Σαν σήμερα, πέρσι, έφυγε η αγωνία, ο φόβος που μας βασάνιζε μέρες κι ήρθε η ώρα των δακρύων, της θλίψης, της αίσθησης μιας μοναξιάς. Ο σύντροφός μας, ο φίλος, ο ρηξικέλευθος ιστορικός, ο δημοσιογράφος, ο μεταφραστής, ο πολιτιστικός μας "πρέσβης" στην "καθ' ημάς Ανατολή", ο "οικοδόμος" της ειρήνης, της γνωριμίας, της συνεργασίας, ενός κοινού πολιτιστικού "οίκου" των λαών, ο ποιητής του Ερωτα, της Επανάστασης, ο αγαπημένος μας Κωστής,χάθηκε πριν την ώρα του. "Εφυγε" για πρώτη φορά, μα και για πάντα από την "τάξη" των κομμουνιστικών οραμάτων. Από καιρό ο Κωστής διαισθανόταν και έγραψε "Πρέπει να διαβείς τον ποταμό... / Σε περιμένει/ όρθιος/ πάνω στο καράβι του/ ο θάνατος...", αφήνοντας όσους τον γνώριζαν καλά, όσους τον αγαπούσαν, όσους τον διάβαζαν να τον θυμούνται και να τον βλέπουν σαν ένα "αστέρι/ που μέσα στο έρεβος/ μας φώτιζε...". Ο Κωστής Μοσκώφ,ο πολυπροικισμένος εραστής της Επανάστασης, με το Λόγο που μας κληροδότησε, κατάφερε να επαληθευτεί ο ύστατος πόθος κάθε ανθρώπου: "Ισως ωστόσο, / και αν πεθάνεις, / κάποτε να γεννηθείς πάλι, / μην αντέχοντας στη Σιωπή".

Διαβλέποντας την ερχόμενη απουσία του και ξέροντας ότι θα πονά και νεκρός ακόμα όσο θα σιωπά η Επανάσταση, σαν οραματιστής και ποιητής που ήταν, με το στερνό, σαν από "καύση καρδίας", ποιητικό και αυτοβιογραφικό λόγο του "άναψε την πυρά/ να ζεστάνει/ τον κόσμο όλο" με τον "μανικό έρωτά" του για την επανάσταση. Λαχταρώντας την "πυρπόλησή μας για τον Αλλο, ενσαρκωμένο στο κάθε Εσύ που αγαπάμε",θεωρώντας "αναγκαίο για την πυρπόλησή μας για την ανθρωπότητα ολόκληρη - το Ολο Σώμα μας...", και "προφητεύοντας", σαν μαρξιστής που ήταν, το ξαναφούντωμα της "πυράς" της Επανάστασης, περηφανευόταν, πως κι όταν "Η Επανάσταση/ κρύφτηκε/ Μέσα στην Αβυσσο", εκείνος επέλεξε "να πορευτεί ευθυτενής...".

Εχοντας έγνοια για το "Ποιος θα πυκνώσει τα όνειρα",έκανε την ποίησή του στη συλλογή του "Για τον Ερωτα και την Επανάσταση" ("Καστανιώτης"), "πράξη καιρών λυπημένων...", βάζοντας στις λέξεις της "πυρκαγιά" για να φωτίσει το σκοτάδι. Γι' αυτό ο Κωστής Μοσκώφ δικαιούνταν να πει: "Είμαι ακόμα μες στους ζωντανούς/ τρεις χιλιάδες χρόνους/ μετά την Απουσία...".Ενας χρόνος, λοιπόν, απουσίας του συντρόφου μας Κωστή Μοσκώφ, σήμερα. Απουσία μεγάλη που πονά τους δικούς του, φίλους και συντρόφους του. Μένουν ευτυχώς τα όνειρα του έργου που άφησε για να παρηγορεί και να σπάει τη "σιωπή" του παρόντος ιστορικού χρόνου με λόγο για το μέλλοντα χρόνο. Με ένα λόγο πανέμορφο, ποιητικό και στην πεζογραφική μορφή του, που αξίζει να διαβαστεί. Λόγος, που καλύτερα από οποιουδήποτε άλλου "μιλά" για το ήθος, το πάθος, τους πόθους, τα ιδανικά, την πολιτική ένταξη, για ό,τι ήταν, για όσα έπασχε ο αξέχαστός μας Κωστής Μοσκώφ. Με το λόγο το δικό του θα "μιλήσουμε" για εκείνον, με αποσπάσματα από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του "Η σάρκα σου όλη",που εκδόθηκε μετά το θάνατό του από τον "Εξάντα" και το ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης "9,84",αφού τα επτά κείμενα του βιβλίου ηχογραφήθηκαν σε μια σειρά εκπομπών του Κ. Μοσκώφ, με τη φροντίδα της διευθύντριας του σταθμού Βάνας Χαραλαμπίδου,η οποία προλόγισε την έκδοσή τους.

