Στη σύγχρονη Ελλάδα, υπάρχει ένας τόπος του οποίου ο πανώριος αρχιτεκτονικός πολιτισμός, διασώθηκε ως εκ θαύματος. Διασώθηκε, λες για να καταγγέλλει το διαρκές έγκλημα που διέπραξαν όλες οι εκάστοτε κυβερνήσεις, σε όλη την επικράτεια, κατά της μεσαιωνικής, λαϊκής, νεοκλασικής και νεότερης αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς. Ο τόπος αυτός είναι η Σύρα και η πρωτεύουσά της. Η πάμπλουτη σε νεοκλασικά και βιομηχανικά αρχιτεκτονικά κειμήλια (του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα), Ερμούπολη. Γι' αυτή την αρχιτεκτονική κληρονομιά της, το 1980 κυκλοφόρησε η επιστημονικότατη μελέτη των Ι. Τραυλού - Αγ. Κόκκου «Ερμούπολη» (εκδόσεις Εμπορικής Τράπεζας, 1980), χρησιμότατη για τους μελλοντικούς μελετητές. Ελειπε, όμως, μια έκδοση με την οποία κάθε ενδιαφερόμενος, «ιδίοις όμμασι», να απολαμβάνει και το όλον και το μέρος του, τις λεπτομέρειες του αρχιτεκτονικού κάλλους της Ερμούπολης. Εξάλλου, το αληθινό έργο τέχνης, είναι μια αλληλουχία τελειοθηρικών λεπτομερειών, με τις οποίες ο δημιουργός συνθέτει το όλον.

Την ομορφιά, την αξία, τον καθοριστικό ρόλο των λεπτομερειών στο έργο τέχνης, αλάνθαστα, μπορεί να «συλλάβει» το «βλέμμα» ενός άλλου, αληθινά αισθαντικού δημιουργού, πολύτροπα ικανού να νιώσει «έρωτα» για την «ποίηση» κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Τέτοιος δημιουργός, με αθεράπευτο «έρωτα» για τη γενέτειρά του, Ερμούπολη και κάθε «ποίηση», είναι ο ποιητής Μάνος Ελευθερίου. Ο Μ. Ελευθερίου, τα τελευταία χρόνια, με πάθος και πόθο για τη διάσωσή της, ασχολείται με την πολιτιστική κληρονομιά της Ερμούπολης, καταθέτοντας και εξαίρετα βιβλία - λευκώματα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα ακόμα λεύκωμα, με τίτλο «Νεοκλασική Ερμούπολη» («Ελληνικά Γράμματα»), «ψυχή», επιμελητής και σχεδιαστής του οποίου είναι ο Μ. Ελευθερίου. Πρόκειται για πανέμορφο λεύκωμα, με έξοχες φωτογραφίες μεγάλου πλήθους δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων - μνημείων της Ερμούπολης και πληθώρα αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών λεπτομερειών, τα οποία «απαθανάτισε» το καλλιτεχνικό φωτογραφικό βλέμμα των φωτογράφων Παναγιώτη Δενδρινού, Νίκου Δεσύπρη, Ιάκωβου Καρβώνη, Νίκου Πονηρού, Δημήτρη Βαμβακούση, Ανέστη Καρυτίδη και του ίδιου του Μάνου Ελευθερίου.

Ο Μάνος Ελευθερίου, όμως, κόσμησε το λεύκωμα και με επιλογή υπέροχων στίχων κορυφαίων ποιητών μας (Ρίτσος, Σεφέρης, Καβάφης, Α. Μπάρας, Τ. Αγρας ), στίχοι που αντανακλούν το «παρελθόν» σπιτιών και γειτονιών και με επιλογή παλαιών κειμένων που διηγούνται το χαμένο «κλέος» της Ερμούπολης.