------------------------------------------------------

Τι ήταν, πώς στήθηκε και ποιο το έργο του τυπογραφείου

---------------------------------------------------------

Τι ήταν, πώς δημιουργήθηκε και ποιο το έργο του ιστορικού αυτού τυπογραφείου, που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, λειτούργησε και σαν Εθνικό Τυπογραφείο, αφού εκεί τυπώνονταν και το "Δελτίο Πράξεων και Αποφάσεων της ΠΕΑΕΑ" (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) δηλαδή της Κυβέρνησης του Βουνού.

Η αρχική του εγκατάσταση έγινε στη Νεράιδα της Καρδίτσας. Με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών τον Αύγουστο του 1943 και την παράδοση στον ΕΛΑΣ της Ιταλικής Μεραρχίας "Πινεόλο" η Καρδίτσα έμεινε για αρκετό καιρό ελεύθερη. Στο διάστημα αυτό έγινε οδικώς η μεταφορά των μηχανημάτων και του τυπογραφικού υλικού.

Το φθινόπωρο του 1943, που στο μεταξύ οι Γερμανοί είχαν ανακαταλάβει την Καρδίτσα, ετοιμάζουν μια μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση στη Δυτ. Θεσσαλία. Τότε κρίθηκε αναγκαία η μεταφορά του σε ασφαλέστερο μέρος. Και σαν τέτοιο προτιμήθηκε η καρότσα. Ενα ταπεινό βλάχικο κονάκι - πραγματική αετοφωλιά - στέγασε τις εγκαταστάσεις του.

Η μεταφορά του υπήρξε ένας μικρός άθλος, καθώς τα βαριά μηχανήματα έπρεπε να περάσουν πανύψηλες κορυφές μέσα από κακοτράχαλα μονοπάτια. Και αυτό έγινε πάνω σε ανθρώπινες πλάτες, αλλά και με ζώα.

Το έργο του αποτελεί επίσης ένα σημαντικό άθλο. Αρχική αποστολή του ήταν να καλύπτει τις εκδοτικές ανάγκες του θεσσαλικού κινήματος. Σ' αυτό τυπώθηκαν σε χιλιάδες αντίτυπα οι μπροσούρες:

• "Τι Είναι και τι θέλει το ΕΑΜ"; Συγγραφέας του ο Δημήτρης Γληνός.
• "Λαοκρατία και Σοσιαλισμός". Συγγραφέας του ο Γιάννης Ζεύγος.
• Η εφημερίδα "Φλάμπουρο" 15θήμερο όργανο της 1ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Υπεύθυνος έκδοσης άγνωστος Βολιώτης δημοσιογράφος, Φαίδων Μακρής.
• "Κόκκινη σημαία": Οργανο του Γραφείου Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ. Υπεύθυνος έκδοσης ο δημοσιογράφος Δημήτρης Καραντώνης.
• "Αντάρτικα νιάτα" και "Κόκκινος μαχητής": εφημερίδες της 1ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Υπεύθυνος έκδοσης και των δύο ο γράφων.
• Τα σχετικά αναγνωστικά βιβλία: "Αετόπουλα". Συγγραφέας ή παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη. Και "Ελεύθερη Ελλάδα, συγγραφέας ο παιδαγωγός Μιχάλης Παπαμαύρος.
• Και επιπλέον εκατοντάδες χιλιάδες προκηρύξεις, φέιγ - βολάν και τρικ.

Με την εγκατάσταση στο χωριό Πετρίλια των κεντρικών καθοδηγητικών Οργάνων του Αγώνα, το τυπογραφείο αναλαμβάνει και τις δικές τους εκδόσεις:

• "Ριζοσπάστης": Οργανο της ΚΕ του ΚΚΕ με επιμελητή έκδοσης τον γράφοντα.
• "Ελεύθερη Ελλάδα": Οργανο της ΚΕ του ΕΑΜ με υπεύθυνους έκδοσης του Κ. Βιδάλη και τον Τάκη Χατζή.
• "Νέα γενιά": Οργανο του ΚΣ της ΕΠΟΝ, με αρχισυντάκτη το διακεκριμένο Αθηναίο δημοσιογράφο Νίκο Γιανναρά.
• "Δελτίο" του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ.
• "Δελτίο Πράξεων και Αποφάσεων της ΠΕΕΑ (της Κυβέρνησης του Βουνού) με υπεύθυνο έκδοσης τον γράφοντα. Να σημειωθεί ότι η εφημερίδα αυτή ήρθε στο τυπογραφείο της Καρύτσας με αύξοντα αριθμό φύλλων Νο 3 και έφθασε τα 33 ως την απελευθέρωση. Και ακόμα ότι διεκδικεί μια πρωτιά: Σε κανένα φύλλο της δεν υπήρξε
• ε ///////////////////////" δηλαδή επανόρθωση λάθους σε δημοσιευμένα κείμενα.

Αφήνω τελευταία την έκδοση του βιβλίου "Ο αληθινός Παλαμάς" του Νίκου Ζαχαριάδη. Μια έκδοση ιδιαίτερα προσεγμένη και καλαίσθητη, παρά τα λιγοστά μέσα, που διαθέταμε.

Δε θα ξεχάσω ποτέ τη συγκίνηση που δοκίμασα όταν ο Γιάννης Ζεύγος μάς παρέδιδε τα χειρόγραφα του βιβλίου, δείχνοντας ταυτόχρονα και τα μικρά άσπρα πανιά, πάνω στα οποία - με μικροσκοπικά γράμματα ο Ζαχαριάδης είχε γράψει τη μελέτη του, όταν ήταν σε απομόνωση στην ακτίνα "Θ" των φυλακών της Κέρκυρας.

Ηταν η πρώτη φορά, που το πιο προοδευτικό και φιλοσοφημένο έργο του μεγάλου μας ποιητή δινόταν κάτω από το ιστορικό - διαλεκτικό πρίσμα. Εργο, που αργότερα, όταν ο ποιητής άλλαξε ρότα, το αποκήρυξε γράφοντας στη δεύτερη έκδοση, ότι δεν ήταν δικό του παιδί.