Υπηρετούν μια τέχνη, που έχει ταυτιστεί με την υπόσταση του λαού μας. Ο λόγος για τους Ελληνες μουσικούς, στους οποίους οφείλουμε πολλά από τα "ταξίδια" της ψυχής. Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και για το σημερινό μουσικό τοπίο, μιλά ο Γρηγόρης Λαμπριανίδης,γενικός γραμματέας του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου.

"Η κατάσταση στο χώρο μας, λέει ο Γρ. Λαμπριανίδης, όπως και σε όλους τους χώρους εργαζομένων, είναι τραγική, με μεγαλύτερο το πρόβλημα αυτό της ανεργίας.Οταν ο κόσμος δεν έχει να φάει, όταν η λιτότητα φτάνει σε σημεία που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί, πώς θα περισσέψει και για διασκέδαση; Η ανεργία οξύνεται και από την υποαπασχόληση, καθώς εκτός των παραπάνω, ο χώρος έχει κατακλυστεί από τους παράνομα απασχολούμενους αλλοδαπούς και τους ετεροαπασχολούμενους, τους οποίους προτιμά η εργοδοσία, επειδή τη συμφέρει. Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο το καλοκαίρι, γιατί ξενοδόχοι και εφοπλιστές στα κρουαζιερόπλοια χρησιμοποιούν παράνομα απασχολούμενους αλλοδαπούς, που για να εξασφαλίσουν ένα κομμάτι ψωμί (περί αυτού πρόκειται) απεμπολούν κεκτημένα μιας εικοσαετίας, για τα οποία οι Ελληνες μουσικοί έχουν δώσει μεγάλους αγώνες. Αυτή η κατάσταση έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην ανεργία, αλλά και στη συνταξιοδότηση. Ετσι όπως πάμε δεν πρόκειται ποτέ να συνταξιοδοτηθούμε. Πού να βρούμε τα ένσημα, που απαιτούνται;".

Οι συνθήκες εργασίας των μουσικών είναι ένα επίσης σοβαρό θέμα, που απασχολεί τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο (διαθέτει 3.500 μέλη στην Αθήνα και 2.000 στην περιφέρεια), καθώς ευθύνονται για την αύξηση των επαγγελματικών ασθενειών στον κλάδο. Το άγχος, η ένταση του ήχου, το ξενύχτι και οι γενικότερες κακές συνθήκες εργασίας είναι αιτίες αλματώδους αύξησης των καρδιοπαθειών.Οπως αναφέρει ο Γρ. Λαμπριανίδης, "πόρισμα παλαιότερης έρευνας επιτροπής, που είχε συσταθεί στο υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, έδειχνε ότι οι μουσικοί έπασχαν κατά 30% από καρδιοπάθειες, κατά 50% από νευροπάθειες, κατά 70% από κώφωση. Αυτή η έρευνα έγινε πριν επτά χρόνια. Φαντάζεστε σήμερα πού θα έχουν φτάσει αυτά τα ποσοστά. Εμείς σκοπεύουμε, με τα λίγα οικονομικά μέσα που διαθέτει το σωματείο μας, να συστήσουμε ένα Ιατρικό Συμβούλιο από καταξιωμένους επιστήμονες, προκειμένου να ερευνήσουν το θέμα των επαγγελματικών ασθενειών και να ανακοινώσουν τα συμπεράσματά τους. Με βάση αυτά θα ζητήσουμε από την πολιτεία να λάβει μέτρα, δεν πάει άλλο".

