Κυριακή 30 Μάη 1999
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 32

Φινάλε με πιόνια

(Β μέρος)

Συνεχίζουμε την επιτυχημένη παρουσίαση των Φινάλε με πιόνια από τον καθηγητή του Α. Π. Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο.Ευχαριστούμε όλους τους φίλους και ιδιαίτερα τους μαθητές των Δημοτικών Σχολείων που μας τηλεφώνησαν ή έστειλαν επιστολή και τους συνιστούμε να αρχειοθετήσουν αυτά τα χρήσιμα φινάλε και να συμβουλεύονται τα διαγράμματα, που λόγω χώρου δε γίνεται να ξαναδημοσιευτούν.

Σαν αποτέλεσμα, για το πιόνι στο γ5, το οποίο πέρασε το μέσον της σκακιέρας, παίρνουμε ένα σύστημα στρατηγικών τετραγώνων όπως φαίνεται στο διάγραμμα 3. Με την κατοχή, από το λευκό βασιλιά οποιουδήποτε από τα έξι αυτά τετράγωνα η προαγωγή του πιονιού είναι εξασφαλισμένη, όπου και αν βρίσκεται ο μαύρος βασιλιάς και οποιουδήποτε είναι η κίνηση (αποκλείοντας φυσικά την περίπτωση παρσίματος του πιονιού από τα μαύρα στην πρώτη κίνηση).

Παρατηρούμε ότι τα τετράγωνα β6, γ6, δ6 είναι για τα Μαύρα, κρίσιμα μόνο γιατί, εξαιτίας της κοντινότητας στην άκρη της σκακιέρας, η ευκινησία του βασιλιά τους είναι ήδη περιορισμένη. Στο διάγραμμα 2, όπου το λευκό πιόνι έχει ήδη περάσει το μέσον της σκακιέρας, τα Μαύρα χάνουν μετά από 1) Ρβ6, Ρβ8 2) γ6, Ργ8 3) γ7 εξαιτίας του τσουγκ - τσβαγκ, μη έχοντας στη διάθεσή του τετράγωνο για οπισθοχώρηση.

Στο διάγραμμα όμως 4, όπου το πιόνι δεν πέρασε το μέσον της σκακιέρας, η εικόνα είναι διαφορετική: μετά από 1) Ρβ5, Ρβ7 2) γ5, Ργ7 3) γ6 τα Μαύρα παίζουν 3)... Ργ8 επιτυγχάνοντας ισοπαλία. Κατ' αυτό τον τρόπο, αν ο λευκός βασιλιάς κατέχει τα τετράγωνα β5, γ5, δ5 το γεγονός αυτό παρ' όλα αυτά δεν είναι επικίνδυνο για τα Μαύρα. Κρίσιμα για τα Μαύρα είναι τα τετράγωνα β6, γ6, δ6, που βρίσκονται μετά από μια σειρά από το πιόνι, στην ίδια και στις δύο γειτονικές κάθετες. Η κατοχή από το λευκό βασιλιά ενός από τα κρίσιμα αυτά τετράγωνα, εξασφαλίζει χωρίς αμφιβολία τη δυνατότητα προαγωγής του πιονιού γ4 σε βασίλισσα.

Αν στο διάγραμμα 4 είναι η σειρά των Μαύρων να παίξουν, τότε αυτά είναι αναγκασμένα να παραχωρήσουν στο λευκό βασιλιά ένα από τα σημεία αυτά επέμβασης στην επόμενη οριζόντια, δηλαδή το τετράγωνο β6 ή δ6, γεγονός μετά το οποίο η αντίσταση είναι ανώφελη. Αν την κίνηση έχουν τα Λευκά τότε δεν μπορούν να έχουν στην κατοχή τους ένα από τα στρατηγικά τετράγωνα, γιατί ο μαύρος βασιλιάς βρίσκεται σε οποζισιόν και δεν επιτρέπει στο λευκό βασιλιά να περάσει.

Τυποποιώντας τα μέχρι τώρα αποτελέσματα παρατηρούμε ότι:

α) Το προχωρημένο πιόνι έχει στο σύστημά του κρίσιμα (ή στρατηγικά) τετράγωνα.

β) Η κατοχή, από το βασιλιά της ισχυρής πλευράς, ενός από τα τετράγωνα αυτά, σημαίνει πραγματοποίηση του σκοπού του δοθέντος τέλους παρτίδας - προαγωγή του πιονιού σε βασίλισσα, και

γ) Ο αγώνας σ' αυτά τα φινάλε βρίσκεται στην πάλη γι' αυτά τα τετράγωνα.Περνάμε τώρα στα διάγραμμα 5.

