Το "κομφούζιο" που προκαλούν τα διαπλεκόμενα οικονομικά συμφέροντα στο χώρο παραγωγής, εμπορίας και διακίνησης φαρμάκου στη χώρα μας, καταγράφει παραστατικά η 80σέλιδη έκθεση της Επιτροπής Φαρμάκων που ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες από το υπουργείο Εμπορίου, εν αναμονή νέων "πυροσβεστικών" ρυθμίσεων. Ο "Ρ" θα επιχειρήσει σήμερα, επικαλούμενος τα στοιχεία της έκθεσης, να δώσει μία παραστατική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία στην αγορά φαρμάκου, εξαιτίας της τιμολογιακής πολιτικής που άσκησαν οι εκάστοτε "γαλαζοπράσινες" κυβερνήσεις και η οποία οδήγησε σε υπέρμετρες αυξήσεις των τιμών, σε σημαντική επιβάρυνση των ασφαλιστικών οργανισμών και κατά συνέπεια σε εκτίναξη των κερδών των φαρμακοβιομηχάνων και εισαγωγέων.

Οι σημαντικότερες διαπιστώσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση, συνοψίζονται στις εξής:

• Η μέση σταθμική αύξηση της λιανικής τιμής όλων των κυκλοφορούντων στην ελληνική αγορά φαρμάκων αυξήθηκε στο διάστημα 1983 - 1994 κατά 200,3%! Οι ανατιμήσεις αυτές, όπως και μια σειρά άλλων παραγόντων (υπερκατανάλωση φαρμάκων, συνταγογράφηση ακριβών φαρμάκων κλπ.), οδήγησε σε σημαντική επιβάρυνση τα ασφαλιστικά ταμεία. Η συνολική φαρμακευτική δαπάνη σε χονδρικές τιμές των ασφαλιστικών ταμείων αυξήθηκε από 46 δισ. δρχ. το 1985 σε 255 δισ. δρχ. το 1993, δηλαδή κατά 454,3%! Την ίδια στιγμή, όπως διαπιστώθηκε από σχετική έρευνα, ενώ η χώρα μας είναι η πιο φτωχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η συνολική δαπάνη για φάρμακα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι υψηλότερη όλων των άλλων χωρών της ΕΕ (1,70% του ΑΕΠ)!

• Παρατηρήθηκε συνεχής αντικατάσταση παραγόμενων φαρμάκων από εισαγόμενα ακριβά, καθώς και παλιών δοκιμασμένων και φθηνών φαρμάκων από άλλα ακριβότερα, χωρίς να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των ασθενών.Ειδικότερα, παρατηρείται αύξηση (κατά 28%) του αριθμού των εισαγόμενων φαρμάκων από 1.198 το έτος 1991 σε 1.533 το 1994 και της συμμετοχής τους στη συνολική αξία πωλήσεων από 24,84% το 1991 σε 36,45% το 1994. Εξάλλου, η καταστροφική για την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία πολιτική που άσκησαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις φαίνεται και από το εξής στοιχείο: Στην τελευταία τριετία το ποσοστό συμμετοχής των φαρμάκων που παρασκευάζονται στη χώρα μας, στο συνολικό τζίρο μειώθηκε από 67,7% σε 55,3%,ενώ το ποσοστό των παρασκευαζόμενων φαρμάκων έμεινε περίπου στα ίδια επίπεδα. Παράλληλα σε ό,τι αφορά το ίδιο διάστημα, παρατηρείται αύξηση κατά 71% του αριθμού των φαρμάκων με χονδρική τιμή άνω των 3.000 δραχμών από 637 το 1991 σε 1.088 το 1994 και της συμμετοχής τους στη συνολική αξία πωλήσεων από 18,52% το 1991 σε 33,08% το 1994!

