Το Διεθνές Πολικό Ετος, που αποφάσισε η Παγκόσμια Μετεωρολογική Οργάνωση (ΠΜΟ), ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτη και θα τελειώσει το Μάρτη του 2009 (στην ουσία πρόκειται για διετία, ώστε να μπορέσουν να εργαστούν οι επιστήμονες και στις δύο πολικές περιοχές τόσο κατά τους καλοκαιρινούς, όσο και κατά τους χειμερινούς μήνες). Ηδη η έρευνα που κάνουν οι επιστημονικές αποστολές στους πόλους δίνει χρήσιμα - όσο και ανησυχητικά - στοιχεία, που βοηθούν στη βαθύτερη κατανόηση του πολικού περιβάλλοντος και ειδικότερα των παραγόντων μεταβολής του μεγέθους των παγοκαλυμμάτων. Ωστόσο, απέχουμε ακόμα από την πλήρη κατανόηση της αλληλεπίδρασης των παγετώνων με το υγρό νερό που βρίσκεται σε λίμνες και ποτάμια από κάτω τους.

Οπως επισημαίνει η τελευταία αναφορά της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, το μεγαλύτερο ερωτηματικό, σχετικά με την πρόβλεψη των επιπτώσεων από την υπερθέρμανση του πλανήτη, είναι η αβεβαιότητα για το μέλλον των αιώνιων πάγων των πόλων. Κανένα από τα υπάρχοντα κλιματικά μοντέλα δεν παίρνει υπόψη σημαντικούς παράγοντες, όπως τα ρεύματα πάγου και κανένα δεν περιλαμβάνει μια ακριβή αναπαράσταση του κατώτερου τμήματος των παγοκαλυμμάτων.

Ως αποτέλεσμα υποτιμάται στις προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας η συνεισφορά των πολικών πάγων. Για να ποσοτικοποιηθεί αυτή η συνεισφορά, πρέπει να απαντηθούν ερωτήματα όπως: Πόσο είναι το υγρό νερό κάτω από τους παγετώνες; Πώς κινείται; Πώς επιδρά στην κίνηση των στρωμάτων πάγου; Το Διεθνές Πολικό Ετος είναι μια καλή ευκαιρία για να δοθούν απαντήσεις στα περισσότερα απ' αυτά τα ερωτήματα. Για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν ραντάρ τοποθετημένα σε αεροπλάνα και νέα όργανα μέτρησης της τοπικής βαρύτητας. Ακριβείς μετρήσεις ανύψωσης του πάγου θα υποδείξουν τις υπόγειες ροές υδάτων. Σεισμόμετρα θα καταγράψουν τους σεισμούς των παγετώνων. Θα μετρηθεί η ταχύτητα των στρωμάτων πάγου και η θερμοκρασιακή μεταβολή από το ανώτερο έως το κατώτερο τμήμα τους. Νερό θα ληφθεί από τις υπόγειες λίμνες.

Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα, το υγρό νερό μεταξύ του εδάφους και του παγοκαλύμματος λειτουργεί σαν λιπαντικό μειώνοντας έως μηδενίζοντας την τριβή, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται γρήγορα ρέοντα ρεύματα πάγου. Οταν ένα τέτοιο ρεύμα περνάει πάνω από μια λίμνη, η αύξηση της ταχύτητάς του δημιουργεί χαρακτηριστικές ρωγμές. Το νερό που λιώνει επιφανειακά στον πάγο, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, σχηματίζει λίμνες που απορροφούν περισσότερη ηλιακή θερμότητα. Μέρος του επιφανειακού νερού φτάνει στον πάτο μέσα από καταβόθρες, αυξάνοντας περισσότερο την ταχύτητα του στρώματος πάγου, που ρέει από τα βουνά προς τη θάλασσα. Αν και υπάρχει αύξηση των χιονοπτώσεων στο κέντρο της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, η αυξημένη απόσπαση πάγου στα παράλια οδηγεί σε σταδιακή μείωση των παγοκαλυμμάτων.

Ευρήματα στο υπέδαφος της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας δείχνουν ότι σε παρελθούσες γεωλογικές περιόδους η παγοκάλυψή τους ήταν πολύ μικρότερη. Αν το φαινόμενο επαναληφθεί (ανεξάρτητα από το αν οφείλεται περισσότερο στην ανθρώπινη παρέμβαση ή σε φυσικούς κύκλους) ανακύπτει ένα σοβαρό πρόβλημα επειδή το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί σε υψόμετρο μικρότερο των 100 μέτρων. Οι περισσότερες από τις μεγάλες πόλεις είναι παραθαλάσσιες. Ακόμα κι αν δε λιώσουν ή δε γλιστρήσουν στη θάλασσα όλοι οι πάγοι της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, αλλά μόνο το ένα τέταρτο απ' αυτούς, η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά 18 μέτρα.