Associated Press

Από διαδήλωση του κομμουνιστικού κινήματος την ημέρα της εργατικής Πρωτομαγιάς, το 2004

-- Μετά τις κινητοποιήσεις των συνταξιούχων ενάντια στη «ρευστοποίηση» ορισμένων κατακτήσεων και όσων αντέδρασαν στη μεταρρύθμιση των δημοτικών υπηρεσιών, θα περίμενε κανείς πως έφτασε η ώρα των εργατών. Την ίδια ώρα, όμως, το εργατικό κίνημα μοιάζει να μη βιάζεται να μπει στο ενιαίο ρεύμα της διαμαρτυρίας. Πώς το σχολιάζετε αυτό;

-- Είναι διαδεδομένη η άποψη πως σήμερα, όπου λίγο - πολύ δουλεύει η οικονομία και πληρώνονται γενικά στην ώρα τους οι μισθοί, δεν υπάρχει οργανωμένο κίνημα με οικονομικά αιτήματα, για καλύτερες συνθήκες δουλιάς, για την αύξηση των μισθών. Ως ενίσχυση αυτής της άποψης φέρνονται τα στοιχεία που συγκρίνουν τις απεργιακές κινητοποιήσεις στην παραγωγή σε σχέση με την περίοδο 1997-98. Ετσι καταλήγουν στο συμπέρασμα πως σήμερα παρατηρούνται μόνο μεμονωμένες εστίες αντίστασης, κι αυτές μόνο για τα πιο στοιχειώδη, όπου π.χ. συνδέονται με την καθυστέρηση των μισθών.

Associated Press

-- Δεν πρέπει να βλέπουμε μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα, τις τάσεις, το βαθμό οργάνωσης. Ας πάρουμε για παράδειγμα το συνέδριο διάφορων δομών του εργατικού κινήματος, το Νοέμβρη του 2004 ή το πρόσφατο 1ο Παρρωσικό Συνέδριο των σιδηροδρομικών. Στο συνέδριο αυτό συμμετείχαν όλα τα συνδικάτα των σιδηροδρομικών, από τα λεγόμενα «ανεξάρτητα», μέχρι το συνδικάτο των μηχανοδηγών και της «Ζασίτα» και το «Σοτσπρόφ»... Γι' αυτό, αν και στα μεγέθη το εργατικό κίνημα υπολείπεται ακόμη, σ' ό,τι αφορά την ανάπτυξή του στη σωστή κατεύθυνση, στην κατεύθυνση της αύξησης της οργανωτικότητας, τον τελευταίο χρόνο έχουν γίνει βήματα. Κι αυτά όχι χωρίς τη δική μας συμμετοχή.

-- Πώς φάνηκε αυτό που σημειώσατε στο τελευταίο συνέδριο;

-- Στο συνέδριο των σιδηροδρομικών, που προανέφερα, λόγος έγινε για τις συλλογικές συμβάσεις, που θα υπογραφτούν για τα επόμενα 4 χρόνια. Είναι μια διαδικασία την οποία μπλοκάρει όχι μόνο η διοίκηση των σιδηροδρόμων, αλλά και το «επίσημο» συνδικάτο «Ροσπρόφζελ», που ανήκει στη σύνθεση της «Ομοσπονδίας των Ανεξάρτητων Συνδικάτων της Ρωσίας» (ΟΑΣΡ). Εξετάστηκε το ενδεχόμενο οργάνωσης απεργίας μέσα στο φθινόπωρο, ενώ οι σιδηροδρομικοί κατάφεραν να πετύχουν σε αυτόν τον αγώνα και την υποστήριξη κι άλλων συνδικάτων του κλάδου των μεταφορών.

