Ενα, ίσως, από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα άσκησης καταλυτικής επιρροής στη διαμόρφωση συνείδησης είναι η παρουσίαση της εγκληματικότητας μέσω της μικρής οθόνης. Τα τελευταία χρόνια, κατά κοινή ομολογία, τα δελτία ειδήσεων, αλλά και οι ζώνες ψυχαγωγίας έχουν "γεμίσει αίμα". Το ζητούμενο δεν είναι αυτή καθεαυτή η παρουσίαση εγκληματικών πράξεων, αλλά ο τρόπος με τον οποίον γίνεται και ποια τελικά είναι τα αποτελέσματά του. Το έγκλημα εισέρχεται και αυτό στο χώρο του θεάματος, ο εγκληματίας πρωταγωνιστής, οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες μεταβάλλονται σε ουσία. Σε μια κοινωνία που το"φαίνεσθαι" τείνει να λάβει τη θέση μιας κοινωνικής αξίας, ίσως, δεν έχουν άδικο όσοι υποστηρίζουν ότι η διάπραξη ενός εγκλήματος μοιάζει να είναι άλλος ένας εύκολος δρόμος να πετύχεις το θέαμα.

Εκτός, όμως, από αυτήν την πρωτόλεια διαπίστωση το πλέον ανησυχητικό είναι ο τρόπος, με τον οποίο παρουσιάζεται. Μια αποτρόπαια πράξη παρουσιάζεται, κατά συντριπτική πλειοψηφία, ως έργο ενός μοναχικού ειδεχθούς εγκληματία, ο οποίος μοιάζει να απέχει έτη φωτός από τον μέσο θεατή, και μάλιστα είθισται να του αποδίδονται μια σειρά από ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά από τους ειδήμονες του είδους. Η διάσταση που δεν εξετάζεται σχεδόν ποτέ κατά την παρουσίαση μιας εγκληματικής πράξης είναι αυτή της κοινωνικής πραγματικότητας και του κοινωνικού συστήματος, μέσα στο οποίο διαπράχθηκε. Μοιάζει, πολλές φορές, ο εγκληματίας να έπεσε από τον ουρανό, ολομόναχος, όπως έζησε και όλα τα προηγούμενα χρόνια της ζωής του, και δεν εξετάζονται ποτέ οι συνθήκες της συγκεκριμένης κοινωνικοποίησής του και ποιες αιτίες την προκάλεσαν.

Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, δύο βασικοί στόχοι: ο θεατής αποστασιοποιείται από την κατάσταση, θέτει τον εγκληματία εκτός της "δικής του" κοινωνικής πραγματικότητας, ενώ στην ουσία, την ίδια στιγμή, θέτει και τον εαυτό του εκτός της εκάστοτε υπάρχουσας κοινωνικής πραγματικότητας που γεννά και την εγκληματικότητα. Οδηγείται, δηλαδή, σταδιακά και σταθερά σε μια μόνιμη εθελοτυφλία, που τον εμποδίζει να διακρίνει τα πραγματικά αίτια της γέννησης του εγκλήματος, σε κοινωνιολογικό επίπεδο, και το σύστημα, το οποίο το έθρεψε. Παράλληλα, μέσα από την υπερπληθώρα των εικόνων φρίκης και αίματος, ο θεατής αναπτύσσει σιγά σιγά και καλλιεργεί ένα μόνιμο συναίσθημα φόβου απέναντι σε όλα αυτά που εκφράζονται στη φράση "πού φθάσαμε επιτέλους", το οποίο μεταφράζεται είτε σε μια πάγια ανασφάλεια και αποξένωση είτε, ακόμη χειρότερα, σε μια αυθόρμητη επιθυμία για λήψη ακόμη μεγαλύτερων μέτρων καταστολής και αυταρχικότητας στο όνομα της προστασίας από το "μακριά από εμάς" έγκλημα.Ενα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα διαμόρφωσης αντίληψης και εικόνας του κόσμου, το οποίο έχει πολλάκις συζητηθεί, είναι η δυνατότητα που παρέχει η εξέλιξη της τεχνολογίας για την παραποίηση της εικόνας. Θύελλα συζητήσεων ξεσήκωσε η αποκάλυψη ότι η περίφημη εικόνα του κορμοράνου που αργοπεθαίνει βουτηγμένος στο πετρέλαιο, που έκανε το γύρο του κόσμου κατά τη διάρκεια του Πολέμου στον Κόλπο το 1991 και αποδείκνυε την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που προκάλεσε το καθεστώς της Βαγδάτης ως εκδίκηση στην αμερικανική εισβολή, ήταν η αποτύπωση μιας περιβαλλοντικής καταστροφής στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Πολλές φορές δε χρειάζεται, καν, να παραποιηθεί η εικόνα αν ο λόγος που τη συνοδεύει ή η ανάλογη λεζάντα μιας φωτογραφίας δίνει τη δική της εξήγηση για το γεγονός που αποτυπώνει. Πόσες φορές δεν έχει παρουσιαστεί η εικόνα μουσουλμάνων που προσεύχονται γονατιστοί συνοδευόμενη από σχόλια περί έξαρσης του ισλαμικού φανατισμού, σχόλια που υπό φυσιολογικές ταχύτητες και συνθήκες ουδόλως αποδεικνύονται από την εικόνα αυτή καθεαυτή. Κι όμως, αυτού του είδους οι εικόνες πείθουν και διαμορφώνουν αντίληψη, καθώς αποτελούν έναν μόνο κρίκο μιας γενικότερης διαδικασίας - "αλυσίδας" διαμόρφωσης συγκεκριμένης αντίληψης και έχει αποδειχτεί ότι όταν έχει πλέον καλλιεργηθεί μια αντίληψη ακόμη και η εικόνα μπορεί να γίνεται αντιληπτή εντελώς διαφορετικά από τον θεατή.

Στο σημείο αυτό τα περαιτέρω σχόλια είναι περιττά μετά από τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε, την περασμένη δεκαετία στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ, κατά την οποία σε μια σειρά από ανθρώπους παρουσιάστηκε η εικόνα ενός λευκού να κρατά στο λαιμό ενός μαύρου ένα ξυράφι κι όμως η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν απολύτως σίγουρη ότι είδε έναν μαύρο να απειλεί έναν λευκό. Γίνεται σαφές ότι η καλλιέργεια συγκεκριμένων αντιλήψεων μπορεί, κάλλιστα, να διαστρεβλώσει ακόμη και την αισθητηριακή αντιληπτική ικανότητα.