Τις ...αντοχές της οικονομίας επικαλέστηκε ο πρωθυπουργός την προηγούμενη Τρίτη, για να απορρίψει τα αιτήματα των δασκάλων και των καθηγητών. Δεν είναι βέβαια ο μόνος κλάδος, ο οποίος εισπράττει αρνητική απάντηση από την πλευρά των κυβερνήσεων - σήμερα της ΝΔ, χτες του ΠΑΣΟΚ - όταν προβάλλει αιτήματα βελτίωσης της οικονομικής του θέσης. Οι περιβόητες «αντοχές της οικονομίας» αποτελούν πλέον το κλασικό επιχείρημα της κάθε κυβέρνησης για να υψώσει αναχώματα και να απορρίψει την ικανοποίηση λαϊκών αιτημάτων. Επειδή αυτή η κολόνια κρατάει χρόνια, η περίφημη «αντοχή της οικονομίας» έχει γίνει η βασική ιδεολογική γραμμή άμυνας, είτε του Σημίτη και των υπουργών (του) Οικονομίας στο παρελθόν, είτε του Καραμανλή και του Αλογοσκούφη σήμερα, θα πρέπει να επανέλθουμε για να αποκρυπτογραφήσουμε τη συγκεκριμένη φράση. Γιατί εδώ που φτάσαμε αποκρυπτογράφηση χρειάζεται.

Θα πρέπει βέβαια να επισημάνουμε ότι το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα αντιπάλεψε με όλες του τις δυνάμεις τη σύγχρονη αυτή θεωρία της ψωροκώσταινας, την οποία προβάλλουν οι εκπρόσωποι του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος. Οταν οι δυνάμεις που κυριαρχούν σήμερα στη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ είχαν προσαρμόσει το όποιο διεκδικητικό τους πλαίσιο στα όρια των «αντοχών της οικονομίας», όταν οι τελευταίοι επιχειρηματολογούσαν μάλιστα ότι, αν το εργατικό κίνημα προβάλει ...παράλογες απαιτήσεις, θα πληγεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ήταν το ΠΑΜΕ που έθεσε το πλαίσιο των αιτημάτων με κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της λαϊκής οικογένειας. Οταν το ΠΑΜΕ πρόβαλε το αίτημα - τότε - για αύξηση στα 1.300 ευρώ του μισθού του ανειδίκευτου εργάτη, έσπευσαν οι ηγεσίες της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ να μιλήσουν για ...μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις. Αν βέβαια τα κριτήρια για το ύψος που θα πρέπει να διαμορφωθεί το επίπεδο των μισθών είναι αυτά των αντοχών της οικονομίας και της προστασίας της ανταγωνιστικής θέσης του ελληνικού καπιταλισμού, τότε όντως το αίτημα πριν από 2 χρόνια για διαμόρφωση του βασικού μισθού στα 1.300 ευρώ ήταν μαξιμαλιστικό. Αν όμως η βάση αφετηρίας είναι διαφορετική, αν το κριτήριο είναι η στοιχειώδης ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών - κάτι που εκ των πραγμάτων έρχεται σε σύγκρουση με την επιδίωξη μεγιστοποίησης της κεφαλαιοκρατικής κερδοφορίας - τότε το συγκεκριμένο αίτημα είναι πέρα για πέρα ρεαλιστικό και αναγκαίο. Με άλλα λόγια, το ζήτημα τίθεται σε ταξική βάση. Αν ξεκινά κάποιος από τη θέση ότι προέχει η προστασία του καπιταλιστικού κέρδους και η ανταγωνιστική θέση του κεφαλαίου στο διεθνή στίβο, τότε δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι μισθοί θα πρέπει να κρατηθούν στο κατώτατο δυνατό σημείο. Αν όμως κάποιος κρίνει διαφορετικά τα πράγματα, ότι αυτό που προέχει είναι η ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας, τότε θα πρέπει να καταλήξει σε λογικές που έρχονται σε σύγκρουση με τις πολιτικές προστασίας των καπιταλιστικών κερδών.

