Η κατάθεση του νομοσχεδίου, που ρυθμίζει τα της ψηφιακής τηλεόρασης, την περασμένη Πέμπτη από την κυβέρνηση στη Βουλή και η συζήτηση επί του πολύ σοβαρού αυτού νομοσχεδίου, που αρχίσει την ερχόμενη Τρίτη στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, είναι το πεδίο όπου αναμένεται, στην πράξη, να κουρελιαστούν όλες οι δήθεν αντιστάσεις ενάντια στα διαπλεκόμενα συμφέροντα που, στα λόγια, πρόβαλαν όσοι κατ' οποιονδήποτε τρόπο συνέβαλαν στην υλοποίηση της πολιτικής της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς. Ο "Ρ" δημοσιεύει σήμερα την τοποθέτηση του ΚΚΕ στην εισήγηση των μελών της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας για το νομικό καθεστώς της ψηφιακής τηλεόρασης, που κατέθεσε, εκ μέρους του Κόμματος, ο βουλευτής Μπ. Αγγουράκης.

"Μας ζητήθηκε από τον πρόεδρο της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, κ. Γιάννη Καψή,να εκφράσουμε έγγραφα τη γνώμη μας επί της εισήγησης των τριών μελών της Επιτροπής κ.κ. Ηλ. Παπαδόπουλο,Γρ. Παυλόπουλο και Φ. Κουβέλη,για το θέμα του θεσμικού πλαισίου της ψηφιακής τηλεόρασης. Επί του θέματος αυτού οι απόψεις μας συνοψίζονται στα εξής:

1. Πριν μιλήσουμε για το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και για την τυχόν ανάγκη τροποποίησης και αποσαφήνισής του, προέχει να προσδιορίσουμε για τι ακριβώς πράγμα μιλάμε όταν αναφερόμαστε στην ψηφιακή τηλεόραση.

Οταν μιλάμε για ψηφιακή τηλεόραση κάνουμε λόγο για κάτι τελείως διαφορετικό και πολύ ευρύτερο από την υπάρχουσα αναλογική τηλεόραση.

Α) Ο όγκος των προγραμμάτων και γενικά των πληροφοριών που δέχεται ο θεατής με την ψηφιακή τηλεόραση είναι αρκετά πολλαπλάσιος από τον αντίστοιχο που δέχεται μέσω της αναλογικής τηλεόρασης. Και τούτο γιατί με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι δυνατόν, μέσα από την ίδια τη συχνότητα, να μεταδίδονται περισσότερα προγράμματα. Ξεπερνιέται έτσι το σημερινό πλαίσιο "ένας δίαυλος - ένα πρόγραμμα" και αντικαθίσταται από το "ένας δίαυλος - μία δέσμη προγραμμάτων".

Αν μάλιστα μιλήσουμε για τη δορυφορική τηλεόραση, που φαίνεται να είναι και η βασική επιλογή για τη χώρα μας, λόγω κύρια του μεγάλου κόστους της επίγειας ψηφιακής, τότε ο όγκος αυτών των πληροφοριών και η προέλευσή τους πολλαπλασιάζεται ακόμη περισσότερο, λόγω και της εμβέλειας και των δυνατοτήτων του δορυφόρου να μεταφέρει πολύ περισσότερα προγράμματα σε γεωγραφικές εκτάσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια των κρατών.

Β) Με την ψηφιακή τηλεόραση έχουμε αλλαγή του προτύπου της μονοδρομικής επικοινωνίας. Ο θεατής παύει να είναι ένας παθητικός δέκτης, ένα άψυχο και αποστασιοποιημένο αντικείμενο, μπορεί να μετατραπεί σε συνομιλητή του πομπού- επιχείρησης εκμετάλλευσης της ψηφιακής τηλεόρασης. Εχουμε δηλαδή την ανάπτυξη μιας αμφίδρομης και αλληλοενεργού επικοινωνίας, όπου ο θεατής θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το πρόγραμμα που θέλει, τη στιγμή που επιθυμεί.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σύγκλιση της πληροφορικής με τις τηλεπικοινωνίες και με τις εξελίξεις στο INTERNET, εισάγει ταυτόχρονα το στοιχείο του δικτύου για τις επικοινωνίες μέσω ψηφιακής τηλεόρασης και, έτσι, όλα τα στοιχεία που είναι ήδη γνωστά από τη λειτουργία του INTERNET.Η ανάπτυξη της ψηφιακής τηλεόρασης επιτρέπει στη στόχευση σε εξειδικευμένο κοινό (ομάδες ενδιαφερόντων), κάτι που είναι ήδη γνωστό από την πολιτική των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων. Ομως, αυτή ακριβώς η ψευδαίσθηση της πολλαπλής επιλογής του θεατή είναι και η πιο επικίνδυνη για την ιδεολογική και πνευματική του χειραγώγηση. Οι επιλογές του βέβαια γίνονται περισσότερες, όμως έχουν σημείο αναφοράς αυτό που τελικά του προσφέρει η επιχείρηση που θα εκμεταλλεύεται το δίκτυο της ψηφιακής τηλεόρασης, η οποία θα έχει τεράστιες δυνατότητες να βομβαρδίζει το θεατή με προγράμματα και πληροφορίες που αυτή η επιχείρηση επιλέγει και περιλαμβάνει στο δίκτυό της και μάλιστα προσαρμοσμένες στα ειδικά ενδιαφέροντα.

Γ) Ομως η ψηφιακή τηλεόραση, με την έννοια της παροχής τηλεοπτικών προγραμμάτων με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, είναι μόνον η μία όψη του θέματος.