Ο Κωστής, συμπυκνώνοντας τη ζωή του από το 1960 μέχρι το 1997, γράφει σαν να μιλά η - αριστοκρατικής καταγωγής - μητέρα του:

"1960. Το παιδί στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχει και η κόρη μου. Το παιδί στο πανεπιστήμιο. Πρίγκηψ της ωραιότητας. Θα μπορέσει όμως να παλέψει; 1961. Μπλέκεται με τους Κουκουέδες. Ασφάλεια. Η κοινωνία κουτσομπολεύει. 1964. Το παιδί ερωτεύεται. Την κόρη της δασκάλας. 1965. Το παιδί στο Παρίσι. 1967. Το παιδί περιμένει παιδί. Το παιδί παντρεύεται. Συμφορά. Πλην το αποδεχτήκαμε. 1970. Το παιδί γυρίζει στην Ελλάδα. Το παιδί πάει στρατιωτικό. Το παιδί αρρωσταίνει. Λευχαιμία. Το παιδί αγωνίζεται γενναία. Ακτίνες, χημικά, νυστέρι. Υποτροπή στα 1981. Κι άλλη στα 1997".

Με τα κείμενα αυτού του βιβλίου ο Κωστής Μοσκώφ περιδιαβαίνει την Ελλάδα, τον κόσμο, τον Καιρό, την Ιστορία, την Επανάσταση που ανατράπηκε, την Επανάσταση που θα ξανάρθει:

"Πώς έγινε και η Ιστορία κατασπάραξε το Σώμα μας; Πώς διαγούμισαν το Σώμα του Ενός οι άνθρωποι πεινασμένοι λύκοι; Ποιος φταίει που τα σκυλιά πεινούσανε και θέλανε να χορτάσουν; Ποιος φταίει που ο λαός μας έμεινε γυμνός μες στον Καιρό; Ποιος φταίει που η Σάρκα μας, αργόσυρτα μόνο, γνωρίζει πάλι τον Ερωτα; Το Σώμα μας ως πρόσωπο, δηλαδή ως ολότητα. Το Σώμα μας ως σάρκα της ιστορίας, τόπος".

"Η Επανάσταση του 1917 είχε μείνει μιας πρωτοπορίας. Κι όμως η επαναστατική θέληση ανέτρεψε τους αστούς. Πρώτη φορά έγινε απόπειρα να οικοδομηθεί μια κοινωνία Δικαιοσύνης. Η περικύκλωση από τον Ιμπεριαλισμό δεν άφησε να εξελιχθούν τα πράγματα (...). Και βρήκαν τώρα τον τρόπο οι στο χρήμα και στα όπλα δυνατοί. Και ρουφούσαν όλο το αίμα των λαών. Και τους ταπείνωσαν ακόμα βαθύτερα. Και η κλεισμένη γροθιά των λαών έμεινε αδρανής μέσα στην απελπισία και στο αδιέξοδο. Και ένα ωχ! ήταν ο θόρυβος της οικουμένης. Και οι 200 εκτελεσμένοι της Καισαριανής και ο Πλουμπίδης και ο Μπάτσης και ο Μπελογιάννης και οι χιλιάδες της λαϊκής αντίστασης ζητούν για το αίμα τους δικαιοσύνη".

