Σε οικονομικό αδιέξοδο βρίσκεται το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας,το οποίο αντιμετωπίζει δυσβάσταχτα οικονομικά προβλήματα. Η κυβερνητική πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού ισοδυναμεί με ισοπέδωσή του. Η οικονομική κρατική πολιτική καταδικάζει το φορέα των 3.300 εικαστικών καλλιτεχνών μας στην αδράνεια. Τα άλυτα, χρόνια τώρα, προβλήματα που αντιμετωπίζουν, λόγω της αδιαφορίας και του εμπαιγμού τους από την πολιτεία, "δένουν" ουσιαστικά τα χέρια στους εικαστικούς, για αξιόλογες πολιτιστικές δραστηριότητες.Παράλληλα, το όνειρο μιας μόνιμης στέγης μετατρέπεται από την κυβέρνηση σε εφιάλτη. Μετά από 13 χρόνια υποσχέσεων από το ΥΠΠΟ, το κτίριο της οδού Βαλτετσίου 42, παραχωρείται από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, σε άλλο φορέα. Οι εικαστικοί δημιουργοί αντιστέκονται στον εμπαιγμό. Με κινητοποιήσεις διεκδικούν το "σπίτι" τους. Την Τετάρτη (18/3) στις 6 το απόγευμα, θα πραγματοποιήσουν εκδήλωση έξω από το κτίριο, μαζί με τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής.

Για τα τεράστια οικονομικά προβλήματα, μας μιλά η πρόεδρος του ΕΕΤΕ, ζωγράφος - χαράκτρια, Εύα Μελά.Η ζωγράφος - συγγραφέας και υπεύθυνη στο ΔΣ του ΕΕΤΕ για το κτίριο της οδού Βαλτετσίου Ντιάνα Αντωνακάτου,μας αποκαλύπτει το δεκατριάχρονο "Γολγοθά" των εικαστικών.

"Ο υπουργός Πολιτισμού" μας λέει η Εύα Μελά "έχει δηλώσει ότι ο Πολιτισμός "δεν πρέπει να είναι κρατικοδίαιτος". Εμείς λέμε πως υποχρέωση της πολιτείας είναι - όπως απορρέει από το Σύνταγμα - να προστατεύει την ελευθερία της τέχνης. Αυτό σημαίνει δημιουργία όρων ανεμπόδιστης πολιτιστικής ανάπτυξης, δηλαδή στήριξη πράξεων και πρωτοβουλιών, που συνηγορούν στο να μπορούν οι καλλιτέχνες να δημιουργούν, να προβάλλουν το έργο τους, να επικοινωνούν με την κοινωνία, έξω από τις περιοριστικές διαδρομές που η "αγορά" επιβάλλει και μικρά ή μεγάλα πολιτικοοικονομικά συμφέροντα χαράζουν μέσα από "πελατειακές" σκοπιμότητες".

- Η προστασία της ελευθερίας της τέχνης απορρέει και από τους σκοπούς του ΕΕΤΕ;

- Από το νόμο του το ΕΕΤΕ έχει υποχρέωση για ισότιμη αντιμετώπιση όλων των εικαστικών καλλιτεχνών, προάσπιση των ίσων δικαιωμάτων τους στην εργασία, στήριξη της συλλογικής βούλησης των καλλιτεχνών. Αυτά όφειλε η πολιτεία να στηρίξει και οικονομικά. Η ίδια η ύπαρξη του ΕΕΤΕ - του μοναδικού "Επιμελητηρίου" Εικαστικών Τεχνών στην Ευρώπη - είναι ασύμβατη με τη λειτουργία του κράτους σήμερα, που έχει εξελιχθεί σε όργανο εξυπηρέτησης των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων, χάνοντας σιγά - σιγά τα όποια "προνομιακά" στοιχεία του

Το ΕΕΤΕ, θεσμοθετήθηκε το 1944 από το ΕΑΜ και ο νόμος του ανανεώθηκε το 1981. Το Επιμελητήριο, ο συλλογικός φορέας, που ταυτόχρονα είναι και Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με αυξημένα καθήκοντα για την ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών, από το 1981 βρέθηκε αντιμέτωπο με την κάθε κυβέρνηση που πάντα "έπαιζε" στο χώρο των οικονομικών συμφερόντων.Ετσι, δεν ενισχύθηκε ποτέ, ώστε να υλοποιηθούν, σε σημαντικό βαθμό, οι σκοποί που περιέχει ο νόμος του: Η ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών, η στήριξη των εικαστικών καλλιτεχνών και η συμβολή του προς την πολιτεία για τη διαμόρφωση της κρατικής πολιτιστικής πολιτικής.

