Στον κυνισμό ενός αδηφάγου, απάνθρωπου συστήματος, που μας θέλει Φτηνό Ευέλικτο Εργατικό Δυναμικό, απάντησαν με διάθεση ειρωνική, βαφτίζοντας το μεράκι, την έμπνευση, τη δημιουργικότητά τους, την αγάπη τους για το τραγούδι «Φτηνό Ευέλικτο Μουσικό Δυναμικό». Ο λόγος για το αξιόλογο συγκρότημα που γεννήθηκε πριν από έξι χρόνια, και το οποίο αυτές τις μέρες καταθέτει την πρώτη του ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλιά. Το άλμπουμ, που φέρει την επωνυμία του σχήματος, θα παρουσιαστεί ζωντανά την ερχόμενη Κυριακή (28/1) στο «Συρμό», στο χώρο που συχνά - πυκνά το φιλοξένησε την τελευταία τετραετία. Με αφορμή την έκδοση του δίσκου έγινε και η συζήτησή μας με τρία μέλη του σχήματος, τους Θανάση Χουλιαρά (τραγουδιστής), Μάκη Κρέτση (κρουστά) και Γιώργο Θεοφάνους (κιθάρες). Τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη είναι οι Φάνης Μαργαρώνης, Διονύσης Κώνστας, Γιώργος Λαγογιάννης και Θοδωρής Σταυριανός.

«Η μπάντα αρχικά για 2-3 χρόνια», λέει ο Θ. Χουλιαράς, «έκανε συναυλίες με ημιεπαγγελματικούς όρους σε πανεπιστημιακούς χώρους, φεστιβάλ, σε διαδικασίες κινηματικού χαρακτήρα. Κάποια στιγμή, τα πράγματα έγιναν πιο σοβαρά και ηχογραφήσαμε την πρώτη μας δισκογραφική δουλιά, ένα μίνι CD με τέσσερα τραγούδια και τίτλο "Ποτέ άλλοτε". Βέβαια, εκείνη η δουλιά απέχει πολύ από το σημερινό δίσκο». «Εχουμε περάσει πολλές αναδιατάξεις», λέει ο Γ. Θεοφάνους. «Αρχικά ήμαστε δυο κιθάρες, φωνή, πλήκτρα, μετά μπήκαν τύμπανα και μπάσο, στη συνέχεια βγήκαν και αργότερα ξαναμπήκαν... Τα τελευταία 3-4 χρόνια είμαστε δυο κιθάρες, πλήκτρα, μπάσο, τύμπανα, φωνή, κρουστά». «Η μουσική μας», σημειώνει ο Μ. Κρέτσης, «είναι από όλα τα ιδιώματα. Ερχόμαστε από διαφορετικούς δρόμους, παρότι όλοι έχουμε ακούσει ροκ και λίγο πιο σκληρή ροκ. Εγώ, για παράδειγμα, ακούω περισσότερο παραδοσιακή μουσική και προσπαθώ να βάλω κάποια στοιχεία παραδοσιακά στην μπάντα».

Θ. Χουλιαράς: «Η σύνθεση επτά διαφορετικών προσωπικοτήτων με τα αντίστοιχα ακούσματά τους νομίζω ότι είναι εμφανής στην καινούρια δισκογραφική μας δουλιά. Είναι καλό το ότι μπορούμε με ευκολία ν' αλλάζουμε στιλ χωρίς κόμπλεξ, χωρίς να κλείνουμε την πόρτα σε κανένα καινούριο ιδίωμα ή στιλ. Εχουμε ελευθερία στις επιλογές μας».

