Την ανάγκη ριζικής μεταρρύθμισης του ισχύοντος φορολογικού μας συστήματος, σε φιλολαϊκή κατεύθυνση και με στόχο την εδραίωση της - σύμφωνης και με το Σύνταγμα - φορολογικής δικαιοσύνης, επισημαίνει ο Μιχάλης Κάχρης, μέλος του Οικονομικού Τμήματος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Σ' αυτά τα πλαίσια, υπογραμμίζει την ανάγκη ανατροπής της σημερινής σχέσης άμεσων - έμμεσων φόρων, τη σωστή εφαρμογή του "πόθεν έσχες", την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, την κατάργηση του ΦΠΑ σε βασικά είδη κατανάλωσης, την ενίσχυση των φοροαπαλλαγών κοινωνικού χαρακτήρα και την κατάργηση της πληθώρας προνομίων που απολαμβάνει το μεγάλο κεφάλαιο.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

- Κατ' αρχήν θα ήθελα ένα γενικό σχόλιο για το ισχύον φορολογικό σύστημα, έτσι όπως αυτό εξελίχθηκε την τελευταία δεκαετία με ευθύνη των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.

- Εκείνο που χαρακτηρίζει κατεξοχήν το ισχύον φορολογικό σύστημα είναι ο αντιλαϊκός και ο αναχρονιστικός χαρακτήρας του, που φραστικά τουλάχιστον δεν αμφισβητείται από κανέναν. Και η πρακτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων είναι προσανατολισμένη, όχι μόνο στη διατήρηση, αλλά και στην ενίσχυση του αντιλαϊκού στοιχείου της φορολογίας. Τα βάρη της φορολογίας είναι γνωστό ότι φορτώνονται συνεχώς στις πλάτες των εργαζομένων.

Τα στοιχεία, τα οποία έχει βγάλει το ΚΕΠΥΟ, το υπουργείο Οικονομικών και η Στατιστική Υπηρεσία αποδεικνύουν αυτές ακριβώς τις εκτιμήσεις μας. Για την ιστορία, να πω ότι οι μισθωτοί, ενώ το 1960 πλήρωναν το 21% του φόρου εισοδήματος, το 1995 το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 40,4%. Αντίθετα, οι έμποροι - βιομήχανοι - βιοτέχνες, ενώ το 1960 πλήρωναν το 50,8% του φόρου εισοδήματος, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στα μισά το 1995 και έφτασε στο 25,2%.

Η αντιλαϊκότητα του φορολογικού μας συστήματος - που χαρακτηρίζεται σαν το αντιλαϊκότερο τουλάχιστον για τις χώρες της ΕΕ - αποδεικνύεται, επίσης, και από το υψηλό ποσοστό των έμμεσων φόρων σε σχέση με το σύνολο των φόρων. Το χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με τις μετρήσεις που έχει κάνει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση, το ποσοστό των έμμεσων φόρων της χώρας μας σε σχέση με το σύνολο των φόρων είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των χωρών - μελών. Για παράδειγμα, στο Βέλγιο οι έμμεσοι φόροι το 1980 κάλυπταν το 26,2% του συνόλου των φορολογικών εσόδων, το 1992 το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 28,3%. Στη χώρα μας, το αντίστοιχο ποσοστό από 41,2% που ήταν το 1980 έφτασε το 1993 το 43,9%. Και εκτός αυτού, στη χώρα μας εμφανίζεται το παραπάνω ποσοστό των έμμεσων φόρων, στο σύνολο των εσόδων, υψηλότερο ακόμη και από το μέσο κοινοτικό επίπεδο, το οποίο το 1993 είχε διαμορφωθεί στο 31,3%. Τα παραπάνω στοιχεία ενισχύουν στο έπακρο την άποψη ότι η χώρα μας εξακολουθεί να έχει το αντιλαϊκότερο φορολογικό σύστημα συγκριτικά με το σύνολο των χωρών της Κοινότητας.

