Τα σπήλαια δε διασώζουν μόνο απολιθώματα ή σκελετούς, δηλαδή κατάλοιπα της ζωής, αλλά και ίχνη της δράσης των ανθρώπων, δείγματα της τέχνης, της γραφής και του πολιτισμού τους.Γι' αυτό η μελέτη τους είναι πολυδιάστατη: Αποτελεί μια στέγη για τη γεωλογία, την παλαιοντολογία, τη βιολογία, την παλαιοανθρωπολογία, την αρχαιολογία και την τέχνη των σπηλαίων.

Σε αυτό το τεράστιο, απλωμένο σχεδόν σ' όλη τη χώρα, έργο προσπαθεί εδώ και 20 χρόνια από την ίδρυσή της να ανταποκριθεί η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας.Διαθέτει όμως λίγες δυνάμεις: περίπου 20 ειδικούς επιστήμονες (αρχαιολόγους, γεωλόγους, βιολόγους κ.ά).

Το αρχείο σπηλαίων της Εφορείας, όπως ειπώθηκε σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου, μιλάει για 7.000 σπήλαια, αλλά συστηματική έρευνα διεξάγεται μόλις στα 17,τα οποία καλύπτουν χρονική περίοδο από την Παλαιολιθική Εποχή έως τους Βυζαντινούς Χρόνους. Η φωτογραφική έκθεση που έστησε η Εφορεία στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών παρουσιάζει έρευνες από την Πέλλα μέχρι την Αγία Σοφία Μυλοποτάμου Κυθήρων. Από την παλαιολιθική βραχοσκεπή της Μποϊλας στο φαράγγι του Βίκου και την παλαιολιθική Θεόπετρα της Καλαμπάκας, ως τις παλαιολιθικές και μεσολιθικές θέσεις της Αλόννησου στις Σποράδες. Από τα ιερά των ιστορικών χρόνων στα Παλιάμπελα Βόνιτσας και τη Λευκάδα, έως τη σπηλιά της Δράκαινας των νεολιθικών και ιστορικών χρόνων στον Πόρο της Κεφαλονιάς.

Η προστασία,η ανάδειξη και η αξιοποίηση είναι στους άμεσους στόχους της Εφορείας, διατυπώνοντας συγκεκριμένες προδιαγραφές και αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την επιστήμη. Ηδη ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση της Κοινοτικής Επιχείρησης και της Κοινότητας Καστριών Καλαβρύτων για τη δημιουργία Βιοσπηλαιολογικού Εργαστηρίου.Επίσης, οργανώνονται εκπαιδευτικά προγράμματα, για τα οποία η Εφορεία πιστεύει ότι ο πλέον κατάλληλος χώρος θα ήταν ένα Ειδικό Μουσείο Σπηλαίων. "Ο χώρος", λένε οι αρχαιολόγοι "θα μπορούσε να αναζητηθεί σε βιομηχανικά κτίρια του κέντρου της Αθήνας ή σε εκείνα που έχει στη διάθεσή του το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων".Κατ' αρχήν προτείνουν το μισογκρεμισμένο εργοστάσιο ΦΙΞ στην οδό Πατησίων.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για την προσέγγιση αυτού του αντικειμένου,το οποίο δε διδάσκεται στα Τμήματα Αρχαιολογίας των ελληνικών πανεπιστημίων,αλλά αντιμετωπίζεται διεκπεραιωτικά και αποσπασματικά στα Τμήματα Ιατρικής ή Βιολογίας.