Καθώς ο ΠΜΣ δεν είναι ένα στενά εργασιακό σωματείο, δε θα μπορούσε να μην τον απασχολεί το φλέγον θέμα της μουσικής παιδείας. "Τα περισσότερα ωδεία, λέει ο Γρ. Λαμπριανίδης, έχουν γίνει κερδοσκοπικές εταιρίες, χωρίς να δίνουν καμιά σημασία στα πτυχία, τα οποία αλλού δίνονται σωρηδόν και αλλού καθόλου. Αποτέλεσμα να βγαίνουν ημιμαθείς μουσικοί, ενώ μαθητές με ταλέντο, που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν, να μην μπορούν να πάρουν πτυχίο. Το ΥΠΠΟ συνέταξε ένα σχέδιο νόμου, το οποίο όμως δε θίγει ουσιαστικά τέτοια ζητήματα. Η θέση του συλλόγου μας είναι ότι η μουσική παιδεία δεν μπορεί ν' αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, που λέγονται ωδεία ή σχολές. Η μουσική παιδεία πρέπει να γίνει μέλημα του κράτους, να μπει στη βασική εκπαίδευση, στα σχολεία, όπως είναι σε όλα τα προηγμένα κράτη.Εδώ έχουμε το φαινόμενο όπου συμφέρει την κυβέρνηση (σημερινή ή χτεσινή) να λέει ότι είμαστε Ευρωπαίοι και όπου δεν τη συμφέρει να μην εξισωνόμαστε με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μα, στις χώρες της ΕΕ η μουσική είναι μάθημα που διδάσκεται από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Εδώ γιατί δε γίνεται αυτό; Τα υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού γιατί δεν ευαισθητοποιούνται σε αυτό το θέμα; Στα σχολεία σπανίζουν οι καθηγητές μουσικής, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν πολλοί αδιόριστοι".

Αναφερόμενος στο σημερινό μουσικό τοπίο, ο Γρ. Λαμπριανίδης υπογραμμίζει την "προσπάθεια που γίνεται από τα ξένα κέντρα για ισοπέδωση, κατάργηση, της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μια εμφανέστατη προσπάθεια, την οποία μάλιστα η κυβέρνηση συνεπικουρεί με όλα τα αρμόδια υπουργεία της, προκειμένου να καταργηθεί οποιοδήποτε έργο τέχνης αφορά τη λαϊκή παράδοσή μας.Βλέπετε να γίνεται κάποια προσπάθεια διατήρησης της πολιτιστικής μας ταυτότητας σε ό,τι αφορά τη μουσική; Υπάρχει παραγωγή ελληνικής μουσικής; Αυτό που μας παρουσιάζουν ως τέτοια, κάθε άλλο παρά ελληνική μουσική είναι, εκτός βέβαια από κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις, που με μεγάλες δυσκολίες φτάνουν στον κόσμο. Αυτό που κυριαρχεί είναι ένα συνονθύλευμα ανατολικής και δυτικής μουσικής, χωρίς ταυτότητα, το οποίο αποκλειστικά προσφέρει εμπορικό κέρδος στις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες, που λειτουργούν πλέον ως μονοπώλια".

"Η μουσική, οι τέχνες γενικότερα, λέει ο Γρ. Λαμπριανίδης, πρέπει να υπηρετούν το λαό. Η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση, αλλά και αγωγή ψυχής, τροφή πολιτιστική κι ως τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίζουμε. Να έχουμε τη δυνατότητα ν' απολαύσουμε τη συναυλία μιας μεγάλης ορχήστρας (όχι μόνο με κλασική μουσική, αλλά και με λαϊκή και σύγχρονη). Οι Ελληνες συνθέτες πού θα βρουν διέξοδο, πώς θα έρθουν τα έργα τους σε επαφή με το πλατύ κοινό; Ποιος εργαζόμενος, όμως, έχει σήμερα τη δυνατότητα να γευτεί μια συναυλία συμφωνικής μουσικής ή άλλου είδους; Τα εισιτήρια στους λιγοστούς χώρους που υπάρχουν είναι απλησίαστα, αν και οι κύριοι που διοικούν το Μέγαρο Μουσικής ισχυρίζονται ότι υπάρχουν και φτηνές παραστάσεις. Θα μας επιτρέψουν να πούμε ότι οι φτηνές παραστάσεις (αν θεωρούνται φτηνές παραστάσεις με εισιτήριο 5.000 και 6.000 δραχμές) δεν είναι του επιπέδου των άλλων, των ακριβών. Γιατί, όμως, ο εργάτης του μετάλλου ή ο οικοδόμος να μην έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μια τέτοια "ακριβή" συναυλία; Κι ας μην πουν ότι δεν ξέρει. Κι αν πράγματι δεν ξέρει, τι έκαναν για να μάθει; Γιατί στο "Μπολσόι" υπήρχε καθημερινά ουρά από εργάτες για να προμηθευτούν εισιτήριο; Αυτοί πού έμαθαν;".

