ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (Της απεσταλμένης μας ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ).-

Αν θεωρήσει κανείς ότι η Μακεδονία είναι περιοχή ύψιστου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, θα διαπιστώσει ότι, ταυτόχρονα, είναι και περιοχή ύψιστης επικινδυνότητας, λόγω και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν. Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των αρχαιολογικών χώρων χρειάζονται προγράμματα συντήρησης και προστασίας, εξαιρώντας, ίσως, τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, που έτυχαν μιας άλλης φροντίδας.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο από την Κυριακή πραγματοποιεί αυτοψίες στους αρχαιολογικούς χώρους και τα Μουσεία της Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας. Και από την πρώτη κιόλας μέρα φάνηκε ότι εκείνο που θα χαρακτηρίσει το έργο του ΥΠΠΟ είναι η συρρίκνωση τω εθνικών πόρων. Αυτό σημαίνει πως οι Εφορείες Αρχαιοτήτων οφείλουν να ιεραρχήσουν και να προγραμματίσουν με τέτοιο τρόπο τις ανάγκες των Μνημείων, ώστε να συνταχθούν σε κάποιο κοινοτικό πρόγραμμα.

Ο πρώτος σταθμός, την Κυριακή, ήταν ο πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης, στην πεδιάδα του Στρυμόνα, με ευρήματα που αποδεικνύουν την ανθρώπινη παρουσία από τους Νεολιθικούς έως τους Βυζαντινούς Χρόνους.

Το κλασικό περιμετρικό τείχος, η παλαιοχριστιανική Ακρόπολη, το Γυμνάσιο, η ελληνιστική οικία, ο Λέων της Αμφίπολης δίνουν την ταυτότητα του χώρου. Στο μεταξύ, τα ερείπια των βυζαντινών μνημείων δείχνουν ότι δεν είχαν την τύχη συστηματικής φροντίδας για την αναστήλωση και τη συντήρηση, εκτεθειμένα είναι τα ψηφιδωτά κάτω από ανεπαρκή στέγαστρα ή μουσαμάδες, δεν προχώρησαν ακόμα οι εργασίες στο Λέοντα, αν και υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη. Ωστόσο, προχωράει η συντήρηση των τοιχογραφιών της ελληνιστικής οικίας, ενώ στα εργαστήρια του Μουσείου αποκαθίστανται και συνταιριάζονται τα σπαράγματα της ζωγραφικής ενός κιβωτόσχημου τάφου, προκειμένου να επανατοποθετηθούν.

Η αρμόδια Εφορεία μπορεί πλέον να λέει ότι διαθέτει ένα Μουσείο αντάξιο της σπουδαιότητας των ευρημάτων, ενώ παράλληλα σχεδιάζει να αναδειχτεί τμήμα του κλασικού τοίχου, αξιοποιώντας, παράλληλα, τα παλιά κτίρια του ΟΣΕ (πωλητήριο, εκθετήριο, χώροι υποδοχής κ.α.). Ενα πρόγραμμα, που, όταν συνταχθεί, θα επιδιώξει την ένταξη σε Κοινοτικά Προγράμματα.

Μπαίνοντας στις Σέρρες, βλέπει κανείς μια ανελέητα κακοποιημένη πόλη, κακέκτυπο της Αθήνας. Μια βυζαντινή Ακρόπολη εγκαταλειμμένη, με στοιχεία που προσβάλλουν το χώρο (κεραίες, εστιατόρια κ.ά.) και ένα βυζαντινό Μουσείο, στο παλιό Μπεζεντένι, που πρέπει να κλείσει, προκειμένου να αναστηλωθεί.

Εκείνο που με βεβαιότητα προκύπτει, τόσο από τις συσκέψεις με φορείς στις Σέρρες, όσο και στο Κιλκίς, είναι ότι υπάρχει το αίτημα της ανάδειξης των Μνημείων της περιοχής τους. Για το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Κιλκίς, κρίνεται αναγκαία η επέκταση και ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, Ε. Γιαννακόπουλος, πρότεινε να ετοιμαστεί η μελέτη για να ενταχθεί στο Γ ΚΠΣ. Οι τοπικοί φορείς, εξάλλου, ζήτησαν την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων του Γυναικόκαστρου και της Κολχίδας. Την προστασία και ανάδειξη θέλει και η αρμόδια Εφορεία, ζητώντας την οικονομική στήριξη.

Θα βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε η ανάδειξη - αξιοποίηση να είναι ήπια και η προστασία επαρκής; Πάντως, και γι' αυτά ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ έδωσε την κατεύθυνση των κοινοτικών προγραμμάτων.

Ενώ, όμως, το Κιλκίς είναι περιοχή σε πολλούς τομείς εγκαταλειμμένη, στη Θεσσαλονίκη που δεν είναι, το Αρχαιολογικό Μουσείο στάζει σκουριά όποτε βρέχει. Τα μέλη του Συμβουλίου περπάτησαν ανάμεσα σε λεκάνες στην αίθουσα των γλυπτών. Η εικόνα αλλάζει μόνο στις αίθουσες που κάποτε φιλοξενούσαν τα ευρήματα της Βεργίνας και τώρα το χρυσό της Μακεδονίας, στην αίθουσα με τα ευρήματα της Σίνδου και στην αίθουσα των προϊστορικών. Αν και υπάρχει μελέτη επέκτασης και ανακαίνισης, το μήνυμα που πήρε η Εφορεία Αρχαιοτήτων ήταν ...να μη στάζει το Μουσείο και να μη σπάνε τα τζάμια. Τουλάχιστον, τα στοιχειώδη.