Η ηλικία των μελών του συγκροτήματος είναι από 24 - 29 χρόνων. Αυτή την περίοδο ο «κατεξοχήν στιχουργός της μπάντας», ο Φάνης Μαργαρώνης, υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Την υπογραφή του έχουν οι στίχοι όλων των τραγουδιών του καινούριου δίσκου, εκτός από ένα, που έγραψε ο ντράμερ της μπάντας, ο Διονύσης Κώνστας. Οσον αφορά στη θεματολογία των τραγουδιών, τις αφορμές «τις δίνει η καθημερινή μας ζωή με τους τρόπους που επιδρά πάνω μας» (Θανάσης). «Η ταξική πάλη» (Γιώργος), «οι διάφορες πλευρές της όπως επιδρούν σε όλες τις πτυχές της ζωής μας...» (Θανάσης).

«Η ζωή σού δίνει καθημερινά πάρα πολλές αφορμές για να δημιουργήσεις», λέει ο Γ. Χουλιαράς. «Ο δίσκος έχει σαφή πολιτική τοποθέτηση. Εκφράζουμε την τάξη μας, τους ανθρώπους της, αυτό που είμαστε. Και εμείς κομμάτι της εργατικής τάξης είμαστε. Ο στίχος αντικειμενικά μιλά για τις αγωνίες, τις ανάγκες, τα ερωτηματικά, τους προβληματισμούς, τη χαρά, την ευτυχία, για όλα αυτά που νιώθει η τεράστια πλειοψηφία του κόσμου». Και αναφερόμενος στην επανεμφάνιση πολιτικών τραγουδιών το τελευταίο διάστημα, σημειώνει: «Μετά την υπαναχώρηση του πολιτικού τραγουδιού τις προηγούμενες δεκαετίες διαπιστώνουμε μια ανάκαμψη, αργή αλλά σταθερή, τα τελευταία πέντε χρόνια. Στην Ελλάδα τώρα αρχίζει να γίνεται αυτό. Παραδόξως είμαστε πίσω αναλογικά με την κινηματική διαδικασία και τις αγωνιστικές παραδόσεις της». «Αυτό σχετίζεται με την ανάκαμψη του κινήματος γενικώς σε πολιτικό επίπεδο», λέει ο Γ. Θεοφάνους, «και ασφαλώς έχει αντανάκλαση και στη μουσική δημιουργία».

«Ο δίσκος γεννήθηκε από τη διαδικασία του λάιβ. Το υλικό το παίζαμε, το δοκιμάζαμε ζωντανά εδώ και ένα χρόνο», λέει ο Μ. Κρέτσης, «καθώς υπήρχαν δυσκολίες στο να προχωρήσουμε στην ηχογράφηση. Αυτό όμως λειτούργησε θετικά στο τελικό αποτέλεσμα».

