Κάτι σαν απίστευτο, που, όμως, είναι αληθινό: Στην πλουσιότερη ευρωπαϊκή χώρα, τη Γερμανία, μεγάλο ποσοστό νέων και παιδιών, ηλικίας κάτω των 14 ετών, ζει σε φτώχεια. Το πιστοποιεί εφταμελής ερευνητική επιτροπή ειδικών επιστημόνων στη 10η έκθεσή της προς το ομοσπονδιακό υπουργείο Οικογένειας. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των παιδιών αυτής της κατηγορίας ανέρχεται στη Δυτική Γερμανία σε 11,8% και στην Ανατολική (την πρώην ΓΛΔ) σε 21,9%. Φτωχός, κατά την έκθεση, θεωρείται ένας που έχει στη διάθεσή του λιγότερο από το 50% του μέσου όρου εσόδων στη Γερμανία.

Ανεξάρτητα, όμως, από την οικονομική κατάσταση των γονιών (ή κηδεμόνων), η φτώχεια των παιδιών μπορεί επιπλέον να σχετίζεται και με την έλλειψη ή την κακή ποιότητα των αναγκαίων ιδρυμάτων, που "να ικανοποιούν και να προάγουν την παιδικότητα κάτω από τις σημερινές συνθήκες ζωής".

Η μελέτη των επιστημόνων από 700 σελίδες αφιερώνει ειδικά κεφάλαια στην κατάσταση των παιδιών των πάσης φύσης αλλοδαπών ("φιλοξενούμενων εργατών" - μεταναστών, προσφύγων για διάφορους λόγους κλπ.) και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η θέση τους είναι για διάφορους λόγους χειρότερη απ' αυτήν των Γερμανών.

Χαρακτηριστικό της συμπόρευσης ανεργίας των γονέων και της φτώχειας των παιδιών και νέων είναι ότι το 1990 στην Ανατολική Γερμανία ζούσε (σε οικογένειες που έπαιρναν επίδομα ανεργίας) ένα ποσοστό παιδιών 9,1%. Ηδη, το 1994 το ποσοστό αυτών των παιδιών είχε ανέλθει στο 26,8%.

Η έκθεση κρατείται στα χρονοντούλαπα του υπουργείου και αρχικά υπήρχε σκέψη να δημοσιευτεί μετά τις γενικές εκλογές στις 27 Σεπτέμβρη. Μετά τις δημοσιοποιήσεις αυτών των πρώτων λεπτομερειών, αναφέρεται τώρα ότι είναι ενδεχόμενο να δημοσιευτεί πριν τις εκλογές.

Ασχετα από τη μελέτη των Γερμανών ειδικών για τη φτώχεια των παιδιών και νέων, έχουν δημοσιευτεί απόψεις γενικότερα για το θέμα της φτώχειας στη Γερμανία και αλλού, όπου διαπιστώνεται ότι, όσο παγκοσμιοποιείται η καπιταλιστική οικονομία και ο πλούτος, άλλο τόσο παγκοσμιοποιείται και η φτώχεια.

Ο Χάινριχ Τίμανς, π.χ., στέλεχος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD, διαπιστώνει την κοινωνική αδικία στη χώρα του, μιλάει για τεράστια ανισότητα κατανομής του περιουσιακού πλούτου και τη διαρκή μείωση των δαπανών για την παιδεία και μόρφωση, την αύξηση της ανεργίας και για παρόμοια κοινωνικά φαινόμενα.

Τι προτείνει, όμως, σαν λύση; Τη σύναψη ενός, όπως το βαφτίζει, "νέου κοινωνικού συμβολαίου"... Με βάση το συμβόλαιο αυτό, πιστεύει, πρέπει και μπορεί να καλυφθούν οι αναγκαίες δαπάνες για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών. Με τον εξαναγκασμό των "μεγάλων ιδιωτικών περιουσιών" στις απαραίτητες επενδύσεις. (Οι απόψεις εκτίθενται στο περιοδικό "Νέα κοινωνία / Τετράδια Φραγκφούρτης", τεύχος Απρίλη). Ποιος όμως θα εξαναγκάσει τις "μεγάλες ιδιωτικές περιουσίες" στο έργο αυτό; Γιατί εθελοντικά δεν το έκαναν ως τώρα και δεν πρόκειται να το κάνουν και στο μέλλον; Οι προτιμήσεις τους είναι τα διεθνή Χρηματιστήρια και όπου αλλού μπορούν να αποκομίζουν μεγάλα κέρδη.