Στη θέση αυτή το σχέδιο των Λευκών συνίσταται πρώτα στο να κερδίσει το πιόνι δ5 και μετά να προσπαθήσει να προαγάγει το πιόνι του (στο δ4). Αφού κερδίσει το πιόνι δ5 (ο πιο άμεσος σκοπός των Λευκών) το πρόβλημα βρίσκεται σε ένα από τα εξετασθέντα προηγούμενα παραδείγματα. Είναι φανερό ότι αν ο λευκός βασιλιάς πετύχει να κατέχει ένα από τα τετράγωνα ε5, ζ5, η5 τότε η πτώση του πιονιού δ5 είναι αναπόφευκτη. Τα τετράγωνα επομένως ε5, ζ5 η5 είναι κρίσιμα. Το συμπέρασμα είναι ότι το μπλοκαρισμένο πιόνι δ5 έχει ουσιαστικό σύστημα κρίσιμων ή στρατηγικών τετραγώνων.

Παρατηρούμε ότι η πραγματοποίηση του πρώτου σκοπού (το κέρδος του πιονιού) δε μας λέει τίποτα για την επίτευξη του δεύτερου σκοπού (προαγωγή του πιονιού). Μολονότι τα μαύρα αποτυγχάνουν να διατηρήσουν το πιόνι δ5, μπορούν όμως να μην επιτρέψουν στον αντίπαλο να προαγάγει το πιόνι δ4 σε βασίλισσα.

Ετσι, στη θέση 5 τα Μαύρα με την κίνησή τους χάνουν το οποζισιόν και είναι αναγκασμένα να επιτρέψουν στα Λευκά να περάσουν σε ένα από τα κρίσιμα τετράγωνα. Στην απάντηση του μαύρου με 1)... Ρε6 τα Λευκά παίζουν 2) Ρη5! (η μανούβρα αυτή ονομάζεται παράκαμψη ή υπερφαλάγγιση). Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα της απώλειας της οποζισιόν. Θα δούμε παρακάτω ότι εκεί όπου δεν υπάρχει απειλή παράκαμψης, δεν είναι απαραίτητη και η κατοχή της οποζισιόν παράδειγμα 6. Στη συνέχεια 2)... Ρε7 3) Ρζ5, Ρδ6 4) Ρζ6, Ργ6 5) Ρε5, Ργ7! (Τα Μαύρα δίνουν το πιόνι δ5, δεν επιτρέπουν όμως στο λευκό βασιλιά να περάσει στα κρίσιμα τετράγωνα του παραχωρημένου πιονιού δ4) 6) Ρχδ5, Ρδ7 με ισοπαλία.

Μιλώντας γενικά, το σύστημα των στρατηγικών τετραγώνων του πιονιού δ5 είναι πιο πολύπλοκο. Παριστάνει το ορθογώνιο α5, α7, η7, η5. Αυτό γίνεται κατανοητό στο διάγραμμα 5α. Τα σημειωμένα με σταυρούς τετράγωνα στα διαγράμματα 5 και 5α είναι τα σύνορα της "κρίσιμης ζώνης" του πιονιού δ5, ο"μπροστινός χώρος" της άμυνας των Μαύρων.

Συμπεραίνεται ότι την άμεση απειλή στο πιόνι δ5, δημιουργεί μόνο η θέση του λευκού βασιλιά στα τετράγωνα ε5 ή ε6 (τα οποία είναι τα βασικά κρίσιμα τετράγωνα). Οπως φάνηκε όμως από το διάγραμμα 5, η κατάληψη ήδη του τετραγώνου η5 (η εισβολή στην κρίσιμη ζώνη! ) διευκόλυνε την κατοχή των τετραγώνων ε5 και ε6.

Το λευκό πιόνι στο δ4 στο διάγραμμα 5 έχει ήδη τέτοια, συμμετρικά τοποθετημένη κρίσιμη ζώνη, το πάνω σύνορο της οποίας αποτελούν τα τετράγωνα ε4, ζ4, η4, α4, β4, γ4. Γι' αυτό η εύρεση του λευκού βασιλιά σε οποιοδήποτε σημείο της κρίσιμης ζώνης του πιονιού δ5 δεν εγγυάται ήδη το κέρδος του πιονιού, γιατί πρέπει να λάβουμε υπόψη, ότι ο μαύρος βασιλιάς μπορεί, με τη σειρά του, να εισβάλει στην κρίσιμη ζώνη του πιονιού δ4. Κατ' αυτό τον τρόπο, μεγάλη σημασία έχουν οι αποστάσεις των βασιλιάδων από τις αντίστοιχες κρίσιμες ζώνες, και ακριβέστερα - από τα βασικά κρίσιμα σημεία.

(Συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο)


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