Θ. Χουλιαράς: «Φαίνεται ότι κάτω από την κρίση που περνάει η δισκογραφία, για την οποία φυσικά υπεύθυνη είναι αποκλειστικά η ίδια η μουσική βιομηχανία και ο τρόπος λειτουργίας της, γίνεται πολύ πιο συντηρητική στις επιλογές της. Είναι πολύ πιο σφιχτή και φειδωλή στα όποια ανοίγματα έκανε στο παρελθόν και αυτό δημιουργεί επιπλέον δυσκολίες. Σήμερα δε θα επενδύσει ένα υλικό, όπως μπορεί να έκανε πριν από 10 χρόνια, με τους τρόπους που το έκανε. Θα πάει στην πεπατημένη, στην έτοιμη λύση και σε αυτή που με το μικρότερο δυνατό κόστος θα της αποφέρει το μεγαλύτερο κέρδος. Οπότε ούτε πειραματισμούς θα κάνει, ούτε άνοιγμα σε καινούριους καλλιτέχνες. Πολύ περισσότερο, αν αυτοί κινούνται σε μια ανατρεπτική λογική. Ετσι, αρχίσαμε να ψάχνουμε εναλλακτικές λύσεις για τη δισκογράφηση του υλικού. Απ' ό,τι φαίνεται, δεν είναι τόσο μαύρα τα πράγματα... Αν λειτουργήσεις με αυτενέργεια και έχεις την εμπιστοσύνη ενός κόσμου που τον εκφράζεις, μπορείς να βρεις διεξόδους. Χωρίς πλέον να εξαρτάσαι από κανένα, παρά μόνο από τον κόσμο που είναι μαζί σου και πιστεύει σε αυτό που κάνεις. Να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι φτάσαμε να συζητάμε με το Συνδικάτο Μετάλλου, προκειμένου να μας χρηματοδοτήσει το CD. Αυτό για μένα είναι πολύ συγκινητικό, γιατί δείχνει αφενός μια πολιτιστική συνειδητοποίηση ενός κλάδου που θα έλεγες ότι δεν έχει τέτοια ευαισθησία και αφετέρου ότι ίσως επανέρχονται λογικές που υπήρχαν στο παρελθόν, κυρίως στο εξωτερικό, του μπλεξίματος κομματιών της εργατικής τάξης με τον πολιτισμό. Τελικά, δε χρειάστηκε η βοήθεια του Συνδικάτου για τη συγκεκριμένη δουλιά. Ισως χρειαστεί στο μέλλον. Καταλήξαμε σε μια ανεξάρτητη, μη πολυεθνική και μικρή εταιρεία, τη "Live Records". Στη μικρή εταιρεία, εξάλλου, υπάρχει η δυνατότητα να συνεννοηθείς καλύτερα, έχεις μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Τα παιδιά που έχουν την εταιρεία είναι και μουσικοί - οι "Τσοπάνα Ρέιβ" - και μπορούν να μας καταλάβουν. Οφείλεις ως καλλιτέχνης, ως μέρος ενός γενικότερου κινήματος στον πολιτισμό, να ψάξεις να βρεις τρόπους που μπορούν ν' αναδείξουν τη δημιουργία σου».

«Βέβαια, στο θέμα της διακίνησης, υπάρχει ένα όριο στη μικρή εταιρεία...» (Μάκης). «Αλλά και στη μεγάλη εταιρεία, που είχαμε κάνει την πρώτη δουλιά μας, δεν υπήρχε και τρελή διακίνηση... Ο,τι γινόταν, ήταν μετά από δική μας πίεση. Και από ένα σημείο και μετά το CD, ενώ υπήρχε σταμάτησε να πηγαίνει στα δισκάδικα (Γιώργος).

Θανάσης: «Εδώ δουλιές μεγάλων καλλιτεχνών δεν προωθούνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η σύμπραξη Θεοδωράκη - Παπαδόπουλου - Μητσιά στον πρόσφατο δίσκο "Ερημιά". Αν μια τέτοια σύμπραξη κορυφής δε βρίσκει το δρόμο της στα ραδιόφωνα ή όπου αλλού, τότε τι να πούμε; Και πόσες άλλες δουλιές παλιότερων και νεότερων καλλιτεχνών...».

«Οι πλάτες του κόσμου είναι πολύ ισχυρότερες και πιο σταθερές σ' ένα βάθος χρόνου από της οποιασδήποτε πολυεθνικής», τονίζουν τα μέλη του ΦΕΜΔ. Για τους ίδιους, ευθύνη του καλλιτέχνη είναι να δώσει μια σπίθα αμφισβήτησης, κινητοποίησης στον κόσμο. «Το θέμα είναι να πιάσεις τον παλμό της εποχής, να τον εκφράσεις και να έχεις σχέση αλληλεπίδρασης με τον κόσμο. Το καλλιτεχνικό σου έργο να είναι σε άμεση συνάρτηση με αυτόν, με τις ανάγκες του. Εξάλλου, η ζωντανή επαφή με τον κόσμο είναι συστατικό στοιχείο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Οι μεγάλες, διαχρονικές περιπτώσεις δημιουργών ήταν αυτοί που τελικά μπόρεσαν και έφτασαν σε αυτό το επίπεδο επικοινωνίας με τον κόσμο. Δεν είναι δυνατό να μπαίνει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο κοινό και τον καλλιτέχνη».