- Πώς θα σχολιάζατε τις επιχορηγήσεις από το ΥΠΠΟ;

- Η κατάθεση από το ΕΕΤΕ ενός προγράμματος "δράσεων" που θα χρειαζόταν μια επιχορήγηση της τάξης των 250 εκατομμυρίων δραχμών, για να παίξει το ρόλο του το 1998, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το ίδιο με το αίτημα ενός οποιουδήποτε "επιδοτούμενου" πολιτιστικού σχήματος. Το υπουργείο Πολιτισμού επιχορηγεί με πακτωλούς εκατομμυρίων ιδιώτες, οι οποίοι με τον "πολυνόμο", που ψηφίστηκε το Δεκέμβρη, αναγορεύονται και σε ρυθμιστές της πολιτιστικής πολιτικής, ενώ η όποια μικρή επιχορήγηση έρχεται στο ΕΕΤΕ με το σταγονόμετρο ή καθυστερημένα. Αυτό ακυρώνει στην πράξη κάθε μεγαλόπνοο όραμα και πρόγραμμα.

Ετσι φέτος, που η τακτική επιχορήγηση θα είναι 33 εκατομμύρια έναντι 80 εκατομμυρίων που είναι οι ανελαστικές δαπάνες, κινδυνεύουν να ματαιωθούν πολλά: εκθέσεις που προβάλλουν τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με τους καλλιτέχνες άλλων χωρών (στη Στοκχόλμη Πολιτιστική Πρωτεύουσα, στη Γερμανία με την Ελληνογερμανική Επιστημονική Εταιρεία, στο Φεστιβάλ Αιγαίου, συνέδρια για την καλλιτεχνική παιδεία, εκδηλώσεις μνήμης κ. ά.). Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τις ανάγκες του ΕΕΤΕ, που προκύπτουν για την υπεράσπιση των δημιουργών στα "επαγγελματικά" προβλήματα του κλάδου, είναι φανερό ότι το όλο θέμα της επιχορήγησης του ΕΕΤΕ δεν εξαρτάται από το "αν το κράτος μπορεί", αλλά "αυτά που το κράτος μπορεί, πώς τα διαθέτει και σε ποιον". Το να "φυτοζωεί" το ΕΕΤΕ, μη έχοντας, σχεδόν κάθε χρονιά, ούτε τη δυνατότητα να πληρώσει τους υπαλλήλους του στην ώρα τους, δεν αντιτίθεται μόνο στη "σύσταση της Ουνέσκο για τα δικαιώματα των καλλιτεχνών", μα αποτελεί απόδειξη μιας συγκεκριμένης πολιτικής.

Το κτίριο της οδού Βαλτετσίου 49 παραχωρήθηκε από την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου στο Επιμελητήριο, με παραίνεση της Νομαρχίας Αττικής, "για να λειτουργήσει" όπως μας λέει η Ντ. Αντωνακάτου "σαν στέγη - γραφεία του άστεγου Επιμελητηρίου - Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με 2.000 τότε μέλη - και να συμβάλλει με συνεχείς καλλιτεχνικές και πνευματικές εκδηλώσεις στην επικοινωνία των δημιουργών με το κοινό, μέσα σ' ένα κατάλληλο χώρο".

"Επί μία σχεδόν δεκαπενταετία το ΕΕΤΕ, προσπάθησε να αγωνιστεί εναντίον όλων των εναντιώσεων, ακόμη και της τύχης, των απρόβλεπτων επεμβάσεων, των αντιθετικών αποφάσεων, των ξαφνικών αλλαγών νόμων, της γραφειοκρατικής ακαμψίας, της κρατικής αδιαφορίας, της ανύπαρκτης στήριξης από μέρους των αρμοδίων υπουργείων και φυσικά, της δικής του οικονομικής ανεπάρκειας.Το ΔΣ του ΕΕΤΕ, δεν άφησε "πόρτα" αρμοδίων υπηρεσιών που να μην προσφύγει, χρόνο που να μην κάνει αιτήσεις και αναφορές, ενώ "μετ' εμποδίων" συνεχιζόταν η πορεία αυτή, ανάμεσα στις πιο αντίξοες παρεμβάσεις".

