Σήμερα, αποκαλύπτουμε, μέσα από τα επίσημα ντοκουμέντα της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ελληνικού ΥΠΕΞ, την πορεία των διαπραγματεύσεων του Μάαστριχτ 2 για την "άμυνα και ασφάλεια", ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δουβλίνου (13/14 Δεκέμβρη).

Με δεδομένη τη "μονοκρατορία" των ΗΠΑ, την "αφλογιστία" της Γερμανίας και την πυρηνική δύναμη Βρετανίας και Γαλλίας, η σχετική διαπραγμάτευση του Μάαστριχτ 2 έχει περισσότερο πολιτικό παρά στρατιωτικό χαρακτήρα. Μια ομάδα χωρών στοιχίζεται πίσω από τη Γερμανία, η οποία κρατά μια προωθημένη στάση, που, όμως, δεν ξεπερνά την "ενισχυμένη συνεργασία". Η Γαλλία, αναβαθμισμένη στο ΝΑΤΟ, όπου επανήλθε στρατιωτικά μετά τριακονταετία, κινείται εντός του γερμανογαλλικού άξονα ως Αμερικανός λοχίας. Η Βρετανία υποστηρίζει διατήρηση του υπάρχοντος καθεστώτος και αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε "τροποποίηση", ενώ οι "ουδέτερες" Σουηδία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Δανία και Αυστρία διαφοροποιούνται προσεκτικά. Κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα προτείνουν "επαναδιατύπωση" του άρθρου Ι,4 παράγραφος 1 της Συνθήκης του Μάαστριχτ, με αλλαγές περισσότερο φραστικού χαρακτήρα. Ακόμη και σ' αυτή την "ενδεχομενολογία", αντιδρούν διστακτικά οι "ουδέτεροι" και δυναμικά η Βρετανία. Γίνεται λόγος για "ενίσχυση" των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης και Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ).

Κάποιες χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Ελλάδα) "επιθυμούν πλήρη συγχώνευση της ΔΕΕ στην Ενωση", αλλά, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες, κάνουν λόγο για "ενίσχυση των δεσμών". Διαφοροποιούνται Γαλλία, Πορτογαλία και οι "ουδέτερες". Η Βρετανία υποστηρίζει την "αυτονομία" των δύο οργανισμών. Υπενθυμίζεται ότι από τα δεκαπέντε κράτη - μέλη της Κοινότητας, τα πέντε (Ιρλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Σουηδία και Δανία) είναι απλοί "παρατηρητές" στη ΔΕΕ και δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Είναι φανερό ότι η διαφορετική σύνθεση Κοινότητας, ΔΕΕ και ΝΑΤΟ δεν επιτρέπει στο άμεσο μέλλον ενσωμάτωση ρυθμίσεων κοινής άμυνας. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η Γαλλία προτείνει μια ρήτρα "αμοιβαίας πολιτικής αλληλεγγύης", δηλαδή τη δυνατότητα πολιτικού ελέγχου από τις "μεγάλες δυνάμεις" των αμυντικών πολιτικών. Απομονωμένη και εξωπραγματική, η ελληνική πλευρά κάνει λόγο για "θέσπιση μίας γενικής ρήτρας αλληλεγγύης", παρόλο που έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από κανέναν από τους παραπάνω οργανισμούς. Γιατί κανένας δεν επιθυμεί να δεσμευτεί νομικά ότι θα επέμβει σε ενδεχόμενη ελληνοτουρκική σύρραξη.

Με δεδομένη την ηγεμονία ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και την αδυναμία "κοινής άμυνας", οι "15" περιορίζονται στη δυνατότητα "διαχείρισης κρίσεων" και γίνεται συζήτηση για "ενσωμάτωση" στην ΚΕΠΠΑ των λεγόμενων "καθηκόντων Πέτερσμπεργκ". Σύμφωνα με την ομώνυμη διακήρυξη της ΔΕΕ (19/6/1992), τα καθήκοντα αυτά είναι "ανθρωπιστικά και διάσωσης", "διατήρησης της ειρήνης" και "καθήκοντα που συνεπάγονται επέμβαση μάχιμων δυνάμεων στη διαχείριση των κρίσεων, περιλαμβανομένης της αποκατάστασης της ειρήνης". Ανεξάρτητα από το ότι υπάρχουν και θεωρητικά προβλήματα, αφού ο ορισμός της "αποκατάστασης της ειρήνης" διαφέρει σε ΝΑΤΟ, ΔΕΕ και ΟΗΕ, το βασικό είναι ότι μόνο με ΝΑΤΟικά μέσα η ΔΕΕ μπορεί να διεκπεραιώσει τα καθήκοντα Πέτερσμπεργκ,απλούστατα γιατί η ΔΕΕ δεν έχει δικό της στρατό. Τα παραπάνω μπορεί να γίνουν, σε γενικές γραμμές, αποδεκτά απ' όλους, εκτός της Βρετανίας, η οποία αντιτίθεται στην ενσωμάτωση των αποστολών Πέτερσμπεργκ, τονίζοντας την ασάφεια ορίων μεταξύ "ασφάλειας" και "άμυνας".

Βησσαρίων ΓΚΙΝΙΑΣ