ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ

Τι συμβαίνει λοιπόν με το αμερικανικό δολάριο; Για πόσο καιρό ακόμη θα συνεχίσει την ξέφρενη ανοδική του πορεία, που εκδηλώθηκε τον τελευταίο μήνα; Και το πιο σημαντικό: Τι επιπτώσεις θα έχει στην τσέπη των εργαζομένων και την ελληνική οικονομία γενικότερα το γεγονός ότι η δραχμή υποτιμήθηκε το τελευταίο εξάμηνο γύρω στο 15% απέναντι στο δολάριο ΗΠΑ, το γιεν Ιαπωνίας και τη λίρα Αγγλίας; Και σε ποιο βαθμό αντισταθμίζονται οι απώλειες αυτές, από την ανατίμηση της δραχμής σε ορισμένα άλλα νομίσματα της Ευρώπης;

Τα παραπάνω και πολλά άλλα ερωτήματα, βρίσκονται καθημερινά στην ελληνική και τη διεθνή επικαιρότητα. Και όπως φαίνεται, θα βρίσκονται για αρκετούς μήνες ακόμα, καθώς το "πράσινο" νόμισμα φαίνεται πως θα επιμείνει να κάνει επίδειξη κύρους στην παγκόσμια οικονομία σαν μια επιπλέον απόδειξη υπεροχής των ΗΠΑ απέναντι στα άλλα δύο ιμπεριαλιστικά κέντρα. Και αποτελεί κοινό μυστικό πως η άνοδος του δολαρίου δεν είναι άσχετη με τα "παιχνίδια" μεταξύ των τριών ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΗΠΑ - Ιαπωνίας - Ευρωπαϊκής Ενωσης), για το πολιτικό και οικονομικό ξαναμοίρασμα του κόσμου, ιδιαίτερα καθώς πλησιάζει η χρονιά που θα κριθεί η πορεία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης και της εφαρμογής του "ΕΥΡΩ" από την 1-1-99.

Πριν επιχειρήσουμε να σκιαγραφήσουμε τις επιπτώσεις που προκάλεσε στην ελληνική οικονομία η άνοδος του δολαρίου και τα σκαμπανεβάσματα των βασικών νομισμάτων, με τα οποία συναλλάσσεται η Ελλάδα, να σημειώσουμε ότι προχτές 31 Ιούλη συγκριτικά με την 31 Δεκέμβρη 1996:

Η δραχμή "μαλάκωσε", έγινε δηλαδή φτηνότερη για το αμερικανικό δολάριο κατά 40 δραχμές, για τη λίρα Αγγλίας κατά 53 δραχμές και για το γιεν Ιαπωνίας κατά 32 δραχμές και για την Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα (ECU) κατά 2 δραχμές. Ετσι, στις 31 Ιούλη 1997 συγκριτικά με την 31η Δεκέμβρη 1996 το δολάριο ΗΠΑ πέταξε από τις 249 στις 290 δραχμές, το γιεν Ιαπωνίας από τις 215 στις 247 δραχμές, η λίρα Αγγλίας από τις 421 στις 474 δραχμές και για το ECU στις 309 από 306,70 δραχμές.
Η δραχμή "σκλήρυνε", έγινε δηλαδή ακριβότερη, για το γερμανικό μάρκο κατά 2 δραχμές και περίπου 1 δραχμή για το γαλλικό φράγκο. Ετσι, η τιμή πώλησης την 31η Ιούλη 1997 είχε πέσει σε σχέση με την 31η Δεκέμβρη 1996 στις 158 δραχμές για το μάρκο Γερμανίας (από 160) και στις 46,90 δραχμές για το γαλλικό φράγκο (από 47,60).

Οι επιπτώσεις από την άνοδο ή πτώση των παραπάνω βασικών ξένων νομισμάτων, με τα οποία συναλλάσσεται η Ελλάδα, είναι πολύμορφες. Σε όλες, όμως, τις περιπτώσεις - στα πλαίσια των σημερινών οικονομικών πολιτικών - τα οφέλη καταλήγουν στις τσέπες των μεγαλοεπιχειρηματιών. Αντίθετα, οι ζημιές καταμερίζονται στα πλατιά λαϊκά στρώματα, με τη... βοήθεια της κυβέρνησης. Ετσι κι αλλιώς, πάντως, η ανοδική πορεία του δολαρίου και οι επιπτώσεις του στα άλλα ξένα νομίσματα έχει προκαλέσει πονοκέφαλο τόσο στην κυβέρνηση όσο και στους ιδιώτες.