-- Τι γίνεται με την οικονομική πάλη σήμερα;

-- Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως οι λιμενεργάτες στο λιμάνι της Αγ. Πετρούπολης, ή η κινητοποίηση 4 συνδικάτων για να μην κλείσει η επιχείρηση «Πούλκοβο» κ.ά. Μπορεί σήμερα αυτά τα παραδείγματα, μπροστά στα εκατομμύρια των παθητικών μελών της ΟΑΣΡ, να μη διακρίνονται, αλλά έχει μεγάλη σημασία η διάδοση αυτής της εμπειρίας. Στο 1ο Συνέδριο των σιδηροδρομικών μίλησε εκ μέρους του κόμματός μας ο Βίκτορ Τιούλκιν, Α' Γραμματέας της ΚΕ, και η τοποθέτησή του έγινε δεκτή με μεγάλη προσοχή από τους αντιπροσώπους. Η ουσία της τοποθέτησής του ήταν η αναγκαιότητα από τη μια οι εργαζόμενοι να συμμετέχουν στον πολιτικό αγώνα και από την άλλη τα πολιτικά κόμματα να βοηθήσουν στην οργάνωση της οικονομικής πάλης. Το δεύτερο στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ένα ΚΚ, που δεν μπορεί να έχει καμιά προοπτική χωρίς την πρακτική ασχολία του με την οργάνωση του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος.

-- Τι συμπεράσματα βγαίνουν για το ΚΚ από τη νέα κατάσταση στο εργατικό κίνημα;

-- Φυσικά το πιο σοβαρό μάθημα είναι η αναγκαιότητα της οργάνωσης. Οι αγώνες που ξεσπούν, που αναπτύσσονται, πρέπει να έχουν οργανωτική εξασφάλιση, παγίωση σε συγκεκριμένες μορφές οργάνωσης, που συχνότερα και στο ανώτερο επίπεδό τους είναι η συνδικαλιστική οργάνωση. Ο βουλευτής μας και Α' Γραμματέας του κόμματος έχει σήμερα επαφές με εκατοντάδες εργατικές κολεκτίβες, που το τελευταίο διάστημα ήρθαν σε σύγκρουση με την εργοδοσία, όπως στα εργοστάσια κατασκευής τρακτέρ στο Βλαδίμιρ και στο Λίπετσκ, άλλες επιχειρήσεις στο Γιαροσλάφσκ, στο Σαράτοφ, στη Χακάσια, σε πολλές επιχειρήσεις του Λένινγκραντ, στον «Ντον-στρόι» της Μόσχας, στο Καλίνινγκραντ κ.α.

Στις περισσότερες επιχειρήσεις, εκεί όπου ο αγώνας έγινε χωρίς συνδικαλιστική οργάνωση ή με την παθητική συμμετοχή των δομών της ΟΑΣΡ, περιορίστηκε σε ψηφίσματα κι επιστολές διαμαρτυρίας και, στην καλύτερη περίπτωση, στην προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Είναι ενδιαφέρον ότι το τελευταίο διάστημα οι εισαγγελικές αρχές όλο και περισσότερο προχωρούν σε ποινικές διώξεις σε βάρος των επιχειρηματιών που καταπατούνε την εργατική νομοθεσία. Πρέπει εδώ να καταλάβουμε πως στις συνθήκες του καπιταλισμού η Εισαγγελία δεν κάνει κάτι άλλο από να φροντίζει για την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος, να εμφανίζεται ως ο εγγυητής του. Σ' αυτές τις συνθήκες μπορούμε και πρέπει να καταφεύγουμε και σε αυτό το μέτρο, αλλά το κύριο είναι η ικανότητα οργάνωσης του δικού μας αγώνα!