- Καθίσταται αναγκαία λοιπόν, η ριζική μεταρρύθμιση του φορολογικού μας συστήματος. Σε τι κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί αυτή η μεταρρύθμιση;

- Κατ' αρχήν ένα φορολογικό σύστημα, κατά την άποψή μας, πρέπει να εξυπηρετεί τρεις λειτουργίες. Πρώτον, ότι θα πρέπει να αποτελεί ένα επιπλέον ταμειακό σύστημα για τα έσοδα του κράτους. Δεύτερον, να στοχεύει στην εδραίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Τρίτον, τα φορολογικά έσοδα θα πρέπει να εξυπηρετούν μία εθνική αναπτυξιακή πολιτική σε όφελος του λαού και του τόπου. Οσον αφορά το θέμα της κοινωνικής και της φορολογικής δικαιοσύνης, εμείς τασσόμαστε υπέρ μιας μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος σαφώς προς φιλολαϊκή κατεύθυνση, σύμφωνα και με τις επιταγές του Συντάγματος, που μιλάει για ίση και δίκαιη κατανομή των φόρων.Σε μια τέτοια κατεύθυνση θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και σε σωστές βάσεις το "πόθεν έσχες". Τέλος, μια τέτοια πολιτική θα πρέπει να εξυπηρετεί και άλλους στόχους, όπως είναι η φορολογική ελάφρυνση των βιοτεχνών, των μικροεπαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που πραγματικά με το σημερινό φορολογικό σύστημα, αλλά και τη γενικότερη πολιτική της κυβέρνησης οδηγούνται σε αφανισμό.

- Ποια είναι η θέση σας για τη σχέση άμεσων - έμμεσων φόρων στο σημερινό φορολογικό σύστημα;

- Οπως είπα και πριν, η αντιλαϊκότητα του σημερινού φορολογικού συστήματος αναδεικνύεται κυρίως στη σχέση έμμεσων και άμεσων φόρων. Σήμερα πάνω από το 65% των συνολικών φορολογικών εσόδων προέρχεται από την έμμεση φορολογία. Η σχέση αυτή θα πρέπει να ανατραπεί, ούτως ώστε αυτή η εξέλιξη να σηματοδοτήσει και ελάφρυνση των εισοδημάτων. Μια τέτοια ανατροπή, βέβαια, σημαίνει και ρήξη με τις κοινοτικές επιταγές.Στο σημείο αυτό θέλω να θυμίσω ότι παλαιότερα οι συντελεστές του ΦΠΑ ήταν 8%, 18% και 36% (για τα είδη πολυτελείας).

Σύμφωνα, όμως, με οδηγία της Κοινότητας, οι παραπάνω συντελεστές θα έπρεπε να περιοριστούν σε δύο, δηλαδή 8% και 18%. Το προκλητικό εδώ είναι ότι μειώθηκε στο 18% ο συντελεστής εκείνος που επιβάρυνε τα είδη πολυτελείας, με τα οποία βεβαίως σχετίζονται μεγάλα εισοδήματα. Η χώρα μας, βέβαια, εναρμονίστηκε με τη συγκεκριμένη οδηγία, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι το κοινοτικό δίκαιο λειτουργεί καθ' υπέρβαση του εθνικού δικαίου. Εμείς, ειδικά για το συγκεκριμένο θέμα, πιστεύουμε ότι σε βασικά καταναλωτικά αγαθά θα πρέπει να υπάρχουν μηδενικοί συντελεστές στο ΦΠΑ.

Ενα άλλο σημείο που θέλω να θίξω είναι η τακτική των τελευταίων κυβερνήσεων, να μην προχωρούν σε τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας. Η απαράδεκτη αυτή τακτική προκαλεί - πέρα από τη συγκεκριμένη "σφιχτή" εισοδηματική πολιτική - και από μια άλλη σκοπιά, νέες απώλειες των λαϊκών εισοδημάτων. Εμείς θεωρούμε άμεση την ανάγκη τιμαριθμοποίησης της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος.

- Πώς σχολιάζετε τη φορολογική πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση απέναντι στους επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους, ιδιαίτερα με τη θέσπιση των λεγόμενων "αντικειμενικών" κριτηρίων;

- Τα "αντικειμενικά" κριτήρια - που δεν είναι καθόλου αντικειμενικά, αλλά τελείως "υποκειμενικά" - δίνουν, θα έλεγα, ένα τελειωτικό χτύπημα κυρίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους βιοτέχνες, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τη γενικότερη πολιτική, που εφαρμόζεται σε βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οπως είναι, για παράδειγμα, η εισοδηματική πολιτική, η οποία, συρρικνώνοντας όλο και περισσότερο τα λαϊκά εισοδήματα, οδηγεί εύλογα σε δραματική πτώση του τζίρου στην αγορά και σε αφανισμό τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό το συμπέρασμα ενισχύουν, άλλωστε, και τα στοιχεία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, που δείχνουν, αφ' ενός μεν επιχειρήσεις να κλείνουν η μία μετά την άλλη, αφ' ετέρου δε τις ακάλυπτες επιταγές και τις απλήρωτες συναλλαγματικές να αυξάνονται αλματωδώς.