"Αλλάξανε οι τόποι, άλλαξαν και οι άνθρωποι. Οι μικρές και οι μεγάλες πορείες τους. Η ιστορία έγινε τώρα μια μαύρη οπή. Αφήνει πάλι τα πρόσωπα αμήχανα να πρωταγωνιστούνε, όχι πια να αλλάξουνε τον κόσμο, αλλά να θυμηθούν μόνο τις μικρές ιστορίες τους".

"Η Ευρώπη επελαύνει. Διαγουμίζει πάλι τα Βαλκάνια και τη Μικρασία. Τα μοιράζει σε σφαίρες επιρροής. Γερμανοί, Γάλλοι, Βρετανοί, Ιταλοί. Διαιρείται πάλι το Σώμα μας. Είμαστε ελεύθεροι - πανηγυρίζουν μερικοί. Ελευθερία, όχι ωστόσο έρωτας και αδελφότης. (...) Η Ευρώπη αγρυπνάει. Το δέλεαρ μεγάλο. Θέλει να διαιρέσει πάλι και να κατακτήσει αυτή τους λαούς που πήρε από τη Ρωσία".

"Η Αγία Ρωσία - η καθ' ημάς Αρκτος. Ο τόπος της λαϊκής συμπόνιας. Τόπος του Σταυρού και της Ανάστασης. Οι δύο Αγιοι Βλαδίμηροι. Ο Μαγιακόφσκι και ο Ουλιάνοφ. Ο Αγιος Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ο Αντον Τσέχοφ. Ο Τολστόι. Ο Αλεσάντρ Μπλοκ. Η Αχμάτοβα. Η κλεισμένη γροθιά της οικουμένης, σήμερα πεσμένη δρυς. Πότε πάλι θα βλαστήσεις;".

"Περνάνε τα χρόνια. Στον αγώνα για εξανθρωπισμό της ζωής δε νίκησαν οι λαοί (...). Στο τέλος του αιώνα η ιστορία γίνεται ακόμα πιο απάνθρωπη. Οι απόκληροι παγκόσμια πληθύνανε (...). Στη ζωή τη Σταύρωση ακολουθεί η Ανάσταση. Επικαθοριστική μέσα στην Παράδοση η στιγμή της Λαμπρής. Μέχρις ότου η ώρα της δύναμης των δομών περάσει. Και η Πράξη μπορέσει πάλι δραστικά να εκτυλιχτεί".

Εν έτει 1997 ο Κωστής Μοσκώφ,πιστεύοντας ότι "τα όνειρα δεν πεθαίνουν" και ότι η Επανάσταση θα ξαναγεννηθεί με "άλλο πρόσωπο", "προφητεύει" την κοινωνία της μέλλουσας επανάστασης:

"Ως Σάρκα Ερωτα εκτείνεται η Παγκόσμια Επανάσταση. Οι νίκες γαλβανίζουν τους απανταχού λαούς. Λουφάζουν οι αστοί. Και οι μικροαστοί. Εκατό χρόνια μετά του "υπαρκτού". Αυτόν που οι απανταχού ανέραστοι είχαν υποσκάψει. Οι λαοί θεσμοθετούν τα χιλιόχρονα όνειρα. Εκτοτε τα κοινοβούλια νομοθετούν τον Ερωτα και τη Δικαιοσύνη. Και τους δύο και τρεις χιλιόχρονους καημούς τους. Το Δίκαιο παντρεύεται τον Ερωτα. Ο Χριστός προχωρά πάνω στη Γη υψώνοντας παντού την κόκκινη σημαία. Ο Ερωτας τώρα ολικός καταργεί το Θάνατο. Καταργεί τον Καιρό (...). Στα 2080 η Επανάσταση ολοκληρώθηκε στηριγμένη στην κίνηση των εγρήγορων μαζών, στον ενθουσιασμό που κινητοποιούσε ενάντια στο αδρανές φρόνημα τις συνειδήσεις (...). Η πορεία του Ανθρώπου - όπως γεννήθηκε μέσα από την Πράξη του και όπως δομήθηκε στο Λόγο του -ολοκληρώνεται. Ο Αλλος, το Αλλο, γίνεται Εμείς, κρατώντας πάντοτε το πρόσωπό του".

Α. Ε.