Αλλος συμπατριώτης του, ο Χέλμουτ Τίλενς, διαπιστώνει κι αυτός την αδικία της κοινωνίας και θέλει κάτι να γίνει προς όφελος των φτωχών. Ομως, λέει, αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει στη Γερμανία. Η αρχή πρέπει να γίνει αλλού, ώστε να δημιουργηθούν οι "πυρήνες μιας νέας κοινωνίας". Σαν τέτοιο μοντέλο, ο Τίλενς θεωρεί τον αγώνα που κάνουν οι Ζαπατίστας στο Μεξικό - η "πρωτοπορία νέου τύπου", όπως την αποκαλεί, σε συνεργασία με άλλα δημοκρατικά και οικολογικά κινήματα. Οσο κι αν στη σκέψη αυτή υπάρχει ένας θετικός κόκκος, ότι, δηλαδή, κάνει λόγο για συντονισμένο αγώνα λαϊκών κινημάτων, ωστόσο, αποφεύγει να μιλήσει για το τι πρέπει να γίνει στην ίδια τη Γερμανία και, το κυριότερο, δε θέλει ή δεν μπορεί να δει την κύρια αντίθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία. Και ότι όσο θα υπάρχει αυτή η αντίθεση, θα αναπαράγεται ο πλούτος των ολίγων και η φτώχεια των πολλών.Τη σχετική συζήτηση τη θέρμανε ο μεγαλοεπιχειρηματίας κομπιούτερ Γιοστ Στόλμαν. Το όνομά του έγινε γνωστό στο ευρύτερο κοινό από τη στιγμή που ο υποψήφιος Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ τον συμπεριέλαβε στη σκιώδη κυβέρνησή του, με προορισμό να είναι ο μελλοντικός υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Ερευνών και Τεχνολογίας, στην περίπτωση της εκλογικής νίκης. Ο επιχειρηματίας αυτός δεν αρνείται ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ πλούτου και φτώχειας, αλλά έχει τη γνώμη ότι όλα είναι ζήτημα απλώς προσώπων για να πληρώσουν το σημερινό "πολιτικό κενό". Ολα θα πάνε καλά, ισχυρίζεται, με τη "συνεργασία των καλύτερων κεφαλών, των καλύτερων δρώντων προσώπων της κυβέρνησης και των εκπροσώπων των συμφερόντων". Αυτοί όλοι, λέει, πρέπει να επεξεργαστούν από κοινού ένα "νέο όραμα για τη Γερμανία". Ετσι, η οικονομία και η κατάσταση θα βελτιωθεί για όλους!

Δεν έμειναν έξω από το χορό και οι ηγεσίες των συνδικάτων, ειδικά των ομοσπονδιών των 5 νέων κρατιδίων (της πρώην ΓΛΔ). Για να μειωθεί κάπως η φτώχεια, για να δημιουργηθούν προοπτικές εργασίας, έκαναν την εξής πρόταση: Στη Γερμανία είναι συσσωρευμένο τεράστιο ιδιωτικό κεφάλαιο ύψους 5,3 τρισεκατομμυρίων μάρκων. Αν σε κεφάλαια ύψους 300.000 και πάνω επιβληθεί υποχρεωτική φορολογία 1% για επενδύσεις στα πέντε κρατίδια είναι δυνατόν να δημιουργηθούν ή και εξασφαλιστούν (ήδη υπάρχουσες) 240.000 θέσεις εργασίας κάθε χρόνο. Με τη φορολογία αυτή του 1% στα τέσσερα επόμενα χρόνια, θα συγκεντρωθεί ένα ετήσιο ποσό δέκα δισεκατομμυρίων μάρκων, που θα επενδυθεί σε έργα υποδομής. Οι "Πράσινοι", από την πλευρά τους, θέλουν η φορολογία αυτή να είναι προοδευτική, να φθάνει έως 2,5% και να επιβάλλεται σε κεφάλαια άνω των 2 εκατομμυρίων μάρκων. Η ομοσπονδιακή εκπρόσωπος του κόμματος αυτού δήλωσε σχετικά ότι οι συσσωρευμένες τεράστιες περιουσίες "είναι κατά ένα μεγάλο μέρος κέρδη που προήλθαν από τη γερμανική ενότητα".

Αυτά για τη Γερμανία. Αλλά η συζήτηση για τους λίγους πάμπλουτους και τους πάρα πολλούς φτωχούς γίνεται και σε άλλες χώρες. Ετσι, στον Καναδά, ο οικονομολόγος Μισέλ Σοσουντόφσκι έκανε έρευνα και βεβαιώνει ότι το "συνδικάτο" των πλουσιότερων καπιταλιστών του κόσμου αποτελείται από συνολικά 450 ανθρώπους. Αυτοί, γράφει, κατέχουν συνολικά πλούτο ισοδύναμο με το μεικτό κοινωνικό προϊόν όλων των φτωχών χωρών της Γης, στις οποίες κατοικεί το 56% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν παγκόσμια ένα δισεκατομμύριο άνεργοι, που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο σχεδόν του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού.

Αναμφίβολα, αυτές οι διαπιστώσεις είναι χρήσιμες, γιατί πληροφορούν το εθνικό και το παγκόσμιο κοινό για την αδικία και αρπακτικότητα του ιμπεριαλιστικού καθεστώτος, που ισχύει σε όλα σχεδόν τα πλάτη και μήκη της Γης. Η γνώση όμως αυτή αποκτά πρακτική αξία, όταν ενεργοποιεί για δράση. Οταν συνειδητοποιεί ότι μικρές βελτιώσεις, όπως, π.χ., η φορολογία του συνδικάτου των υπερπλουσίων - όσο απαραίτητη και σωστή κι αν είναι - αποτελούν χρήσιμα "μπαλώματα", που και γι' αυτά αξίζει να αγωνιστεί κανείς. Αλλά τη μόνιμη λύση τη φέρνουν οι ριζικές αλλαγές στην υπάρχουσα κατάσταση.

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