Ο μύθος των "νέων" φαρμάκων

• Οι φαρμακοβιομηχανίες ζητούσαν και έπαιρναν συνεχώς εγκρίσεις αδειών κυκλοφορίας φαρμάκων - των λεγόμενων "νέων" - από τον ΕΟΦ. Στην ουσία όμως δεν ήταν πάντα νέα φάρμακα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις εμφάνιζαν αλλαγή περιεκτικότητας ή συσκευασίας, με σκοπό την επίτευξη υψηλότερης τιμής! Ανάμεσα στα ατελείωτα τερτίπια που μηχανεύονται οι κάθε είδους φαρμακοβιομήχανοι με σκοπό την αύξηση των υπερκερδών τους, παρατηρήθηκαν και τα εξής: περιπτώσεις τροποποίησης αδειών που δε δικαιολογείται από την ανάγκη θεραπευτικής αγωγής, ωστόσο μέσω αυτών επιδιώκεται από τις εταιρίες ο καθορισμός νέας αυξημένης τιμής! Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, το τελευταίο διάστημα τα πραγματικά "νέα" φάρμακα είναι σε περιορισμένο αριθμό, αναφέρεται μάλιστα ότι με την πάροδο του χρόνου ο αριθμός τους θα μειώνεται περισσότερο.
• Φάρμακα με την ίδια δραστική ουσία βρέθηκαν να έχουν διαφορετικές τιμές και μεγάλη απόκλιση μεταξύ τους,π. χ. φαρμακευτικό ιδιοσκεύασμα SYROP με δραστική AMBROXOL με τιμές 1.163, 1.356, 1.545 δραχμές. Επίσης αντίγραφα φάρμακα να έχουν διαφορετικές τιμές και τιμές υψηλότερες των πρωτοτύπων (ενώ κανονικά η τιμή τους θα έπρεπε να φτάνει μέχρι το 86% των πρωτοτύπων).
• Αξίζει εδώ να γίνει μία σύντομη αναφορά στις διαπιστώσεις για τα λεγόμενα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) για τα οποία πριν λίγους μήνες οι εισαγωγείς είχαν προτείνει ελεύθερη διαμόρφωση τιμών. Διαπιστώθηκε ότι σε όσες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι τιμές τους διαμορφώνονται ελεύθερα, η δαπάνη τους δεν καλύπτεται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Επιπλέον στις χώρες που απελευθερώθηκαν οι τιμές, υπήρξαν σημαντικές αυξήσεις, για παράδειγμα το 1992 στο Βέλγιο οι τιμές των ΜΗΣΥΦΑ διπλασιάστηκαν!
• Κατά την υποβολή των αιτήσεων καθορισμού τιμής αντιγράφων, προσκομίζονται από ορισμένες φαρμακοβιομηχανίες στοιχεία με αμφισβητούμενη εγκυρότητα, καθώς και προτιμολόγια ή τιμολόγια για την ίδια δραστική σε διαφορετικές τιμές (πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές).

Στη "μαύρη τρύπα" του προϋπολογισμού το ΕΟΦόσημο

• Οι νομοθετημένες επιβαρύνσεις και ιδιαίτερα αυτή υπέρ του ΕΟΦ, ανέρχονται σε υψηλό ποσοστό,χωρίς να αξιοποιείται η εισφορά αυτή για το σκοπό για τον οποίο καθιερώθηκε, δηλαδή την ενίσχυση της έρευνας και την επιδότηση της εθνικής φαρμακοβιομηχανίας. Οπως αναφέρεται, σήμερα μόνο το 1% της εν λόγω υπέρ ΕΟΦ εισφοράς αποδίδεται στον ΕΟΦ, ενώ το υπόλοιπο αυτής αποτελεί έσοδο του κράτους για τη δαπάνη υγείας. Οι επιβαρύνσεις αυτές επηρεάζουν αυξητικά τις τιμές των φαρμάκων.
• Το κέρδος φαρμακείου θεωρείται υψηλό, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι στη χώρα μας το κέρδος φαρμακείου υπολογίζεται επί των παρά νομοθετημένων επιβαρύνσεων. Επιπλέον επηρεάζει αυξητικά, ιδιαίτερα τις τιμές των ακριβών φαρμάκων, αφού πρόκειται για ενιαίο (και όχι κλιμακωτό) ποσοστό άσχετα με την τιμή των φαρμάκων.