«Ο Βόγισλαβ Κοστούνιτσα διαθέτει ένα πλεονέκτημα που δε διαθέτει σχεδόν κανένας απ' τους άλλους υποψήφιους της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές της 24ης Σεπτέμβρη: Ουδέποτε συναντήθηκε, ούτε συνεργάστηκε στο παρελθόν με τον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο... Ενώ ποτέ δεν είχε πολλές οικειότητες με τη Δύση»... Μ' αυτές τις, μεταξύ άλλων, φράσεις επέλεξε προ βδομάδων να παρουσιάσει το ανεξάρτητο γιουγκοσλαβικό πρακτορείο ειδήσεων «ΜΠΕΤΑ» τον 56χρονο Σέρβο δικηγόρο, που υποστηρίχτηκε τον περασμένο Αύγουστο από 18 κόμματα της σερβικής αντιπολίτευσης, για να διεκδικήσει τον προεδρικό θώκο της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας.

Ωστόσο, το βασικό προσόν του Κοστούνιτσα, ενός ανθρώπου που εμφανίζεται να προηγείται σε όλες τις τελευταίες, πλην αμφιλεγόμενες, σφυγμομετρήσεις της σερβικής κοινής γνώμης, είναι άλλο... Πως εκτοξεύει επιδέξια τα επικριτικά αντιπολιτευτικά του βέλη ενάντια στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ και άλλες χώρες - όπως λέει συχνά και ο ίδιος... - της «λεγόμενης διεθνούς κοινότητας που εξαπέλυσαν απερίσκεπτα τους βομβαρδισμούς κατά της χώρας», και πως διεκδικεί μια «αλλαγή» στο πολιτικό προσκήνιο, μην κάνοντας το άλλο μοιραίο λάθος που έκαναν άλλοι επίδοξοι ηγέτες της σερβικής αντιπολίτευσης (Τζόραν Ντζίτζιτς, επί παραδείγματι): Να υποστηρίξει δηλαδή τη σύλληψη και παραπομπή του Προέδρου της ομοσπονδίας στο ειδικό δικαστήριο του ΟΗΕ για την πρώην Γιουγκοσλαβία... Ο Κοστούνιτσα ήταν αυτός που δήλωσε πριν δέκα μέρες ότι «η απόφαση του ειδικού δικαστηρίου της Χάγης για παραπομπή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς είναι τόσο απερίσκεπτη, όσο απερίσκεπτοι ήταν και οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας»...

Με λίγα λόγια, ο Κοστούνιτσα προβάλλει τόσο «αντιΝΑΤΟικός» όσο για να μην πληγώσει την ευαισθησία και την εθνική υπερηφάνεια του σερβικού λαού, που αντιστάθηκε στις περσινές επιδρομές, και τόσο «αντιαμερικανικός» όσο να μην ξυπνήσει οδυνηρές μνήμες επαφών και συναλλαγών άλλων ηγετών της σερβικής αντιπολίτευσης (βλέπε Βουκ Ντράσκοβιτς, Τζόραν Ντζίτζιτς κ.ά.) με την κυβέρνηση (και δη την υπουργό Εξωτερικών...) του Προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον. Γι' αυτό το λόγο και η πρόσφατη δήλωση-διαβεβαίωσή του πως σε περίπτωση που νικήσει στις ομοσπονδιακές προεδρικές εκλογές της 24ης του Σεπτέμβρη «δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να παραδώσει τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης» δεν πρέπει να προκαλεί ούτε εντύπωση, ούτε έκπληξη. Εντούτοις, παρά τις «αντιδυτικές» κορόνες του Κοστούνιτσα, ο ίδιος - είτε εκούσια είτε ακούσια... - προβάλλεται ως ο εκλεκτός της Δύσης και των μεγάλων διεθνών δικτύων ΜΜΕ. Ωστόσο, είναι γεγονός πως Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ηγέτες αποφεύγουν επιμελώς να εγκωμιάσουν ανοιχτά τον Κοστούνιτσα για να μην προκαλέσουν τις - ευνόητες... -αντιδράσεις των Σέρβων ψηφοφόρων...

Επιπλέον, ο Βόγισλαβ Κοστούνιτσα, που εμφανίζεται να προπορεύεται έναντι όλων των άλλων υποψηφίων Προέδρων - ακόμη και του Μιλόσεβιτς... - φαίνεται πως κερδίζει τις εντυπώσεις σε μία ευρύτερη μερίδα Σέρβων ψηφοφόρων διατηρώντας ένα χαμηλό προφίλ και τρόπο ζωής που δεν προκαλεί την πλειοψηφία των λιτοδίαιτων Σέρβων, απ' τον καιρό κιόλας που πρωτανέβηκε (1992) στην ηγεσία του -χαρακτηριζόμενου από μερίδα του διεθνούς Τύπου ως κεντροδεξιού - Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας. Σε αντίθεση με αρκετά από τα ηγετικά στελέχη σερβικών πολιτικών κομμάτων, ο Κοστούνιτσα δε ζει μία ζωή βουτηγμένη στη χλιδή. Ο Κοστούνιτσα είναι κοντολογίς εκείνη η περίπτωση πολιτικού της σερβικής αντιπολίτευσης που προσφέρει τρόπον τινά ένα μηχανισμό ταύτισης «συμβατό» με μία πλατιά μερίδα της σερβικής κοινής γνώμης...

