Το ερώτημα που τέθηκε εξαρχής - τι επιδιώκει ο Χριστόδουλος; - έχει ήδη απαντηθεί από τον ίδιο. Και δικαιώνει όσους είχαν από την πρώτη στιγμή ανησυχήσει. Γιατί τα όσα λέει και γράφει, αποτελούν μνημεία σκοταδισμού, μεγαλοϊδεατισμού, διχασμού των εργαζομένων, προσπάθειας αποπροσανατολισμού και χειραγώγησής τους σε δρόμους εξαιρετικά επικίνδυνους.

Η ουσία της ιδεολογικοπολιτικής (περί αυτής πρόκειται) φιλοσοφίας του αρχιεπισκόπου θα μπορούσε να συνοψιστεί στα εξής: Είναι ζωτική ανάγκη να πραγματοποιήσει το ελληνικό έθνος τη μεγάλη εξόρμησή του με επικεφαλής την Εκκλησία! Για το σκοπό αυτό απαιτείται ενότητα κράτους - λαού - Εκκλησίας, κάτω από την ομπρέλα της Ορθοδοξίας. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να βάλει τη σφραγίδα της στις διαδικασίες της διεθνοποίησης, και στο γένος, όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να θριαμβεύσει, κατακτώντας πνευματικά (δηλαδή ελληνορθόδοξα) την Ευρώπη - που δε θα υπήρχε δίχως την Ελλάδα!

Τέτοιου είδους τοποθετήσεις του αρχιεπισκόπου έγιναν εν μέσω αντεγκλήσεων για το μη διαχωρισμό της Εκκλησίας από το κράτος και για τους γραικύλους, αλλά και με την απρόκλητη παραδοχή του ότι δεν πάει (δηλαδή πάει) για εθνάρχης... Εγιναν εν μέσω δημοσιευμάτων του φασιστικού "ΣΤΟΧΟΥ" και άλλων ομοίων του εντύπων, αλλά και μερίδας του μη φασιστικού Τύπου, που έχουν πάρει τον αρχιεπίσκοπο και τις απόψεις του υπό την προστασία τους.

* * *

Είπε, συγκεκριμένα, ο Χριστόδουλος κατά την τελετή της ενθρόνισής του: "Σ' αυτό τον τόπο οι ιστορικές συγκυρίες έδεσαν σφικτά την Εκκλησία με τον λαό και τη θεσμική εκπροσώπησή του".Αρα, λαός - κράτος - εκκλησία αποτελούν, κατά τη γνώμη του αρχιεπισκόπου, ένα αδιαίρετο τρίο (ίσως κάτι σαν την... Αγία Τριάδα), προορισμένο να εκπληρώσει τα... ιδανικά της φυλής...

Να σημειώσουμε εδώ, ότι πραγματικά οι ιστορικές συγκυρίες έδεσαν σφικτά την Εκκλησία με εκείνο που ο αρχιεπίσκοπος ονομάζει "θεσμική εκπροσώπηση του λαού", δηλαδή με το κράτος. Το αστικό κράτος και η Εκκλησία βαδίζουν μαζί (κράτα με να σε κρατώ). Συγκροτούν δύο καταπιεστικούς μηχανισμούς, που είναι μεταξύ τους συμπληρωματικοί... Οπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος. Και αντίστροφα. Αυτό το μαρτυρεί ολόκληρη η ιστορική πορεία από συστάσεως του ελληνικού κράτους, για να μείνουμε μόνο στα τελευταία 170 χρόνια. Μαζί έκαναν, κυριολεκτικά, θαύματα. Οχι όμως για το λαό, αλλά για την αστική τάξη και για τα κατά καιρούς όργανά της (κόμματα - παλάτι), για τα συμφέροντά της. Και οι πιο άδικοι πόλεμοι ευλογήθηκαν από την Εκκλησία ως σύμφωνοι με τα εθνικά συμφέροντα (μικρασιατική εκστρατεία, συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας, εκστρατεία στην Ουκρανία κ.ά.). Το ίδιο και οι κάθε είδους δικτατορίες (Πάγκαλου, Κονδύλη, Μεταξά κλπ). Η Εκκλησία σιωπούσε όταν η αστυνομία του Βενιζέλου και του Τσαλδάρη δολοφονούσε 10άδες απεργούς, όταν οι κυβερνήσεις εξόριζαν ή φυλάκιζαν χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους πρωτοπόρους εργάτες, αγρότες, φοιτητές, επιστήμονες. Οπως σιωπά και σήμερα, που τα ΜΑΤ ξυλοκοπούν και χιλιάδες αγρότες σύρονται στα δικαστήρια, ενώ πολλοί περισσότεροι εργάτες απολύονται καθημερινά και για τη συνδικαλιστική δράση τους.

Είναι φανερό, επομένως, ότι άλλα πράγματα λένε οι ιστορικές συγκυρίες και όχι εκείνα που ο αρχιεπίσκοπος υποστηρίζει.

