Αντρες κατέχουν τις διευθυντικές θέσεις στον Τύπο και αποφασίζουν για την πολιτική κάθε εφημερίδας. Αλλά μήπως και στα περιοδικά όπου γυναίκες κατέχουν πολλές διευθυντικές θέσεις η εικόνα της γυναίκας που προβάλλεται είναι η πραγματική; Οσο για τα τηλεοπτικά κανάλια όλοι και όλες γνωρίζουμε πόσο η εικόνα της γυναίκας είναι παραποιημένη, εκτός τόπου και χρόνου. Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για τα πρότυπα που προβάλλονται μέσα από τα ΜΜΕ έκαναν στο τελευταίο συνέδριο της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας, η φιλόλογος Αννεκε Ιωαννάτου και η δημοσιογράφος Κάλια Παπαδοπούλου.

Ιδιαίτερο θύμα αυτής της αλλοτρίωσης - χειραγώγησης είναι η γυναίκα, υποστηρίζει η Αννεκε Ιωαννάτου, η γυναίκα που είναι η άμεση, πρώτη πηγή ιδεολογικών πληροφοριών για τα παιδιά και θέλουν να την έχουν φορέα κατ' εξοχήν του συντηρητισμού. Σακατεύεται σε διάφορους ρόλους, μακριά από την έννοια της ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Βλέποντας την εικόνα της, όπως πλασάρεται στα ΜΜΕ, μπορούμε να "διαλέξουμε": Μάνα με την έννοια της μηχανής αναπαραγωγής, γκόμενα, άφταστη νοικοκυρά. Η ουσία εξακολουθεί να βρίσκεται ωστόσο σε δύο "ιδιότητες": Μητέρα ή πόρνη με την ευρύτερη έννοια είναι οι δύο κατηγορίες γυναικών που σε γενικές γραμμές και με διαφορές βαθμού επιτρέπεται να υπάρχουν από τότε που υπάρχει το πατριαρχικό σύστημα... Εδώ βρίσκουν τη γυναίκα ευάλωτη, γιατί ευκολότερα υφίσταται την απειλή των επιπτώσεων στην κοινωνία με την ενδεχόμενη ανεξάρτητη συμπεριφορά της, ακριβώς γιατί είναι πιο εξαρτημένη στις περισσότερες περιπτώσεις (τεκνοποίηση, οικονομικά ασθενέστερη) λιγότερο μορφωμένη, λιγότερο συνδικαλισμένη.

"Τα τελευταία χρόνια η πλειοψηφία των ΜΜΕ - εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις - έχουν περάσει στην ιδιοκτησία του κεφαλαίου (εφοπλιστές, βιομήχανοι, επιχειρηματίες, μεγαλοεργολάβοι). Παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητές τους αγοράζουν και όλα τα είδη των μέσων και έτσι μετεξελίσσονται από μοχλό σε φορέα της εξουσίας. Αραγε έχουν τη δυνατότητα οι δημοσιογράφοι - υπάλληλοι να μη συμφωνήσουν ή να αντισταθούν στη θέληση των αφεντικών τους, για το τι είναι είδηση, αναρωτιέται η Κάλλια Παπαδοπούλου. Ποια γεγονότα και ποια πρόσωπα πρέπει να προβάλλονται; Ποια όχι; Τι ενδιαφέρει και τι δεν ενδιαφέρει, ακόμη και για το ποια καλλιτεχνικά δημιουργήματα, ποιων καλλιτεχνών, θα βρουν δρόμους ανοιχτούς προς το κοινό;

Φέρτε την εικόνα του μέσου τηλεθεατή στο νου σας. (Μόνος ή με ολιγομελή παρέα, σιωπηλός, να "ρουφάει" ό,τι του σερβίρουν).