Η ανοδική πορεία του δολαρίου, του γιεν και της λίρας Αγγλίας θα έχει μεταξύ άλλων τις εξής αρνητικές συνέπειες:

Πρώτον, τη διόγκωση των κρατικών ελλειμμάτων και άρα του δημόσιου εξωτερικού χρέους (το 70% των εξωτερικών δανείων του δημοσίου είναι σε γιεν και δολάρια), όπως επίσης και πρόσθετη δαπάνη για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν συνάψει δάνεια με τράπεζες του εξωτερικού ή με ρήτρα συναλλάγματος στα παραπάνω νομίσματα. Για παράδειγμα, αν έπρεπε σήμερα να ξοφλήσουμε τη δόση ενός δανείου 100 εκατ. δολαρίων, θα πρέπει να πληρώσουμε (με ισοτιμία δολαρίου 290 δραχμές) περίπου 29 δισ. δραχμές, ενώ αν η ισοτιμία του δολαρίου είχε παραμείνει στα επίπεδα του Δεκέμβρη του 1996 (249 δραχμές) θα πληρώναμε περίπου 25 δισ. δραχμές. Με δεδομένο ότι οι υποχρεώσεις της Ελλάδας σε ξένο συνάλλαγμα ανέρχονται στο ποσό των 41,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για τη σύνθεση των νομισμάτων, αλλά ένα πολύ μεγάλο μέρος είναι σε δολάρια και γιεν), μπορεί να καταλάβει ο καθένας πόσο υπέρογκη είναι η δραχμική επιβάρυνση για να καλυφθούν οι συναλλαγματικές υποχρεώσεις της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Δεύτερον, ανατιμήσεις στα εισαγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, με δολάρια, γιεν και λίρες Αγγλίας, που αποτελούν "λάδι στη φωτιά" του πληθωρισμού. Οι πρώτες επιπτώσεις έγιναν ορατές με τις ανατιμήσεις στα καύσιμα. Δίνοντας προτεραιότητα στη συγκράτηση του πληθωρισμού, η κυβέρνηση αποφάσισε να φρενάρει την παραπέρα άνοδο των τιμών στα υγρά καύσιμα, με τη μείωση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης, εν γνώσει της ότι έτσι επιβαρύνει τα κρατικά ελλείμματα, αφού θα εισπράξει λιγότερους φόρους. Οι καταναλωτές θα βρεθούν σύντομα σε ανατιμήσεις των καφέδων και άλλων καταναλωτικών ειδών, καθώς οι εισαγωγές θα μετακυλήσουν το κόστος από την ανατίμηση των συγκεκριμένων νομισμάτων στην κατανάλωση. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο ότι οι εισαγωγείς - που συναλλάσσονται με μάρκα, γαλλικά φράγκα η άλλα νομίσματα απέναντι στα οποία η δραχμή ανατιμήθηκε - δε θα μετακυλήσουν στην κατανάλωση τη μείωση, που αναλογεί από τη "σκλήρυνση" της δραχμής, αλλά θα τη βάλουν στην τσέπη τους.

Τρίτον, μεγαλύτερο κόστος για όσους αγοράζουν νομίσματα που ανατιμήθηκαν (δολάριο, γιεν, λίρα), είτε για να κάνουν τουρισμό στις χώρες αυτές είτε για να στείλουν συνάλλαγμα στα παιδιά τους που σπουδάζουν στην Αγγλία είτε για ιατρικά έξοδα.

Θα μπορούσαν να αναφερθούν ακόμη πολλά για τις επιπτώσεις από την άνοδο του δολαρίου σε βάρος της δραχμής και όχι μόνο. Το σίγουρο, όμως, είναι ένα. Η ανοδική πορεία του δολαρίου - και οι παρενέργειες στην παγκόσμια οικονομία - θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμη. Τουλάχιστον, μέχρι το τέλος του χρόνου, που θα έχει κριθεί η τύχη της ΟΝΕ και η θέση της ΕΕ σαν ένα από τα τρία ιμπεριαλιστικά κέντρα. Σ' αυτό το παιχνίδι - που ίσως επιφυλάσσει και νομισματικές κρίσεις ίδιες ή χειρότερες από εκείνες που εκδηλώθηκαν το 1992 (όταν έμπαιναν τα θεμέλια για την καπιταλιστική ανασυγκρότηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ) και το 1994 (όταν στη Γαλλία και άλλες χώρες της ΕΕ γίνονταν δημοψηφίσματα για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ) - ισχύει η ρήση που λέει πως όταν η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίση, η Αμερική ισχυροποιείται.

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ

Οι επιπτώσεις από την άνοδο ή πτώση του δολαρίου και άλλων ξένων νομισμάτων, με τα οποία συναλλάσσεται η Ελλάδα, είναι πολύμορφες. Σε κάθε περίπτωση, όμως - δηλαδή και όταν ακριβαίνει και όταν φτηναίνει η δραχμή απέναντι σε κάποιο ξένο νόμισμα - τα οφέλη καταλήγουν στις τσέπες των μεγαλοεπιχειρηματιών, ενώ αντίθετα οι ζημιές καταμερίζονται στα πλατιά λαϊκά στρώματα, με τη βοήθεια της κυβέρνησης