Οι διεθνείς ή διακρατικοί οργανισμοί, που αφορούν στην πολιτική ή οικονομική συμπεριφορά των χωρών, είναι γνωστοί. Για εκείνους, όμως, που ασχολούνται με τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά, η πληροφόρηση είναι μάλλον από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Ετσι, πολύ λίγοι γνωρίζουν ότι ICCROM σημαίνει Διεθνής Οργανισμός για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.Πολύ λιγότεροι βέβαια γνωρίζουν ότι από 29 του Νοέμβρη μέχρι 1 του Δεκέμβρη ο Οργανισμός πραγματοποίησε γενική συνέλευση στην οποία μετείχε πολυπληθής ελληνική αντιπροσωπεία με διαπιστευμένο τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, Νίκο Χολέβα.Κατά τις αρχαιρεσίες, ο Ελληνας διαπιστευμένος επανεξελέγη στο Συμβούλιο του ICCROM, με τετραετή θητεία και μιλάει στο "Ρ" τόσο για τη σημασία του Οργανισμού όσο και για τη σπουδαιότητα της ελληνικής συμμετοχής. Οπως ο ίδιος λέει, η χώρα μας έγινε μέλος, μόλις το 1987, επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη.

Ποια είναι η ταυτότητα αυτού του διεθνούς Οργανισμού;

- Το ICCROM περιλαμβάνει γύρω στα 100 κράτη - μέλη.Ιδρύθηκε με πρωτοβουλία επτά κρατών της ΟΥΝΕΣΚΟ. Εδρεύει στη Ρώμη, όπου η Ιταλία παρέχει τις κτιριακές εγκαταστάσεις και τους περισσότερους υπαλλήλους τους οποίους πληρώνει το ιταλικό κράτος. Το Συμβούλιο είναι 24μελές,στο οποίο μετέχει και το Κέντρο Αποκαταστάσεως Εργων Τέχνης,αλλά χωρίς ψήφο.

Η εκλογή των υπόλοιπων μελών γίνεται ανά διετία. Για να μπει μια χώρα στον Οργανισμό πρέπει κατ' αρχήν να είναι μέλος του ΟΗΕ αλλά δεν είναι αναγκαίο να είναι μέλος της ΟΥΝΕΣΚΟ, όπως για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ πρέπει να πω ότι οι αντιπρόσωποι δεν είναι πάντα επιστήμονες. Δηλαδή, υπάρχουν κράτη που εκπροσωπούνται από μάνατζερς. Δηλαδή, οικονομικούς διευθυντές και διαχειριστές μουσείων.Κι εκεί υπάρχει η μεγάλη διαμάχη μεταξύ των προσώπων, αφού από τη μια πλευρά είναι οι ειδικοί (αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, ιστορικοί τέχνης κλπ.) και από την άλλη πλευρά οι διευθυντές. Αυτό συμβαίνει για τον Καναδά, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, Ολλανδία και Νορβηγία εν μέρει και δηλώνει ολοφάνερα μια άλλη νοοτροπία για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.Παρ' όλα αυτά, επειδή ο στόχος είναι η προστασία των μνημείων, εκεί τα πράγματα εξομαλύνονται και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Δίπλα από το Συμβούλιο υπάρχουν δύο μόνιμες επιτροπές. Η μία για εκπαιδευτικά θέματα και η άλλη για οικονομικά.

Ποιος είναι ο ρόλος και ο κεντρικός στόχος του ICCROM και με ποιους τρόπους μεθοδεύονται;