Πέρα, όμως, από τα υποτιθέμενα αντικειμενικά κριτήρια, ένα άλλο στοιχείο ισοπεδωτικό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι και η φορολόγησή τους με το συντελεστή 35%. Και η αδικία στο συγκεκριμένο σημείο έγκειται στο ότι με τον ίδιο συντελεστή φορολογούνται και οι ανώνυμες εταιρίες, οι οποίες σαφώς και ευημερούν σε σχέση με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Βάσει όλων των παραπάνω, εκείνο που κατεξοχήν προέχει για το συγκεκριμένο χώρο είναι η άμεση κατάργηση των υποτιθέμενων αντικειμενικών κριτηρίων και κατ' επέκταση η άσκηση μιας συνολικά διαφορετικής πολιτικής απέναντι στο συγκεκριμένο χώρο.

- Δεν πρέπει, ωστόσο, να μας διαφεύγει της προσοχής ότι και στο χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων γίνεται φοροδιαφυγή...

-Εδώ κατ' αρχήν πρέπει να πούμε ότι δυστυχώς η κυβέρνηση "βλέπει το δέντρο και χάνει το δάσος". Η βασική πηγή της φοροδιαφυγής - που σήμερα σύμφωνα με τις διάφορες εκτιμήσεις φτάνει περίπου το 1 τρισ. δρχ. το χρόνο - δεν είναι η μικρομεσαία επιχείρηση. Η βασική πηγή είναι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, που δρουν ανεξέλεγκτα χωρίς να είναι κανείς σε θέση να γνωρίσει τι πραγματικά κέρδη έχουν. Εκεί, λοιπόν, που υπάρχει μεγάλη συσσώρευση κεφαλαίου, πρέπει να στραφεί η φορολογική πολιτική της κυβέρνησης και μετά στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας.

- Τι θέση έχετε απέναντι στην επιχειρούμενη από την κυβέρνηση κατάργηση μιας σειράς φοροαπαλλαγών;

- Πράγματι, η κυβέρνηση είχε πριν καιρό δημοσιοποιήσει μία κατάσταση με τις ισχύουσες φοροαπαλλαγές. Εμείς έχουμε κάνει μία μελέτη και έχουμε πει τις απόψεις μας σ' αυτήν την επιτροπή που είχε συσταθεί για τις φοροαπαλλαγές. Εχουμε πει ότι θα πρέπει, όχι μόνο να παραμείνουν, αλλά να ενισχυθούν και να αυξηθούν οι φοροαπαλλαγές κοινωνικού χαρακτήρα. Αντίθετα, πρέπει να καταργηθούν οι φοροαπαλλαγές του μεγάλου κεφαλαίου και ειδικά του εφοπλιστικού κεφαλαίου, διότι πραγματικά οι εφοπλιστές δεν πληρώνουν φόρους.

Για πρώτη φορά μεταξύ των φοροαπαλλαγών, που εγγράφονται μέσα στη σχετική κατάσταση του υπουργείου Οικονομικών, εγγράφονται επώνυμα ποιες εταιρίες φοροαπαλλάσσονται. Και αναφέρει ενδεικτικά ότι η ΠΕΤΡΟΛΑ του Λάτση απαλλάσσεται παντός είδους φορολογίας. Οπως και το Μετρό Αθηνών. Είναι δύο στοιχεία που πραγματικά σηματοδοτούν την κατεύθυνση της κυβέρνησης. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να υπάρχουν και να διατηρούνται τέτοιου είδους φοροαπαλλαγές και να μιλάμε για κατάργηση φοροαπαλλαγών που ισχύουν για μισθωτούς, συνταξιούχους και ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι οι κάθε είδους μεγάλες επιχειρήσεις απολαμβάνουν και μιας σειράς φοροαπαλλαγών μέσα από τους διάφορους αναπτυξιακούς νόμους. Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι η τελική κατεύθυνση της κυβέρνησης στοχεύει στην περικοπή ή και κατάργηση των φοροαπαλλαγών κοινωνικού χαρακτήρα και στην ενίσχυση των φοροαπαλλαγών που απολαμβάνει το μεγάλο κεφάλαιο. Ενδεικτικό της συγκεκριμένης κατεύθυνσης της κυβέρνησης είναι και το εξής εξωφρενικό παράδειγμα. Η εταιρία που ανέλαβε το αεροδρόμιο των Σπάτων, η "Χόχτιφ", σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου "περί προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων", έχει πληθώρα φοροαπαλλαγών! Με τέτοια δεδομένα, λοιπόν, δεν μπορούμε να μιλάμε για αλλαγές στο ισχύον σύστημα φοροαπαλλαγών σε υγιείς βάσεις.

