Η θεοποίηση της αναμφισβήτητης χρησιμότητας των Η/Υ συχνά μας κάνει να κλείνουμε τα μάτια σε ορισμένες αρνητικές τους πλευρές, που συχνά κάθε άλλο παρά ασήμαντες είναι. Οπως λ.χ. την εξάρτηση των φτωχών χωρών απ' τις κατασκευάστριες πολυεθνικές εταιρίες, την αύξηση των ανέργων από την εξοικονόμηση θέσεων εργασίας, την έλλειψη εφαρμογών σε τομείς αιχμής, όπως η ιατρική - η έρευνα λόγω έλλειψης στελεχών και πόρων κ.ά. Εμείς στο σημερινό μας σημείωμα θα σταθούμε σε μια άλλη πτυχή. Τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση και την παραγωγή τους, όπως αυτές καταγράφηκαν από το Διεθνές Ινστιτούτο Worldwatch.

Είναι αλήθεια ότι οι Η/Υ, όπως και οι συσκευές τηλεόρασης παράγονται κάτω από ασηπτικές συνθήκες.Τα δομικά τους στοιχεία (λυχνίες, πολλαπλασιαστές, ολοκληρωμένα κυκλώματα) είναι προϊόν προωθημένης και ευαίσθητης τεχνολογίας. Παρασκευάζονται σε αποστειρωμένες αίθουσες, χωρίς τον παραμικρό κόκκο σκόνης που θα μπορούσε να δράσει επιβαρυντικά στα μικροσκοπικά κυκλώματά τους. Συνήθως τα εργοστάσια Η/Υ περιβάλλονται από πρασινάδες και δέντρα, θέλοντας να σηματοδοτήσουν (οι ιδιοκτήτες) τη φιλική για το περιβάλλον τεχνολογία. Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Οι βιομηχανίες αυτές χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες τοξικών ουσιών.Οι αίθουσες που προαναφέραμε συχνά είναι επιβαρυμένες από δηλητηριώδεις ατμούς.Οσο για τα πάρκα που περικλείουν τις μονάδες κρύβουν ρυπασμένα εδάφη και μολυσμένα νερά.Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Κοιλάδας του Πυριτίου στην Καλιφόρνια. Το πραγματικό όνομα ήταν Σάντα Κλάρα. Από τη δεκαετία του '70 και μετά, όταν εγκαταστάθηκε πληθώρα βιομηχανιών παρασκευής Η/Υ μετατράπηκε στην περιοχή που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό τοξικών αποβλήτων στις ΗΠΑ (σ.σ. σε 23 σημεία από τα 150 που ελέγχθηκαν). Βασική αιτία ο χημικός καθαρισμός των πρώτων υλών. Τα νερά είναι μολυσμένα από TCE (τριχλωροαιθυλένιο).

Συστηματικές επιδημιολογικές μελέτες δεν έχουν γίνει. Ομως κάποια ερευνητικά κέντρα στις ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι η μόλυνση των υπόγειων νερών από τις εταιρίες Η/Υ θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.Στην Καλιφόρνια, όπου σημειώθηκαν διαρροές τοξικών, από την εταιρία Fairchild,είχαμε τριπλάσιες αποβολές εμβρύων και προβληματικούς τοκετούς,συγκριτικά με την υπόλοιπη χώρα. Στο Φοίνιξ της Αριζόνα (σ.σ. μια πόλη μέσα στην έρημο) σημειώθηκε μεγάλη διαρροή TCE από την εταιρία Motorola στο δίκτυο υδροδότησης. Η Ιαπωνία είναι γνωστό ότι κατασκευάζει το 50% των ημιαγωγών παγκοσμίως. Δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που πιστεύουν ότι έχει υπάρξει εκτεταμένη ρύπανση των υδάτινων πόρων της. Στη Ν. Κορέα αρχές της δεκαετίας του '90 διαρροή τοξικής φαινόλης από βιομηχανία Η/Υ ρύπανε υδάτινους πόρους, που αντιστοιχούσαν στην ύδρευση 1,7 εκατομμυρίων κατοίκων!

Στην Κοιλάδα του Πυριτίου δημιουργήθηκε το SVTC ένας συνασπισμός από οικολόγους - εργάτες - πολίτες με στόχο το περιορισμό της χρήσης τοξικών χημικών ουσιών. Ενα κίνημα που φούντωσε και πήρε μεγάλες διαστάσεις. Τόσο πολύ, ώστε το Κογκρέσο αναγκάστηκε να διαθέσει μεγάλο ποσό για την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον διεργασιών κατασκευής μικροεπεξεργαστών. Ομως μέχρι να φτάσουμε στο πρασίνισμα της βιομηχανίας ηλεκτρονικών ο δρόμος είναι μακρύς.

Η διάδοση των Η/Υ όχι μόνο δεν έφερε μείωση στην κατανάλωση χαρτιού,αλλά το αύξησε. Η μέση ετήσια παγκόσμια κατανάλωση χαρτιού από τους προσωπικούς υπολογιστές εκτιμάται στα 115 δισεκατομμύρια φύλλα (μεγέθους Α4). Αυτό βέβαια μπορεί να περιοριστεί σημαντικά, αν αλλάξει η νοοτροπία των χρηστών, αν βελτιωθούν οι γραμματοσειρές κι αν τυπώνονται και οι δυο όψεις χαρτιού (σ.σ. κάτι που πετυχαίνουν οι εκτυπωτές λέιζερ). Αν υπάρξει σοβαρή προσπάθεια θα μειωθούν κατά 3/4 οι ποσότητες που σπαταλιόνται. Ενα σημαντικό πρόβλημα είναι η κατανάλωση ενέργειας από τους Η/Υ. Σε παγκόσμιο επίπεδο καταναλώνονται 240 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες. Κάτι που ισοδυναμεί με τις ανάγκες για την ετήσια ενέργεια της Βραζιλίας. Κι οι τάσεις είναι αυξητικές. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 40% των Η/Υ παραμένουν σε λειτουργία όλο το 24ωρο. Ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Μια λύση είναι η κατασκευή συσκευών που θα υπολειτουργούν, όταν δε βρίσκονται σε χρήση. Ενα θέμα που δεν έχει μελετηθεί λεπτομερώς είναι αυτό που αφορά την ωφέλιμη ζωή των Η/Υ. Η παραγωγή ανακυκλώσιμων υποσυστημάτων δεν έχει προχωρήσει επαρκώς και με εξαίρεση τη Γερμανία ελάχιστα έχουν γίνει. Τέλος να σημειώσουμε ότι σε όσα άτομα ξοδεύουν πολλές ώρες πάνω από τις συσκευές καθημερινά παρατηρούνται φλεγμονές στους καρπούς των χεριών,προβλήματα στην όραση κι όπως υποστηρίζουν νεότερες έρευνες παρενέργειες στο αναπαραγωγικό σύστημα.Προσοχή λοιπόν στη χρήση των Η/Υ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως εκτός από ένα σπουδαίο εργαλείο που βοηθά τον άνθρωπο έχει και τα προβλήματά του. Κι όσο εξαρτάται από εμάς πρέπει να τα περιορίσουμε.