Κι αν δεν είναι - επισημαίνει η Κάλλια Παπαδοπούλου - ο τύπος του ανθρώπου που αντιδρά, που παλεύει, που ζυμώνεται στο μαζικό κίνημα, που συμμετέχει στο σωματείο του, που δε διαβάζει συστηματικά εφημερίδα και βιβλία, που δεν επισκέπτεται τακτικά τις κινηματογραφικές και θεατρικές αίθουσες, τότε πώς μπορεί να αμυνθεί ή καλύτερα ν' αντισταθεί σε ό,τι έντεχνα μετά από μελέτη, έρευνα και σκληρή δουλιά έμπειρων και αυστηρά επιλεγμένων επιτελείων, που πλασάρεται στις απαραίτητες δόσεις και με τρόπο επιστημονικό, ώστε να τον κάνουν να ξεχάσει ό,τι θέλουν να ξεχάσει, να προσέξει ό,τι θέλουν να προσέξει, να καταναλώσει ό,τι θέλουν να καταναλώσει, να θαυμάσει ό,τι θέλουν να θαυμάσει;".

Ποιες είναι όμως οι αξίες που προωθούνται ιδιαίτερα το γυναικείο φύλο;

- Η υπεροχή του ατόμου έναντι του συνόλου.

- Η οικονομική άνοδος - χρήμα.

Η ομορφιά: Στο κατώφλι του 21ου αιώνα το ωραίο αγόρι και το ωραίο κορίτσι χρησιμοποιούνται για την ευχαρίστηση όσων έχουν τη δυνατότητα να οικειοποιηθούν αυτή την ομορφιά για την ικανοποίηση σεξουαλικών ενστίκτων και γενικότερα για να "χορτάσει το μάτι" των πελατών - καταναλωτών των μέσων.

Η σεξουαλικότητα: Ιδιαίτερα οι μεγάλες επιδόσεις στην ερωτική ζωή και όλων των ειδών οι υπερβολές και οι καινοτομίες στον τομέα αυτό πλασάρονται ως ζητούμενα της εποχής μας. Αξίζει να θυμηθούμε την πληθώρα των ροζ αγγελιών, τη διαφημιζόμενη από τα ΜΜΕ πορνεία.

Το LIFE STYLE, ο προτεινόμενος από τα ΜΜΕ τρόπος ζωής, τι είναι ΙΝ και τι είναι OUT. Οχι, δε μιλάμε μια παράξενη γλώσσα, αλλά θέλουμε να πούμε ότι αν οι γυναίκες ντύνονται, μακιγιάρονται, χτενίζονται και καταναλώνουν για την οικογένειά τους και τη διακόσμηση του σπιτιού τους, αυτά που προτείνουν οι "έγκυροι στιλίστες", δεν ανταποκρίνονται σε μια αισθητική άποψη, αλλά στη δικτατορία που επιβάλλει το μέσο.

- Και ποια είναι τα προβαλλόμενα γυναικεία πρότυπα;

- Οι όμορφες, διάσημες, επώνυμες, ισχυρές γυναίκες: Αυτές πρέπει να αντιγράφουν οι απλές καθημερινές γυναίκες, έστω με υλικά Β κατηγορίας.

Η καλή σύζυγος, μητέρα, θυγατέρα, νοικοκυρά, που πρέπει να προετοιμάζεται ιδεολογικά ώστε να υποκαθιστά τον κοινωνικό ρόλο του κράτους.

Η εργαζόμενη γυναίκα: Προβάλλονται οι λίγες γυναίκες που είναι ανώτερα και μεσαία στελέχη, ο δικός τους λόγος ακούγεται, για να μας πουν συνήθως τι; "Οτι κουράστηκαν όπως οι άντρες για να φτάσουν ψηλά και από εκεί ψηλά που έφθασαν τα καταφέρνουν όλα μια χαρά! Είναι καλές μητέρες, σύζυγοι, θυγατέρες, νοικοκυρές, φίλες, επαγγελματίες" κλπ. κλπ. Και όλα αυτά χάρη στο δυναμισμό και την προσπάθειά τους. Αποσιωπάται τελείως η οικονομική τους κατάσταση. Γι' αυτό απουσιάζουν οι πολλές, οι εργάτριες, οι μετανάστριες, οι αγρότισσες, οι εμποροϋπάλληλοι, οι εργαζόμενες με το κομμάτι, οι συνδικαλίστριες, οι άνεργες.

Επιμέλεια: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