- Τι θέση έχετε απέναντι στο ζήτημα της φορολόγησης των κρατικών τίτλων, το οποίο πρόσφατα μάλιστα τέθηκε και σε ερωτηματολόγιο του ΟΟΣΑ προς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης;

-Οσον αφορά τα έντοκα γραμμάτια, τα ομόλογα και τα παντός είδους χρεόγραφα, η θέση μας είναι ότι θα πρέπει και αυτά να φορολογηθούν, κυρίως διότι αποτελούν καθαρά κερδοσκοπικές δραστηριότητες, στις οποίες επενδύουν κατά βάση μεγάλα εισοδήματα. Επίσης, δεν είναι δυνατόν αυτή τη στιγμή να φορολογούνται οι καταθέσεις στις τράπεζες και συγκεκριμένα οι καταθέσεις ταμιευτηρίου, που αφορούν κυρίως μικροκαταθέτες, και να μένουν στο απυρόβλητο οι κρατικοί τίτλοι ή ακόμη και τα μερίσματα των μετοχών. Αν θέλουμε να μιλάμε για φορολογική δικαιοσύνη, πρέπει να φορολογηθούν και αυτά τα προϊόντα. Να υπάρξει έστω φορολόγηση και στις καταθέσεις και για τους κρατικούς τίτλους έστω από κάποιο ποσό και πάνω.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις ταμιευτηρίου, αν υπολογίσουμε τη συνεχιζόμενη μείωση των επιτοκίων, τον προβλεπόμενο πληθωρισμό και τη φορολόγηση των τόκων, διαπιστώνουμε ότι η απόδοση για τον κάθε μικροκαταθέτη είναι αρνητική. Αντίθετα, οι διάφοροι επιτήδειοι μεγαλοεισοδηματίες, που επενδύουν σε διάφορες κερδοσκοπικές τραπεζικές δραστηριότητες, κατορθώνουν να αποκομίζουν τεράστια αφορολόγητα ποσά. Η θέση μας, λοιπόν, είναι ξεκάθαρη. Τέτοιες επενδύσεις καθαρά κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν πρέπει να μείνουν στο απυρόβλητο.

- Τις τελευταίες μέρες βρίσκεται, για ακόμη μια φορά στην επικαιρότητα, το ζήτημα της δημοσιοποίησης καταλόγων με τα ονόματα φοροφυγάδων. Τι γνώμη έχετε για τη συγκεκριμένη τακτική;

- Η συγκεκριμένη τακτική έχει να κάνει, επίσης, με τη γενικότερη διάθεση της κυβέρνησης να αφήνει στο απυρόβλητο τους διάφορους μεγαλοφοροφυγάδες μεγαλοεπιχειρηματίες, φέρνοντας στο φως της δημοσιότητας κάποιες λίστες και κάποια ονόματα. Για άλλη μια φορά φαίνεται πως "βλέπει το δέντρο και χάνει το δάσος", επιχειρώντας να προκαλέσει την αγανάκτηση του πολίτη, χωρίς να θίγει όμως την ουσία του θέματος. Για παράδειγμα, έχετε δει εσείς ποτέ το όνομα κάποιας μεγάλης πολυεθνικής επιχείρησης να βγαίνει στη δημοσιότητα; Και βέβαια, το ζήτημα δεν είναι μόνο η δημοσιοποίηση. Εισπράττει και πώς η πολιτεία τα οφειλόμενα ποσά; Εχει κάποιες ποινές και ποιες είναι αυτές; Είναι σαφές, λοιπόν, ότι πρόκειται για κινήσεις εντυπωσιασμού και αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, που καμία σχέση με φορολογική δικαιοσύνη δεν έχουν.

Βάσω ΜΠΑΡΜΠΑ