* * *

Ο λόγος γίνεται πάντα για την επίσημη Εκκλησία, γι' αυτούς που διεκδικούν την πνευματική ηγεσία του λαού. Δε γίνεται για εκείνους τους απλούς κληρικούς και για ορισμένα στελέχη της, που συμπαρατάχτηκαν με τις αγωνίες και τους αγώνες των φτωχών και καταπιεσμένων. Γιατί υπήρξαν και τέτοιοι κληρικοί, που γνώρισαν κι αυτοί το επίσημο εκκλησιαστικό μένος...

Τα ιστορικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τον πραγματικό ρόλο της Εκκλησίας καλύπτουν ολόκληρους τόμους. Ας σταθούμε μόνο σε επιπλέον τρία, πολύ χαρακτηριστικά, όσο και ανατριχιαστικά.

α) Στα χρόνια της τριπλής φασιστικής Κατοχής, όταν ο λαός μάτωνε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, ο τότε αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, απευθυνόμενος "προς τον ευσεβή Ελληνικόν Λαόν", έγραφε σε μήνυμά του: "Ουδέν έχομεν να ωφεληθώμεν εξ οιωνδήποτε αποπειρών και προκλήσεων εναντίον των Αρχών Κατοχής. Διά τούτο πάντες οφείλομεν, αφιερωμένοι εις την παραγωγικήν εργασίαν, ν' αναμείνωμεν την ώραν της Ειρήνης, εγκαρτερούντες και πιστεύοντες εις τον δικαιοκρίτην Θεόν"! (Ηλία Βενέζη: "Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός", Σελ. 194).

Ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τον πληρεξούσιο του Ράιχ στην Ελλάδα, Γκ. Αλτενμπουργκ, έλεγε: "Είναι περιττόν και να λεχθεί, ότι εκ της τοιαύτης περιπλοκής μόνον ζημίαι, υλικαί και ηθικαί, δύνανται να προκύψουν δι' αμφότερα τα μέρη, ωφελήματα δε μόνον διά τους έχοντας συμφέρον να οξύνουν και να διαιωνίζουν την αντίθεσιν μεταξύ Δυνάμεων Κατοχής και Ελληνικού Λαού"! (ο.π., σελ. 215).

β) Η επίσημη Εκκλησία υπήρξε συνεργός και στο έγκλημα, το τεραστίων διαστάσεων έγκλημα, της Μακρονήσου. Δίπλα στους αρχιδήμιους Βασιλόπουλο, Μπαϊρακτάρη, Σκαλούμπακα, Ιωαννίδη και άλλους, έδρασαν οι εντεταλμένοι από την Αρχιεπισκοπή αρχιμανδρίτες, όπως οι περιβόητοι Βαλληνδράς και Κορνάρος, ο μετέπειτα γνωστός ως μητροπολίτης Πρεβέζης...

Φυσικά δεν ήταν μόνο αυτοί, αλλά και ο προϊστάμενός τους, ο μητροπολίτης Σύρου Φιλάρετος, στη μητροπολιτική δικαιοδοσία του οποίου υπαγόταν η Μακρόνησος.

Και βέβαια δεν είναι πλατιά γνωστό ότι και ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος,που την εποχή της Μακρονήσου τον βρίσκουμε επίσκοπο Κιτίου, "ήταν από τους πρώτους που μας είχανε επισκεφτεί στο ΑΕΤΟ, για να δώσει και εκείνος το "παρών" και να εκτιμήσει ότι "εις τη Μακρόνησον συντελείται τεράστιον έργον αναβαπτίσεως και εθνικής αναγεννήσεως""!! (Στ. Αβδούλου: "Το φαινόμενο Μακρόνησος", σελ. 215).

γ) Στην περίοδο της δικτατορίας (1967 - 1974) η Ιερά Σύνοδος - και όχι μόνο αυτή - ευλόγησε τα τανκς των συνταγματαρχών και γενικά στάθηκε αντιμέτωπη προς τον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Δε βρέθηκε ούτε μία φωνή να καταγγείλει το πραξικόπημα και τα έργα της δικτατορίας. Οι... φιλεύσπλαχνοι άγιοι πατέρες δε συγκινήθηκαν από τα βασανιστήρια χιλιάδων αγωνιστών ή από τον λαϊκό ξεσηκωμό στο Πολυτεχνείο. Και όχι μόνο οι ατόφιοι χουντικοί ιεράρχες, αλλά κι εκείνοι που, μετά τη δικτατορία, έπαιρναν θέση αντίκρουσης των χουντικών. Εσιώπησαν και εκείνοι. Ετσι... για να δει κανείς όλο το φάσμα και να μην περιορίζεται στον Ιερώνυμο και στον Αμερικής Ιάκωβο, που αποδείχτηκαν πρωτοπαλίκαρα της δικτατορίας και του ιμπεριαλισμού.