Και στο σημείο αυτό διαπιστώνουμε ότι τα αιτήματα που πρόβαλλε το ΠΑΜΕ γίνονται αποδεκτά σήμερα, τουλάχιστον σε φραστικό επίπεδο, και από συνδικαλιστικές δυνάμεις που κινούνται καθαρά στο πεδίο της ρεφορμιστικής συνδιαχείρισης του συστήματος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Ετσι, το 2005 η ΑΔΕΔΥ πρόβαλε το αίτημα ο κατώτατος μισθός του νεοπροσλαμβανόμενου στο δημόσιο να διαμορφωθεί στα 1.300 ευρώ. Είναι εντελώς διαφορετικό το ζήτημα κατά πόσο στηρίζουν ένα τέτοιο αίτημα με αγωνιστικό πλαίσιο κινητοποιήσεων. Βασικό αίτημα των δασκάλων, που βρίσκονται στην έκτη βδομάδα των κινητοποιήσεων, είναι ο μισθός του νεοπροσλαμβανόμενου δασκάλου να διαμορφωθεί στα 1.400 ευρώ. Αίτημα βέβαια το οποίο η ηγεσία της ΔΟΕ έσπευσε να εξοβελίσει στο απώτερο μέλλον και να περιορίσει το εύρος των αιτημάτων της στην παροχή του επιδόματος των 103 ευρώ. Αλλά και αυτό ο κ. πρωθυπουργός το βρήκε υπερβολικό. Εξω από τα όρια των αντοχών της οικονομίας... Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αγωνιστική στάση και θέση του ΠΑΜΕ για το τι είναι και τι δεν είναι ρεαλιστικό στις σημερινές συνθήκες βρίσκει ανταπόκριση σε ευρύτερα στρώματα εργαζομένων και αυτό είναι μια ελπιδοφόρα παρακαταθήκη για τους αγώνες που έρχονται.

Οταν οι εκπρόσωποι του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος (ΠΑΣΟΚ - ΝΔ) προβάλλουν το επιχείρημα ότι δεν αντέχει η οικονομία για την ικανοποίηση λαϊκών αιτημάτων, καταφεύγουν σε μια λαθροχειρία. Δεν ξεκινούν από τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας στο σύνολο των παραγωγικών σχέσεων (ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ) γιατί σε μια τέτοια περίπτωση το ίδιο τους το επιχείρημα θα λειτουργούσε σαν μπούμερανγκ. Πώς θα μπορούσαν να γίνουν πιστευτοί ότι δεν αντέχει η οικονομία, όταν η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ τα τελευταία 10 χρόνια ξεπερνά το 50%... Αρα, αν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου πρόβαλλαν το σημείο αυτό, θα άνοιγαν άλλα δυσάρεστα κεφάλαια. Αυτά της παραγωγής, διανομής και αναδιανομής των εισοδημάτων, της συμμετοχής των καπιταλιστικών κερδών και των μισθών στο συνεχώς αυξανόμενο παραγόμενο προϊόν, κλπ. Πώς να πείσουν τους εργαζόμενους ότι τη στιγμή που το ΑΕΠ στη δεκαετία αυξήθηκε περισσότερο από 50%, οι μισθοί και οι συντάξεις παραμένουν καθηλωμένοι στην τελευταία θέση της Ευρώπης των «15», ενώ τα καπιταλιστικά κέρδη απογειώνονται... Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, ώστε το «ελληνικό» κεφάλαιο να πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις στα Βαλκάνια και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι τα θέματα διανομής και αναδιανομής του εισοδήματος στην Ελλάδα δεν προβάλλονται, δε φωτίζονται και μένουν στη σκιά από την επίσημη πολιτική οικονομία. Μια συνωμοσία σιωπής έχει απλωθεί πάνω από τα θέματα αυτά, τα οποία, αν προβάλλονταν, θα γκρέμιζαν από τα θεμέλια τα επιχειρήματα περί ...αντοχών της οικονομίας.

Αντί αυτού χρησιμοποιούν ως βάση στήριξης των - σαθρών - επιχειρημάτων τους τη δημοσιονομική κατάσταση στη χώρα. Τώρα, μάλιστα, έρχονται στα ίσια τους. Βρήκαν έδαφος πρόσφορο για να καλλιεργήσουν την αντικοινωνική τους επιχειρηματολογία. Ας ακούσουμε το κήρυγμα του κεφαλαίου μέσα από τον κορυφαίο πολιτικό του εκπρόσωπο. Τον πρωθυπουργό της χώρας, μετά τη συνάντηση που είχε με τις διοικήσεις της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ την Τρίτη 24 του Οκτώβρη. «Εξήγησα - ανέφερε μεταξύ άλλων - με κάθε ειλικρίνεια, στους δασκάλους και τους καθηγητές, πως οι αντοχές της οικονομίας δεν επιτρέπουν την ικανοποίηση των αιτημάτων τους για τον τρέχοντα χρόνο. Υπογράμμισα πως, ως πρωθυπουργός, έχω την ευθύνη για την οικονομική σταθερότητα και την πρόοδο του τόπου. Δεν έχω το δικαίωμα να υποθηκεύσω το μέλλον της χώρας για να γίνω πρόσκαιρα αρεστός». Και σε άλλο σημείο: «...Οπως τους ανέφερα, δε γίνεται να υποτιμήσουμε τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει όλοι οι Ελληνες πολίτες για την ανάπτυξη της οικονομίας και την περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση».