Η άλλη όψη και η σημαντικότερη είναι η παροχή, μέσω της ψηφιακής τηλεόρασης, διαφόρων υπηρεσιών, όπως η τηλε-αγορά, οι τηλε-τραπεζικές συναλλαγές, η τηλε-ιατρική κλπ.

Καταλαβαίνει κανείς τις τεράστιες αλλαγές που θα φέρει η ψηφιακή τηλεόραση στους τομείς της παραγωγής, της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης, της ιατρικής, των αγορών.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένας τομέας της οικονομικής και κοινωνικής ζωής που να μην μπορεί να μεταφερθεί σε αυτούς τους τομείς των τηλε-υπηρεσιών. Ετσι, με τις δυνατότητες της ψηφιακής τηλεόρασης μπαίνει σε νέα βάση η πρόσβαση του κοινού στις νέες υπηρεσίες, αλλά και η πρόσβαση των φορέων των νέων υπηρεσιών στο κοινό.

Δ) Οι επιχειρήσεις που θα έχουν τον έλεγχο και την εκμετάλλευση της ψηφιακής τηλεόρασης δε θα έχουν τη δυνατότητα μόνο να παρέχουν τηλεοπτικά προγράμματα, δηλαδή δραστηριότητα που, ως προς το περιεχόμενο και τις προϋποθέσεις ανάπτυξής της, υπάρχει νομική ρύθμιση τόσο από το Σύνταγμα όσο και από τους κοινούς νόμους.

Θα μπορούν μέσω της ψηφιακής τηλεόρασης να παρέχουν και πρωτόγνωρες υπηρεσίες που, σε μεγάλο βαθμό, είναι νομικά αρρύθμιστες, με όλες τις συνέπειες που μπορεί αυτό να έχει στη δημιουργία αυθαιρεσιών, αλλά και στην ανυπαρξία ελέγχου, όσον αφορά το περιεχόμενο και την ποιότητα αυτών των παροχών και επομένως την προστασία των πολιτών.

Ε) Μιας και μιλάμε για την προστασία του πολίτη πρέπει εδώ να αναφερθούμε στους κινδύνους για τα ατομικά δικαιώματα που γεννά η ανάπτυξη και εκμετάλλευση της ψηφιακής τηλεόρασης.

Πράγματι οι επιχειρήσεις που θα ελέγχουν την ψηφιακή τηλεόραση, λόγω ακριβώς του εύρους των υπηρεσιών που θα παρέχουν και μάλιστα εξατομικευμένα σε κάθε χρήστη, θα είναι σε θέση και να έχουν μια τεράστια τράπεζα προσωπικών δεδομένων για κάθε έναν από αυτούς.

Είναι εξαιρετικά δύσκολη η προστασία του πολίτη από αυτό το φακέλωμα, πολύ περισσότερο που είναι αμφίβολο αν ακόμα και αυτός ο διάτρητος ν.2472/97 μπορεί να έχει εφαρμογή σε αυτό το πεδίο.

ΣΤ) Η ανάπτυξη και εκμετάλλευση της ψηφιακής τηλεόρασης απαιτεί τη διάθεση μεγάλων επενδύσεων και εξασφαλίζει μακροχρόνια (ως μορφή παροχής τηλεοπτικών προγραμμάτων) και βραχυχρόνια (ως μορφή παροχής υπηρεσιών) σημαντικά κέρδη. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του γεν. διευθυντή της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κ. Σπ. Παππά, ότι η πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξε πως μέχρι το 2005 θα υπάρξει αύξηση 30% της αγοράς που σχετίζεται με την ψηφιακή τεχνολογία.

Αντιλαμβάνεται επομένως κανείς το ενδιαφέρον των πολυεθνικών επιχειρήσεων, αλλά και των ντόπιων μονοπωλιακών συγκροτημάτων να ασχοληθούν με αυτόν τον τομέα.

Ζ) Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ψηφιακές μεταδόσεις είναι συνδρομητικές. Αναδεικνύονται έτσι σειρά θεμάτων σχετικά με την τιμολογιακή πολιτική, τον καθολικό χαρακτήρα των νέων υπηρεσιών, τη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. Οι κίνδυνοι για την όξυνση παλιών και ανάδειξη νέων ανισοτήτων μεταξύ κοινωνικών ομάδων, περιφερειών και χώρων είναι φανερή.

Η) Τίθενται ακόμα σειρά ζητημάτων σχετικών με τα πρότυπα κωδικοποίησης του συστήματος, επιλογής αποκωδικοποιητών όπως και σε σχέση με θέματα που αφορούν ηλεκτρονικούς καταλόγους προγραμμάτων και άλλα που συνδέονται με κινδύνους μονοπωλιακού ελέγχου της πρόσβασης και της πληροφόρησης. Σημειώνουμε ότι ιδιαίτερα στους τομείς αυτούς υπάρχει έντονος ανταγωνισμός των πολυεθνικών κατασκευαστών.

Θ) Συμπληρωματικά αναφέρουμε ακόμα ότι ο τομέας είναι σε πλήρη εξέλιξη. Μέχρι το 2006 στις ΗΠΑ θα έχει ολοκληρωθεί η αντικατάσταση της αναλογικής από την ψηφιακή τεχνολογία. Στην ΕΕ, ενώ το 1996 υπήρχαν μόνο 6 υπηρεσίες, το 1997 φτάσανε τις 330. Και αυτό το στοιχείο αποδεικνύει τη δυναμικότητα και τις προοπτικές του φαινομένου".