* * *

Ζήτημα 1ο: Εννοεί μόνο τον ελληνικό λαό ή όλους τους λαούς που έχουν ως επίσημη θρησκεία την ορθόδοξη χριστιανική; Αν εννοεί μόνο τους Ελληνες, το ερώτημα είναι, γιατί όχι και τους άλλους; Αν εννοεί όλους, τότε τίθεται και το εξής ζήτημα: Ο σοβιετικός λαός ενώθηκε ως μια γροθιά και τσάκισε τον φασισμό, δίνοντας 20 εκατομμύρια νεκρούς. Αλλά σ' αυτόν τον αγώνα συμμετείχαν και πρωτοστάτησαν εκατομμύρια άθεοι, μέλη και στελέχη του ΚΚΣΕ. Αυτοί και αυτές έγιναν η βασική δύναμη ενοποίησης του σοβιετικού λαού και όχι η ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία. Οι κομμουνιστές ένωσαν όλους, πιστούς και μη, ορθόδοξους και μουσουλμάνους. Ενοποιητικός ιστός όλων έγινε η υπεράσπιση της πατρίδας, η συντριβή του φασισμού, το δικαίωμά τους να καθορίσουν οι ίδιοι το μέλλον τους.

Ανάλογα κριτήρια καθόρισαν τη στάση κι του ελληνικού λαού τον Οκτώβρη του 1940 και μετά, όταν συγκροτήθηκε το ΕΑΜ. Το φασισμό σε όλο τον κόσμο τον πολέμησαν ενωμένοι, καθολικοί, διαμαρτυρόμενοι, άθεοι, ορθόδοξοι, παλαιοημερολογίτες και νεοημερολογίτες, Εβραίοι και έγχρωμοι, βουδιστές και μουσουλμάνοι. Το ίδιο συνέβη και στις μεγάλες αστικές επαναστάσεις και στις προλεταριακές.

Ζήτημα 2ο: Αν η ελληνορθόδοξη θρησκεία αποτελεί "τον θεμελιώδη παράγοντα ενότητας του λαού μας", τι γίνεται με τους άθεους, τους μουσουλμάνους, τους παλαιοημερολογίτες, τους άθρησκους και διάφορους άλλους που υπάρχουν στην Ελλάδα; Εξαιρούνται από τη λαϊκή ενότητα και κατατάσσονται στους... γραικύλους, όπως έσπευσε να χαρακτηρίσει ο Χριστόδουλος όσους τάχθηκαν υπέρ του χωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος;

Ζήτημα 3ο: Αν η Ορθοδοξία παίζει θεμελιώδη ενοποιητικό ρόλο, πώς εξηγείται η συμμετοχή κληρικών στους λαϊκούς αγώνες, συμμετοχή που γίνεται, όχι στη βάση των κοινών θρησκευτικών "πιστεύω", αλλά στη βάση των κοινών κοινωνικοοικονομικών και πολιτικών συμφερόντων τους με των άλλων εργαζομένων; Γεγονός που αποδείχνει, ότι η Ορθοδοξία δεν αποτελεί ενοποιητικό παράγοντα ακόμα και για την Εκκλησία...

Ζήτημα 4ο: Οχι μόνο η Ορθοδοξία, αλλά και οποιαδήποτε θρησκευτική ιδεολογία, δε στάθηκε δυνατό, ούτε θα σταθεί, να ενοποιήσει τους λαούς σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις των εκάστοτε θρησκευτικών πολέμων. Ακόμα και οι μουσουλμανικοί πόλεμοι, εκεί που φαινόταν ότι η θρησκεία ένωνε, ακόμα κι αυτοί είχαν στη βάση τους κοινωνικοοικονομικά αίτια. Παρά τον καταλυτικό ρόλο που παίζει η θρησκεία σ' αυτούς τους λαούς.

Ζήτημα 5ο: Η Ορθοδοξία δεν μπορεί να εξαφανίσει την ταξική πάλη, όπως δεν μπορεί να την εξαφανίσει καμιά δύναμη. Επομένως είναι ανεδαφική η υπογράμμιση για την κοινωνική συνοχή, που η Ορθοδοξία αποτελεί το θεμελιώδη παράγοντά της, όπως ισχυρίζεται ο Χριστόδουλος.

* * *

Μάκης ΜΑΙΛΗΣ

Το αστικό κράτος και η Εκκλησία βαδίζουν μαζί (κράτα με να σε κρατώ). Συγκροτούν δύο καταπιεστικούς μηχανισμούς, που είναι μεταξύ τους συμπληρωματικοί... Οπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος. Και αντίστροφα. Αυτό το μαρτυρεί ολόκληρη η ιστορική πορεία από συστάσεως του ελληνικού κράτους, για να μείνουμε μόνο στα τελευταία 170 χρόνια. Μαζί έκαναν, κυριολεκτικά, θαύματα. Οχι όμως για το λαό, αλλά για την αστική τάξη και για τα κατά καιρούς όργανά της (κόμματα - παλάτι), για τα συμφέροντά της.