- Γινόμαστε θεατές ενός σκηνικού, όπου εκτός της υποκουλτούρας και των υποπροϊόντων της, που κυριαρχούν, παρατηρείται ολοένα και περισσότερο ένας συγκεντρωτισμός των πολιτιστικών αγαθών στα χέρια λίγων. Ιδιώτες ενισχύονται προκλητικά, τη στιγμή που δοκιμασμένοι πολιτιστικοί οργανισμοί ασφυκτιούν εξαιτίας πληθώρας προβλημάτων. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

- Δυστυχώς, μεγάλοι πολιτιστικοί οργανισμοί, όπως οι κρατικές ορχήστρες, τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ, δεν ενισχύονται και παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Αυτό γίνεται εκ του πονηρού, ώστε στην περίπτωση που σφίξει τελείως η θηλιά και θελήσουν να τα κλείσουν, να μην υπάρξει αντίδραση της κοινής γνώμης. Προτιμούν έτσι να τ' αφήνουν στα προβλήματά τους, τη στιγμή μάλιστα που μουσικοί και χορωδοί, όπως για παράδειγμα στα Σύνολα της ΕΡΤ, παρακαλούν τη διοίκηση να τους δώσει έργο, να έρθουν σ' επαφή με τον κόσμο. Γιατί να μην παρουσιάζονται στην ελληνική τηλεόραση όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες; Γιατί να μην πηγαίνουν σε εργατοσυνοικίες να δίνουν συναυλίες; Αυτά που ακούγονται κάθε τόσο, ότι οι ορχήστρες "μπαίνουν μέσα" είναι γελοία. Σε κανένα κράτος του κόσμου τα συμφωνικά σχήματα και η όπερα δε φέρνουν κέρδος. Είναι σε γνώση της πολιτείας ότι γι' αυτά θα διατεθούν κονδύλια, γιατί αυτή η μορφή τέχνης δεν είναι εμπορική. Είναι εκπαιδευτικός ο ρόλος της, δεν μπορούμε να προσβλέπουμε σε εμπορικό κέρδος. Φοβάμαι ότι σε λίγο καιρό και αυτά τα συγκροτήματα, με τον τρόπο που χρηματοδοτούνται, θ' αρχίσουν να πεθαίνουν. Για να βρεθεί κάποιο "ευεργετικό" χέρι ιδιώτη να τ' αρπάξει, όπως για παράδειγμα των Βαρδινογιάννη, Κόκκαλη κ. ά. ή του κυρίου Λαμπράκη, ο οποίος είναι παγκόσμιο φαινόμενο ιδιώτη που διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα, έχοντας στα χέρια του όλες τις εξουσίες.

Αν και είναι δύσκολη, πιστεύω ότι η σημερινή κατάσταση μπορεί ν' αλλάξει. Χρειάζεται όμως αγώνας και προπαντός χρειάζεται η ενότητα των καλλιτεχνών. Πρώτα από όλα πρέπει να διορθώσουμε τους εαυτούς μας, να αντικαταστήσουμε το "εγώ" με το "εμείς". Αν το καταφέρουμε και ενωθούμε όλα τα καλλιτεχνικά σωματεία, μπορεί να βρεθεί λύση. Η λύση, όμως, δεν έρχεται με το να καθόμαστε στα σπίτια μας και απλά να επισημαίνουμε την κακή κατάσταση που υπάρχει. Πρέπει να πάρουμε τις τύχες στα χέρια μας. Εκεί είναι το δύσκολο, δεν είναι όμως ακατόρθωτο".

- Αυτό συνδέεται με το αίτημα για ένα πολιτιστικό μέτωπο, που θ' αγκαλιάσει το λαό και θα τον φέρει σε επαφή με την αληθινή δημιουργία...

- Εμείς, σαν Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος, αυτό έχουμε ως στόχο. Να ενωθούν όλα τα καλλιτεχνικά σωματεία, όλων των μορφών τέχνης σε ένα κοινό μέτωπο κατά της υπάρχουσας κατάστασης, ώστε να σπάσουμε τις αλυσίδες με τις οποίες επιδιώκουν να μας δέσουν. Ελπίζω ότι τελικά δε θα τα καταφέρουν.

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