«Πολιτικές» και άλλες «θέσεις»...

Ο Δρ Βόγισλαβ Κοστούνιτσα έχει δεχτεί στο παρελθόν αρκετές επικρίσεις από ηγετικά στελέχη της σερβικής αντιπολίτευσης για τη «σκληρή εθνικιστική» στάση που επέδειξε στη διάρκεια του πολέμου, που κατακερμάτισε την πρώην Γιουγκοσλαβία, και για τη συμπαράταξή του με εκείνη την ελίτ Σέρβων διανοουμένων στις αρχές της δεκαετίας του '90, που διακήρυσσαν πως «πρώτα έρχεται η Σερβία και έπειτα η δημοκρατία».

Ενώ το κόμμα του (Δημοκρατικό Κόμμα Σερβίας) συμμάχησε με το «Λαϊκό Κόμμα Μαυροβουνίου» το 1993, ο ίδιος υποστήριζε πως μία «δημοκρατικά οργανωμένη ομοσπονδία είναι η καλύτερη μορφή του κράτους», με σκοπό την επίτευξη του ακόλουθου «ύστατου σκοπού»: Τη «δημιουργία μίας ομοσπονδίας όλων των σερβικών κρατών, συμπεριλαμβανόμενης της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατικής Οντότητας»...

Τον περασμένο Ιούνη, ενάμιση μήνα προτού χριστεί υποψήφιος 18 κομμάτων της σερβικής αντιπολίτευσης, σε συνέντευξη που έδωσε στο σερβοβοσνιακό περιοδικό «Νεζαβίσνε Νοβίν» ο Βόγισλαβ Κοστούνιτσα απάντησε με τον ακόλουθο τρόπο όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει την πιθανή υποστήριξή του από μία μεγάλη ομάδα κομμάτων της αντιπολίτευσης: «Σε ό,τι και εάν έκανα και κάνω, βλέπω τον εαυτό μου σαν κάποιον που συμμετέχει στο κτίσιμο δημοκρατικών θεσμών στη Σερβία, δηλαδή στην οικοδόμηση ενός κοινού κράτους Σερβίας και Μαυροβουνίου»...

Είναι φανερό ότι ακόμη και εάν ο Βόγισλαβ Κοστούνιτσα κάνει την «έκπληξη» και εκλεγεί στον ενδεχόμενο δεύτερο γύρο των ομοσπονδιακών προεδρικών εκλογών (8 του Οκτώβρη), τότε, μία μελλοντική σύγκρουσή του με τον Πρόεδρο του Μαυροβουνίου, Μίλο Τζουγκάνοβιτς (ο οποίος έχει αποφασίσει να μποϊκοτάρει τις εκλογές) είναι απλώς... ζήτημα χρόνου...

Ορισμένοι δε εκ των πολιτικών αντιπάλων του διατείνονται πως δε θα μπορέσουν ποτέ να τον «συγχωρέσουν» επειδή προσπάθησε να παρουσιάσει το κόμμα του ως το μόνο κόμμα της αντιπολίτευσης, «που υπερασπίζεται τις δημοκρατικές αρχές και τα εθνικά συμφέροντα του σερβικού λαού». Οι πολιτικοί του αντίπαλοι συχνά αναφέρονταν στην παράταξη του Κοστούνιτσα αποκαλώντας τη σαν «το κόμμα του ενός λεωφορείου», λόγω του μικρού αριθμού των μελών και στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας... Αλλοι πάλι του αποδίδουν άλλα «κοσμητικά» χαρακτηριστικά όπως «τεμπέλης», «ντροπαλός», «πολιτικός με ισχνές επικοινωνιακές δυνατότητες» και «ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς που ξέρει ακριβώς τι δε θέλει αλλά δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το τι θα ήθελε»...

Ο ίδιος ο Κοστούνιτσα; Εκτός των άλλων, θεωρεί τον εαυτό του «διαφωτισμένο εθνικιστή», «ορκισμένο αντικομμουνιστή» και φίλο του πρώην ηγέτη των Σερβοβόσνιων, Ράντοβαν Κάρατζιτς...

Πηγές:

Πρακτορείο ΜΠΕΤΑ «Βιογραφικό Σημείωμα του Βόγισλαβ Κοστούνιτσα», Αύγουστος 2000.

Περιοδικό ΝΙΟΥΣΓΟΥΙΚ 18 Σεπτέμβρη 2000