Τις εμπειρίες του από το στρατό ο Νίκος Κάσδαγλης είχε την παράλογη (για τους συνηθισμένους ανθρώπους και την εποχή του) τόλμη να παρουσιάσει στο πολυσυζητημένο βιβλίο "Κεκαρμένοι" (κουρεμένοι, νεοσύλλεκτοι, α έκδοση 1959). Πάντα του τολμηρός, νεαρός εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση και πολύ αργότερα πολέμησε ανοιχτά με την πένα του τη χούντα (κείμενο για τον Γιώργο Σεφέρη, 18 κείμενα).

Για το τι συνέβαινε στο στρατό στη δεκαετία του '50, στην άγρια αυτή μετεμφυλιακή περίοδο, αποκαλύπτει σκίζοντας το πυκνό πέπλο σιωπής με τη ρωμαλέα όσο και λιτή, απέριττη γραφή του, πρωτοτυπώντας στη διατύπωση του μύθου. Χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα. Τοποθέτησε από την αρχή το κύριο γεγονός και κατόπιν σε χωριστά κεφάλαια αφηγείται τα όσα συνέβησαν στο καθένα πρόσωπο, που παραβρέθηκε σ' αυτό. Από την πλευρά, επομένως, όλων των παρευρισκομένων και κατά την άποψή τους αντιμετωπίζεται η πλοκή κι αναπτύσσονται τα επιμέρους γεγονότα.

Πολλά έρχονται στην επιφάνεια, κυρίως η νόσος εκείνων που έχουν κάποια σαρδέλα και πώς προσπαθούν να επιβληθούν στους κατώτερους ιεραρχικά με τον κτηνώδη και βίαιο τρόπο που τους προσφέρει η μηδαμινή τους εξουσία.

Αξίζει πολλά η επανέκδοση κι η ένταξη του βιβλίου στα εκλεκτά της πεζογραφίας μας. Ο πρόλογος από τον Mario Vitti παρουσιάζει την εγκυρότερη κριτική θέση για το συνολικό έργο του συγγραφέα και περισσότερο για τους "Κεκαρμένους". Συμπληρώνοντας την εικόνα γι' αυτό υπάρχει και επίλογος από τον ανιψιό του συγγραφέα για το πώς δέχτηκε ο ίδιος την τεχνική του, που στα μάτια του "φαντάζει ακόμα και σήμερα ανατρεπτική".

Το κλίμα και το ύφος ζωντανεύουν οι διασπαρμένες στο κείμενο ξυλογραφίες του Γιώργη Βαρλάμου,ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει και το εξώφυλλο (Εκδόσεις"BELL" 1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