέτρων. Τόσο ο LRO που θα παραμένει σε τροχιά, όσο και επίγεια αστρονομικά παρατηρητήρια θα συλλέξουν όσο γίνεται περισσότερες πληροφορίες, τόσο για τη σύνθεση του υλικού που θα εκτιναχτεί, όσο και για τη μορφή της διασποράς και του τεχνητού κρατήρα που θα δημιουργηθεί, βελτιώνοντας τα μαθηματικά μοντέλα με τα οποία οι επιστήμονες περιγράφουν το σχηματισμό κρατήρων στα ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος που δεν έχουν ατμόσφαιρα για να τα εξαλείψει μέσω διάβρωσης, με αποτέλεσμα να παραμένουν για εκατομμύρια χρόνια σχεδόν άθικτα και διαθέσιμα στην ανθρώπινη παρατήρηση.