Αυτές τις μέρες έπεσε στα χέρια μας ένα παλιό, κιτρινισμένο από το χρόνο βιβλίο. Τίτλος του "Χαμηλοί τόνοι" και συγγραφέας η αξέχαστη αγωνίστρια Φούλα Χατζιδάκη (πολιτικές και λογοτεχνικές εκδόσεις 1961).

Ενα βιβλίο που τυπώθηκε πριν τριάντα χρόνια στο Βουκουρέστι κι όμως δεν έχει χάσει τίποτα από την αξία του, ούτε η επικαιρότητα των προβλημάτων που θίγει έχει ξεπεραστεί.

"Γιατί ζωή δεν είναι μόνο/ να δουλεύεις ελεύθερος, / να χορταίνεις ψωμί και να κοιμάσαι/ όσο τραβά η κούρασή σου/

ζωή είναι και να μαθαίνεις ν' αφουγκράζεσαι το τραγούδι της θάλασσας".

Αυτούς τους στίχους του Γκαστόν Μονμουσό διαβάζουμε στον πρόλογο του βιβλίου - και ξεφυλλίζοντάς το στεκόμαστε στο τέλος ενός διηγήματος με πρωταγωνιστή έναν προοδευτικό ρασοφόρο, Ελληνα που έζησε στη Βενετία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, γνώρισε τιμές και δόξες, αλλά πέθανε καθαιρεμένος και ξεχασμένος.

...Και κάπου σα δειλά χαράζει κι ένα γυναικείο όνομα. Ητανε λέει, μια γλυκιά μορφή, η χαρά πούνιωσε κοντά της τότες ήταν τόσο μεγάλη όσο κι αθέμιτη. Αμάρτησε; Δεν το πιστεύει. Η ζωή κι η ομορφιά δεν είναι αμαρτία... Με ευλάβεια αναθυμάται τις μέρες εκείνες, λες και δεν έσβησε ακόμα η παλιά αγάπη. Με ευλάβεια μιλάει στη μικρή τούτη παρένθεση καρδιάς για την Ντόνα Ρενάτα. Ενας μικρός ύμνος σ' ένα μεγάλο έρωτα και το χειρόγραφο τελειώνει... Κάτω, κάτω σε μιαν άκρη της σελίδας, πάλι ιταλικά, διακρίνονται τούτα τα λόγια, γραμμένα με άλλο μελάνι και τρεμάμενο χέρι. "Κι όμως ζω ακόμα... Σκέφτομαι... Θ' ακολουθήσουν άλλοι... Τώρα μοναξιά, μοναξιά. Ισως μιαν ημέρα... ".

Το διήγημα αυτό είναι αφιερωμένο στον Δημήτρη Γληνό, ακολουθούν κι άλλα. Ενα απόσπασμα:

"Δεν ξέρω και να τα λέω ωραία και με τη σειρά και σωστά, ένα ξέρω πως πιο βαθύς πόνος είναι να χάνεις την εμπιστοσύνη στην καλοσύνη, την ανθρωπιά. Την εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Είναι πόνος που σου προξενεί ο δικός σου άνθρωπος".

Θα ήταν ευχής έργο αν αυτό το βιβλίο εκδιδόταν ξανά στην Ελλάδα...