"Νεφέλες" με το ΚΘΒΕ

Φέτος παράγινε το κακό με όσους πλήρως, ανίδεους αλλά πλήρως αναιδείς, δηλώνουν - και αμείβονται - ως μεταφραστές αρχαίου δράματος, μισοκρύβοντας την"πειρατεία" τους σε βάρος των μεταφράσεων πραγματικών φιλολόγων - μεταφραστών αρχαίου δράματος, καθώς την εμφανίζουν ως "ελεύθερη απόδοση" "δραματουργική επεξεργασία" και άλλα παρόμοια. Το φαινόμενο αποτελεί, πλέον, σοβαρό και τριπλό ηθικό πρόβλημα. Ηθικό πρόβλημα απέναντι στο αρχαίο έργο, που αλλοιωμένο - έως και κακοποιημένο από την άγνοια - δε συνιστά γνωριμία του απλού σημερινού θεατή με το έργο. Ηθικό πρόβλημα και απέναντι σε ένα άλλο δημιούργημα, συνήθως μακρόχρονου πνευματικού μόχθου, τη μετάφραση (ή και τις μεταφράσεις) που πέφτει θύμα της πειρατικής "ελεύθερης απόδοσης". Ηθικό πρόβλημα και απέναντι στο θέατρό μας, που αντί να επιδείχνει μέγιστο σεβασμό στα δημιουργήματα των αρχαίων πρωτεργατών του, τα αντιμετωπίζει ελαφρά τη καρδία ή και ως μεταλλαγμένα, αναλώσιμα, "μιας χρήσης" φεστιβαλικά"προϊόντα". Ο Αριστοφάνης, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι το πρώτο θύμα αυτού του φαινομένου. Τούτο το καλοκαίρι γνώρισε δύο "ελεύθερες αποδόσεις" και μάλιστα στις δύο κρατικές σκηνές, που καταστρατηγώντας τη σοβαρή μεταφραστική παράδοσή τους μπήκαν κι αυτές στο χορό της μεταφραστικής"πειρατείας". Περί αυτού πρόκειται, ανεξάρτητα από το ότι η μια μετάφραση ήταν περίπου στα όρια του έργου, ενώ η άλλη εκτραχηλισμένη.

Ο δεύτερος χαρακτηρισμός αναφέρεται στην "ελεύθερη απόδοση" των "Νεφελών" από τον Ανδρέα Βουτσινά.Είναι να απορεί κανείς πώς ο ταλαντούχος αυτός σκηνοθέτης έχασε εντελώς το μέτρο του αυτοελέγχου και θεώρησε ότι, με τη συνεργασία της Ελένης Τριανταφυλλάκη - Πήττα,μπορούσε να παραβγεί τον Αριστοφάνη και να επέμβει κατά βούληση, "εκσυγχρονιστικά" υποτίθεται, στο αριστοφανικό έργο. Είναι να απορεί κανείς, γιατί δεν περιορίστηκε στα σκηνοθετικά "ευρήματά". Ο Χορός, οι Νεφέλες, εν είδει επιθεωρησιακού ψευτομπαλέτου, να είναι κακόγουστα ντυμένες ως αεροσυνοδοί, να κατεβαίνουν από σικλαμέν συννεφάκια και σκέλες αεροπλάνου και να περιφέρονται σ' ένα κακόγουστο, χοντρομπαρόκ και ασυνάρτητο επίγειο περιβάλλον. Οι... ανεγκέφαλοι μαθητές της σχολής του Σωκράτη να φορούν στολή που θύμιζε κάτι μεταξύ ανδρικού πληρώματος αεροπλάνου και αξιωματικών του τσάρου και ο Σωκράτης να είναι ως ναρκισσευόμενος, μετά μικροφώνου τραγουδιστής και κομφερανσιέ πίστας. Ο Στρεψιάδης να είναι ένα άπλυτο, ανατσούμπαλο βλαχαδερό που μιλά... ποντιακά. Ο Αμυνίας να είναι... λαλημένος, κ. ο. κ. Δεν του αρκούσε ένα κιτς σκηνικό και τα δίχως αισθητικό στίγμα "σύγχρονα" κοστούμια (Τίτι Κυριακίδου). Δεν του αρκούσε η εύστοχη και εύηχη, επιθεωρίζουσα μουσική (Βασίλης Δημητρίου), η απλοϊκή χορογραφία (Ερση Πήττα). Διασκεύασε (αυτό έκανε) το έργο, νομίζοντας ότι θα έχει να πει κάτι "καινούργιο", "διαφορετικό" από τις άλλες αριστοφανικές παραστάσεις, ότι θα δώσει "λύση" στον ερμηνευτικό κορεσμό. Το αποτέλεσμα ήταν να εντείνει το ερμηνευτικό πρόβλημα, αφού με την ελευθεριάζουσα "απόδοσή" του έβλαψε και τη σκηνοθεσία του. Την άφησε σε σύγχυση, με λιγοστότατες χιουμοριστικές αναλαμπές, να πλατειάζει, κυρίως εξαιτίας της δήθεν βιρτουοζιτέ κωμικής ερμηνείας του Κώστα Σαντά (Στρεψιάδης), ηθοποιού με ικανότητες, αλλά που ναρκισσεύεται μ' αυτές, τις επιδείχνει και τις μανιερίζει ολοταχώς (έτσι έπαιξε και στους "Ορνιθες" του ΚΘΒΕ).

Από τις ερμηνείες των ηθοποιών αξίζει να σημειωθεί εκείνη του στέρεου, εύπλαστου, με αίσθηση του μέτρου, ηθοποιού Γιάννη Ροζάκη (Αδικος Λόγος), και η ιδιόμορφη σκηνική χάρη του καλλίφωνου, μη ηθοποιού (ζωγράφος είναι)Αγγελου Παπαδημητρίου (Σωκράτης). Ο Γιάννης Καρατζογιάννης,μη διακινδυνεύοντας, διεκπεραίωσε αξιοπρεπώς το ρόλο του (Δίκαιος Λόγος), ενώ οι άλλοι ηθοποιοί πελαγοδρόμησαν στο όλο σκηνικό "νεφέλωμα".

ΘΥΜΕΛΗ