Ανάμεσα στις "ατυχίες" που σημάδεψαν αυτό τον μαραθώνιο, σημειώνουμε τη μετατροπή της Νομαρχίας Αττικής σε τέσσερα Νομαρχιακά Διαμερίσματα (1986), την επιβολή νέων όρων δόμησης στην περιοχή των Εξαρχείων, την ανακήρυξη 54 διατηρητέων από το ΥΠΕΧΩΔΕ (1994), μέσα σ' αυτήν και το κτίριο της οδού Βαλτετσίου 42. Οι παραπάνω περιπτώσεις στέρησαν το ΕΕΤΕ από την αρχική χρηματοδότηση της Νομαρχίας Αττικής και ανάγκασαν να αναθεωρηθούν τρεις φορές οι μελέτες μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα απώλεια χρήματος και πολύτιμου χρόνου.

Η ξαφνική ανακοίνωση της ΚΕΔ για άρση της παραχώρησης του κτιρίου από το ΕΕΤΕ, προκειμένου να δοθεί σε άλλο φορέα, ήταν "το τελευταίο χτύπημα στην όλη αντικαλλιτεχνική, αντιπολιτιστική και αντεθνική μεταχείριση της πολιτείας προς το μοναδικό φορέα των εικαστικών δημιουργών.Ερήμην κάθε λογικής, ερήμην της εθνικής πολιτικής περί τα εικαστικά, ερήμην προς την παγκόσμια λογική της Ουνέσκο".

"Κατηγορήθηκε το Επιμελητήριο από την ΚΕΔ ότι "δεν έχει χρήματα" και είναι επιζήμιο για το δημόσιο, με την καθυστέρησή του στην αποπεράτωση του κτιρίου Βαλτετσίου. Και ποιος δε γνωρίζει ότι το Επιμελητήριο, Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, λειτουργεί εξαρτημένο οικονομικά από το υπουργείο Πολιτισμού; Οτι με διαρκείς προστρέξεις προς τις υπηρεσίες του, όχι χωρίς κόστος αξιοπρέπειας, καταφέρνουν οι εικαστικοί να ικανοποιήσουν τις ανελαστικές δαπάνες και τους δημιουργικούς στόχους του ΕΕΤΕ;".

"Και το εύλογο ερώτημα" συνεχίζει η Ντ. Αντωνακάτου "γιατί το ΥΠΠΟ δεν προστατεύει αυτόν τον φορέα και τη σοβαρότητά του, γιατί τον άφησε τόσα χρόνια "ζητιάνο" της ίδιας του της στέγης, που του είχε προσφερθεί εξάλλου;Και γιατί τώρα, συναινεί με τη σιωπή του, ενώ είχε υποσχεθεί έστω και προφορικά;".

Πριν λίγα χρόνια, το κτίριο Βαλτετσίου θα ολοκληρωνόταν με τέσσερις επιπλέον ορόφους και κόστος 24.500.000 δραχμές. Ωστόσο τώρα, που μίκρυναν οι διαστάσεις του και μεγάλωσε ο προϋπολογισμός της εκτέλεσης του έργου, "για τους εικαστικούς του Επιμελητηρίου η ηθική αξία της ολοκλήρωσής του είναι πάνω από ανάγκες και εκατομμύρια. Η αποπεράτωσή του αντιπροσωπεύει την αποκατάσταση του ήθους της πολιτείας. Αν δεν αποδοθεί από το ΥΠΠΟ στο Επιμελητήριο, θα μείνει εκεί, στον αριθμό της Βαλτετσίου 42, το ανεξίτηλο στίγμα της πολιτικής αθέτησης. Πικρό ενθύμημα της ανεπίτρεπτης συμπεριφοράς προς τους φορείς της τέχνης και της έλλειψης σεβασμού προς την κοινωνική βούληση".

"Ευχόμαστε" καταλήγει η Ντ. Αντωνακάτου "οι υπεύθυνοι να αποφύγουν αυτήν την παγίδα του παραλόγου. Πρέπει όμως να ξέρουν ότι θ' αντιμετωπίσουν το συνεχιζόμενο δίκαιο αγώνα του φορέα των 3.300 εικαστικών μελών του Επιμελητηρίου και τη δίκαιη αγωνία των κατοίκων της περιοχής".

Ηλιάνα ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