"Το καλύτερο ίδρυμα δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε τη χειρότερη οικογένεια". Είναι μόνο μια φράση, αλλά αποτελεί ολόκληρη τη φιλοσοφία κάτω από την οποία κινείται και εργάζεται το προσωπικό των Δικαστηρίων Ανηλίκων. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που αυτή η φράση δεν μπορεί να αντέξει κάτω από το βάρος της σημερινής σκληρής πραγματικότητας. Υπάρχουν στιγμές που τα ίδια τα παιδιά - έτσι έγινε και με τη 16χρονη μαθήτρια - ζητούν από μόνα τους να πάνε σε κάποιο από τα υπάρχοντα Ιδρύματα, διότι η ζωή στο σπίτι τους έχει γίνει ανυπόφορη. Οπως, επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που οι δικαστές μελετώντας το φάκελο αυτών των παιδιών κρίνουν ότι ο μόνος δρόμος σωτηρίας γι' αυτά είναι ο εγκλεισμός τους σε κάποιο από τα Ιδρύματα.

"Ενας δικαστής ανηλίκων ποτέ δε βγάζει αβασάνιστα, ούτε βεβιασμένα, μια τέτοια απόφαση. Μελετά λεπτομερειακά το φάκελο του παιδιού, με τα στοιχεία που έχει καταγράψει ο επιμελητής που ασχολήθηκε με την περίπτωσή του, και ενεργεί πάντα με αγάπη και γνώμονα το συμφέρον του παιδιού", τόνισε στο "Ρ" η Ιωάννα Ακρίβου,προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών των Δικαστηρίων Ανηλίκων Αθηνών. Υποστήριξε ότι ο κύριος στόχος του Ποινικού Κώδικα, που αφορά τους ανήλικους παραβάτες - ηλικίας 7 έως 17 ετών - έχει ως βασικό του στόχο την προστασία του ανήλικου και ταυτόχρονα, το σωφρονισμό του.

"Στην τρυφερή αυτή ηλικία αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να καταγράψουμε τις κοινωνικές αιτίες που οδηγούν ένα παιδί σε παράβαση ή έγκλημα. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μου (εργάζεται ως κοινωνική λειτουργός περισσότερο από 30 χρόνια) έχω διαπιστώσει ότι η κακή κατάσταση της οικογένειας, που για μένα αποτελεί τη "σπονδυλική στήλη" κάθε παιδιού, σε συνδυασμό με έναν ευάλωτο χαρακτήρα, οδηγούν έναν ανήλικο στο να διαπράξει παραπτώματα", επισήμανε η Ι. Ακρίβου. Ετσι, λοιπόν, από τη στιγμή που κάποιο παιδί κατηγορηθεί για κάποιο αδίκημα και ως τη στιγμή που θα δικαστεί, αναλαμβάνει ένας επιμελητής να διενεργήσει κοινωνική έρευνα, με σκοπό να γνωρίσει την προσωπικότητα του παιδιού και το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. Ο αρμόδιος επιμελητής συζητά με τους γονείς, με το ίδιο το παιδί, αν χρειαστεί και με τους δασκάλους, καθηγητές ή τον εργοδότη του. Με κάθε λεπτομέρεια καταγράφει οτιδήποτε συλλέγει. Τα στοιχεία συγκεντρώνονται στον προσωπικό φάκελο του παιδιού, ο οποίος παραδίνεται λίγες μέρες πριν τη δίκη στο δικαστή ανηλίκων.

Οι ποινές που επιβάλλονται, ανάλογα με το αδίκημα και την περίπτωση του κάθε παιδιού, είναι:

• Επίπληξη του ανηλίκου.Αφορά κυρίως περιπτώσεις παράβασης του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ή άλλες ελαφρές περιπτώσεις παραβάσεων.
• Ανάθεση επιμέλειας στους γονείς.Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που ο ανήλικος, στο διάστημα που θα οριστεί, διαπράξει νέο αδίκημα, υπεύθυνοι είναι οι γονείς.
• Επιμέλεια Υπηρεσίας Επιμελητών.Το μέτρο αυτό λαμβάνεται όταν δεν υπάρχουν γονείς ή όταν θεωρηθούν ότι είναι ανίκανοι να αναλάβουν την επιμέλεια. Αν οι επιμελητές δε δουν κάποια βελτίωση στη συμπεριφορά του ανηλίκου, το παιδί πηγαίνει σε κάποιο από τα Ιδρύματα που υπάρχουν.
• Αναμορφωτικά μέτρα.Ο ανήλικος είτε με δική του επιθυμία, είτε διότι κρίθηκε απαραίτητο, πηγαίνει σ' ένα από τα τρία αναμορφωτικά Ιδρύματα που υπάρχουν. Πρόκειται για το Ιδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Κορυδαλλού,το Ιδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Θηλέων Παπάγου και το Ιδρυμα Αγωγής Αρρένων Βόλου για παιδιά ως 12 ετών.
• Σωφρονιστικά μέτρα.Είναι η χειρότερη ποινή που μπορεί να επιβληθεί και αφορά παιδιά ή εφήβους που έχουν διαπράξει έγκλημα ή που υποτροπιάζουν συνεχώς. Υπάρχουν δύο σωφρονιστικά καταστήματα: Το Σωφρονιστικό Κατάστημα Ανηλίκων Κορυδαλλού και το Σωφρονιστικό Κατάστημα Κασσαβετίας (γνωστό ως ΣΚΑ).
• Θεραπευτικά μέτρα.Τίθενται σε παιδιά που έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και επιβάλλονται μετά από γνωμάτευση δύο γιατρών.

Η Ι. Ακρίβου αναφέρθηκε, επίσης, και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Υπηρεσία Επιμελητών τα τελευταία χρόνια. Παρά τη ραγδαία αύξηση της νεανικής εγκληματικότητας ή παραβατικότητας, οι επιμελητές, αντί να αυξάνονται, μειώνονται συνεχώς. Από 42 που ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια, σήμερα έχουν απομείνει μόνο 19.

"Είμαστε μια χούφτα άνθρωποι κι έχουμε να αντιμετωπίσουμε, χοντρικά, περίπου 50 υποθέσεις το μήνα ο καθένας μας, όταν δε θα 'πρεπε να ασχολούμαστε με περισσότερες από δέκα", είπε η Ι. Ακρίβου, για να καταλήξει: "Η δουλιά βγαίνει με φοβερό άγχος, με φοβερή προσπάθεια. Κάποιες φορές νιώθουμε ήρωες, κάτω από τις αντίξοες συνθήκες με τις οποίες δουλεύουμε".