Ο κ. πρωθυπουργός, βέβαια, μίλησε ταξικά, ως πολιτικός εκπρόσωπος του κεφαλαίου και επομένως η ειλικρίνεια την οποία επικαλείται υπόκειται σε ταξικούς περιορισμούς, έχει συγκεκριμένη ταξική χροιά. Η αλήθεια είναι ότι ο ελληνικός καπιταλισμός από τη δεκαετία του '80 και μέχρι σήμερα αντιμετωπίζει στοιχεία δημοσιονομικής κρίσης, η οποία γίνεται εμφανής με τη μεγάλη άνοδο του δημόσιου χρέους της χώρας. Αλλά είναι εξίσου αλήθεια ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη, η οποία σημειώθηκε τα τελευταία 10-15 χρόνια, συμβαδίζει με την όξυνση του δημοσιονομικού προβλήματος. Εχουμε, δηλαδή, το διφυές, της καπιταλιστικής ανάπτυξης και παράλληλα της όξυνσης της δημοσιονομικής κρίσης. Η οποία όχι μόνο δε φαίνεται να επηρεάζει τις βασικές παραμέτρους ανάπτυξης των επιχειρήσεων, αλλά, αντίθετα, τις ευνοεί. Και όχι μόνο αυτό. Η δημοσιονομική κρίση μετατρέπεται σε πηγή κερδοφορίας των επιχειρήσεων, των τραπεζών, αποτελεί τον κατ' εξοχήν μηχανισμό αναδιανομής του εισοδήματος προς όφελος των επιχειρήσεων και των πλουσίων. Μηχανισμό εμβάθυνσης των ταξικών και κοινωνικών αντιθέσεων. Πώς γίνεται αυτό; Απλά, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ μετέφεραν και μεταφέρουν τις συνέπειες της δημοσιονομικής κρίσης στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων. Στο όνομά της δικαιολογούνται οι πολιτικές λιτότητας σε μισθούς και συντάξεις, οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών, η διατήρηση των δαπανών της Παιδείας και της Υγείας σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα, οι φοροεπιδρομές σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Η δημοσιονομική κρίση χρησιμοποιείται σήμερα σαν πολιορκητικός κριός για την άλωση του δημόσιου συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, για τη δικαιολόγηση κάθε αντιλαϊκής πολιτικής. Η δημοσιονομική κρίση έχει αποκτήσει έντονα ιδεολογικά, ταξικά χαρακτηριστικά, αποτελεί όπλο στα χέρια της αστικής τάξης κατά του εργατικού κινήματος. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις όχι μόνο προστατεύονται από τη δημοσιονομική κρίση και τις συνέπειές της - αποτελεί κάτι το ξένο γι' αυτές - αλλά η τελευταία χρησιμοποιείται σαν πηγή αύξησης των κερδών τους. Ετσι, την εποχή που η κυβέρνηση Μητσοτάκη διακήρυσσε την εισοδηματική πολιτική του 0% + 0% = 14%(!) το ελληνικό δημόσιο δανειζόταν από τις τράπεζες με επιτόκια 20% και 25%. Το ίδιο το δημόσιο χρέος της χώρας και η διαχείρισή του έχει περάσει στα χέρια του τραπεζικού κεφαλαίου, μέσω των περιβόητων «Βασικών Διαπραγματευτών», οι οποίοι αποφασίζουν για το ύψος των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων, μεσολαβούν στις διεθνείς αγορές για τη σύναψη κοινοπρακτικών δανείων, έχουν δημιουργήσει τη δευτερογενή αγορά ομολόγων (εμπορευματοποίηση του δημόσιου χρέους). Με λίγα λόγια, απομυζούν τεράστια ποσά, της τάξης των 40-50 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.