Αποκαλυπτική του όλου πνεύματος του δόγματος είναι η κυνική ομιλία του Τρούμαν στην ειδική κοινή συνεδρίαση του αμερικανικού Κογκρέσου και της Γερουσίας στις 12 Μάρτη του 1947. Μάλιστα, τα λόγια του είναι σαν να επαναλαμβάνονται και σήμερα από τους διάφορους κήρυκες της "νέας τάξης πραγμάτων" του ιμπεριαλισμού, όταν μιλάνε για την Αλβανία, τη Βοσνία και άλλες χώρες, όπου δοκιμάζεται η εφαρμογή του "νέου" ρόλου του ΝΑΤΟ.

Την είχε δημοσιεύει ολόκληρη ο "Ρ" της επόμενης μέρας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το δόγμα Τρούμαν για τον ίδιο τον εμπνευστή του ήταν μια ακόμα "επένδυση" των ΗΠΑ. Το επιχείρημα αυτό χρησιμοποίησε για να πείσει τους Αμερικανούς βουλευτές. Μια επένδυση μακράς πνοής με χαμηλό, σε σχέση με την απόδοση, κόστος. Η άλλη "επένδυση", με την οποία τη συγκρίνει, ήταν η συμμετοχή στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. "Η συμβολή των ΗΠΑ, ανέφερε, στον πόλεμο ανήλθε σε 341 δισ. δολάρια. Η βοήθεια για την Ελλάδα και την Τουρκία ξεπερνά κατά πολύ λίγο το δέκατο του 1% της επένδυσης αυτής. Είναι λογικό ναπεριφρουρήσουμε την επένδυση αυτή και να επαγρυπνούμε, ώστε να μην πάει χαμένη (...). Οι ελεύθεροι λαοί του κόσμου ατενίζουν προς εμάς για να τους βοηθήσουμε να διατηρήσουν τις ελευθερίες τους. Αν διστάσουμε ν' αναλάβουμε την ηγεσία θα διακινδυνεύσουμε την παγκόσμια ειρήνη και ασφαλώς θα διακινδυνεύσουμε την ευημερία και της ίδιας μας της χώρας ".

Ο Χ. Τρούμαν τόνισε - μεταξύ άλλων - στην ομιλία του: "Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα χωρίς κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της εισαγωγής των αγαθών εκείνων που είναι ουσιώδη για τις στοιχειώδεις ανάγκες της ζωής (... ) Η Ελλάδα έχει τραγική ανάγκη οικονομικής και δημοσιονομικής βοήθειας για να αποκτήσει την ικανότητα να ξαναρχίσει τις αγορές τροφίμων, ιματισμού, καυσίμων και σπόρων(...). Η Ελλάδα πρέπει να λάβει βοήθεια για την εισαγωγή των ειδών εκείνων που είναι αναγκαία για την αποκατάσταση της εσωτερικής τάξης και της ασφάλειας,που είναι τόσο ουσιώδεις για την οικονομική και πολιτική ανασυγκρότηση.

Η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε ακόμα βοήθεια πεπειραμένου αμερικανικού διοικητικού, οικονομικού και τεχνικού προσωπικού, για να είναι βέβαιο ότι η οικονομική και άλλη βοήθεια που θα της δοθεί θα χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, για να δημιουργηθεί μια σταθερή και αυτάρκης οικονομία για να βελτιωθούν οι δημόσιες υπηρεσίες της (...). Ο ελληνικός στρατός είναι μικρός και φτωχά εξοπλισμένος. Χρειάζεται εφόδια και υλικό εξοπλισμού για να αποκαταστήσει την εξουσία της κυβέρνησης σε ολόκληρο το ελληνικό έδαφος.Η Ελλάδα χρειάζεται βοήθεια αν πρόκειται να γίνει μια δημοκρατία με αυτάρκεια και αυτοσεβασμό. Οι ΗΠΑ πρέπει να παράσχουν τη βοήθεια αυτή (...). Δεν υπάρχει άλλη χώρα προς την οποία να μπορεί να στραφεί η δημοκρατική Ελλάδα(...). Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε τη βοήθειά μας για την αποτελεσματική χρησιμοποίηση της οικονομικής και άλλης ενίσχυσης που ενδέχεται να δώσουμε στην Ελλάδα και για τη βελτίωση του διοικητικού της μηχανισμού.Εχει ιδιαίτερη σημασία ότι θα εποπτεύσουμε τη χρησιμοποίηση όλων των κεφαλαίων που θα δοθούν στην Ελλάδα.

Επίσης, αποκαλυπτικά για τη σημασία που έδιναν οι ΗΠΑ στην "επένδυση" που λέγεται Ελλάδα ήταν και τα παρακάτω λόγια του Τρούμαν: "Χρειάζεται να ρίξει κανείς ένα βλέμμα στο χάρτη, για να καταλάβει πως η επιβίωση και η ακεραιότητα του ελληνικού έθνους έχουν σοβαρή σημασία για μια πολύ ευρύτερη κατάσταση. Αν η Ελλάδα περιπέσει υπό τον έλεγχο μιας ένοπλης μειοψηφίας οι συνέπειες πάνω στην Τουρκία θα είναι άμεσες και σοβαρές. Η σύγχυση και η ανωμαλία θα μπορούσαν να επεκταθούν σ' ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.Επιπλέον, η εξαφάνιση της Ελλάδας σαν ανεξάρτητου κράτου θα είχε βαθιά επίδραση πάνω στις ευρωπαϊκές εκείνες χώρες που αγωνίζονται να ξεπεράσουν μεγάλες δυσκολίες, για να διατηρήσουν της ελευθερία τους (...). Αν βοηθήσουμε την Ελλάδα και την Τουρκία στην κρίσιμη αυτή στιγμή οι συνέπειες θα έχουν μεγάλη σημασία τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή".

Το Δόγμα Τρούμαν καθιέρωνε τη μετατροπή της Ελλάδας και της Τουρκίας σε αμερικανικό προτεκτοράτο: "Εκτός από την οικονομική βοήθεια, έλεγε στην ομιλία του, ζητώ από το Κογκρέσο να επιτρέψει την αποστολή πολιτικού και στρατιωτικού προσωπικού των ΗΠΑ στην Ελλάδα και την Τουρκία,όπως το ζήτησαν οι χώρες αυτές, για να βοηθήσει στο έργο της ανασυγκρότησης και να επιβλέψει τη χρησιμοποίηση της οικονομικής και της βοήθειας σε υλικό που θα παραχωρούνταν.Συνιστώ, επίσης, να επιτραπεί η εκπαίδευση και η άσκηση επιλεγμένου ελληνικού και τουρκικού προσωπικού".