- Ο Διεθνής Οργανισμός έχει κατ' αρχήν εκπαιδευτικό ρόλο.Εχει δηλαδή τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών. Συγκεκριμένα λειτουργούν τέσσερα τμήματα: Αρχιτεκτονικής Συντήρησης και Αποκατάστασης, Αρχών Συντήρησης, που απευθύνεται σε διευθυντές Μουσείων, Συντήρησης Κινητών Εργων Τέχνης και Τοιχογραφιών και το τέταρτο τμήμα ασχολείται με Τεχνικές Συντηρήσεως.Το κριτήριο επιλογής όσων παρακολουθούν τα μεταπτυχιακά, είναι η εμπειρία που έχουν και επιλέγονται κυρίως τα στελέχη των κρατικών υπηρεσιών. Συγχρόνως έχει προγράμματα μόνιμα προσδεδεμένα. Ενα απευθύνεται στις ασιατικές χώρες και εδρεύει σε μία από αυτές κάθε χρόνο και ένα άλλο απευθύνεται στιςαφρικανικές χώρες.Να σημειώσουμε εδώ, παρενθετικά, ότι φέτος έγιναν μέλη του Οργανισμού το Καμερούν και η Ζάμπια.Επίσης, οργανώνονται και επιτόπια προγράμματα στις χώρες όπου το επιθυμούν. Αυτή τη στιγμή τέτοια προγράμματα υπάρχουν στη Βραζιλία και τη Ρουμανία.Και είναι σημαντική η ανταλλαγή απόψεων, πληροφοριών, τάσεων. Η Ελλάδα στην πρόσφατη γενική συνέλευση ζήτησε να γίνει στη χώρα μας σεμινάριο του ICCROM για τη συντήρηση τοιχογραφιών και κινητών εικόνων. Εκτός από τα παραπάνω στα πλαίσια της Αρχιτεκτονικής Συντήρησης λειτουργεί και ένα ειδικό πρόγραμμα για την Αρχιτεκτονική με ωμές πλίνθους.Πρέπει να σημειωθεί ότι το ICCROM είναι ανοιχτό σε συνεργασίες με τις χώρες - μέλη, οι οποίες βέβαια πληρώνουν κάθε χρόνο μία βασική συνδρομή που αναλογεί στο 1% του ποσού που πληρώνει κάθε χώρα στην ΟΥΝΕΣΚΟ. Ωστόσο ο Οργανισμός θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, οπότε στην τελευταία συνάντηση αποφασίσθηκε αύξηση στη συνδρομή της τάξης του 4%. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει περίπου 1.000 δολάρια παραπάνω. Μέχρι σήμερα έδινε περίπου 11.000 δολάρια.

Εχει ο Οργανισμός δικαίωμα επέμβασης σε έργα αποκατάστασης που γίνονται στα κράτη;

- Ναι, σωστικά αλλά όχι κριτικά.Μπορεί βέβαια να εκφέρει άποψη αν του ζητηθεί και αυτή η άποψη εκφράζεται μέσω του Συμβουλίου. Το ICCROM δε δεσμεύει την εκπροσώπησή του. Υπάρχουν, όμως, ορισμένες αρχές οι οποίες πρέπει να τηρούνται. Και αυτές είναι οι γνωστές διεθνείς αρχές προστασίας και συντήρησης μνημείων.Βεβαίως κάθε κράτος έχει δικαίωμα να ζητήσει τεχνική υποστήριξη από τον Οργανισμό.

Το Συμβούλιο έχει εικόνα των αναστηλωτικών έργων που γίνονται στις χώρες - μέλη;

- Βεβαίως. Οταν μιλάμε για ένα διεθνή Οργανισμό, όπου η επικοινωνία μέσω της πληροφορικής είναι άριστη, καταλαβαίνουμε ότι μπορεί και πρέπει να έχει πλήρη εικόνα. Κι αν κάτι δεν πάει καλά αμέσως το πληροφορείται. Για παράδειγμα, στη Μαδαγασκάρη κάηκε το παλάτι των Βασιλέων. Ο Οργανισμός, κατόπιν αιτήσεως της κυβέρνησης, κινητοποιήθηκε αμέσως και έστειλε τεχνικούς. Επίσης, στην τελευταία συνέλευση ετέθη το θέμα ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει το ICCROM σε περίπτωση καταστροφών. Και εννοούμε σεισμούς, φωτιές και πολέμους. Αλλωστε, ο πόλεμος αυτή τη στιγμή είναι στα σύνορά μας και πρέπει να αναφερθεί ότι όλες οι βαλκανικές χώρες είναι μέλη.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ

Ο Διεθνής Οργανισμός έχει κατ' αρχήν εκπαιδευτικό ρόλο. Εχει δηλαδή τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών. Συγκεκριμένα λειτουργούν τέσσερα τμήματα: Αρχιτεκτονικής Συντήρησης και Αποκατάστασης, Αρχών Συντήρησης, που απευθύνεται σε διευθυντές Μουσείων, Συντήρησης Κινητών Εργων Τέχνης και Τοιχογραφιών και το τέταρτο τμήμα ασχολείται με Τεχνικές Συντηρήσεως. Το κριτήριο επιλογής όσων παρακολουθούν τα μεταπτυχιακά, είναι η εμπειρία που έχουν και επιλέγονται κυρίως τα στελέχη των κρατικών υπηρεσιών