-- Υπάρχουν παραδείγματα πιο οργανωμένου αγώνα;

-- Φυσικά. Αυτές οι περιπτώσεις είναι για μας οι πιο ενδιαφέρουσες και σημαντικές. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, όταν οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια του αγώνα καταλαβαίνουν την αναγκαιότητα της οργάνωσης και προχωρούν στη συγκρότηση του σωματείου τους, μπορείς να πεις πως η επιτυχία έχει δύο πλευρές: την επίτευξη των συγκεκριμένων αιτημάτων και την ισχυροποίηση των μορφών δράσης για τους μελλοντικούς αγώνες. Τέτοιες επιχειρήσεις είναι το «Γιαντάρ» στο Καλίνινγκραντ, το «Ντον-στρόι» στη Μόσχα, τα πληρώματα κάποιων πλοίων, η επιχείρηση των λεωφορείων στο Περμ και άλλες. Συνήθως αυτές οι διαδικασίες συμβαδίζουν και με τη δράση των κομματικών μας οργανώσεων, που διεξάγεται σε καθόλου εύκολες συνθήκες, συχνά και με υποχωρήσεις, με καθυστερήσεις, με ενδιάμεσα επίπεδα ανάπτυξης. Τα ενδιάμεσα επίπεδα στην επίτευξη του αποτελέσματος ή η υποχώρηση της εργοδοσίας όχι μόνο ικανοποιεί τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές, αλλά και δείχνει το σωστό προσανατολισμό της δουλιάς για τη δημιουργία κι ανάπτυξη των εργατικών συνδικάτων.

-- Πώς συμπεριφέρεται η εργοδοσία;

-- Στόχος της κυρίως είναι να αποκόψουν τους κομμουνιστές από το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα. Κι εδώ ιδιαίτερο ρόλο έχει αναλάβει η ΟΑΣΡ των Σμάκοφ - Ισάεφ. Σήμερα απαιτείται να υπογραμμίσουμε την όλο και μεγαλύτερη πολιτικοποίηση αυτής της ιδιόμορφης «σφήνας» ανάμεσα στους εργαζόμενους. Πρόσφατα υπογράφτηκε πολιτική συμμαχία της ΟΑΣΡ με το κυβερνητικό κόμμα της «Ενιαίας Ρωσίας», ενώ όλο και περισσότερο διαφημίζουν τον ηγέτη της «αριστερής πτέρυγας» της «Ενιαίας Ρωσίας», Α. Ισάεφ. Ολο και συχνότερα η «Ενιαία Ρωσία» προσπαθεί να παίξει το χαρτί της κριτικής στην κυβέρνηση από θέσεις δήθεν «υπεράσπισης των συμφερόντων των εργαζομένων».

Οχι λιγότερη προσοχή απαιτούν και οι εξελίξεις γύρω από το κόμμα της «Πατρίδας». Να θυμίσω ότι βουλευτές αυτού του κόμματος είναι οι επικεφαλής των συνδικάτων των ανθρακωρύχων και των φοιτητών. Στο πρόσφατο συνέδριο της «Πατρίδας» στο πολιτικό της συμβούλιο εντάχθηκε και ο συνδικαλιστής και βουλευτής Ο. Σέιν, από το κόμμα «Εργατική Αλληλεγγύη» και μάλιστα χωρίς την έγκριση της τελευταίας. Ο επικεφαλής της «Πατρίδας», Ντ. Ρογκόζιν, δήλωσε πως αυτή η «μεταγραφή» έγινε για να ισχυροποιηθεί η δουλιά τους στο εργατικό κίνημα.

-- Και το ΚΕΚΡ πώς δραστηριοποιείται;

-- Αναλύοντας τη δουλιά μας για την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος και την ενίσχυση της επιρροής του κόμματος στις επιχειρήσεις, πρέπει να πούμε πως ο στόχος καταλαβαίνεται σωστά, αλλά υπολειπόμαστε στην πράξη. Συχνά οι δυνάμεις μας αποφεύγουν την καθημερινή, σκληρή εργασία και αντί αυτής καταφεύγουν στη δυνατή φρασεολογία κι απασχολούνται με δευτερεύουσας σημασίας στόχους.

Παρ' όλα αυτά ορισμένα σημαντικά πράγματα κάνουμε κι εμείς. Την περίοδο αυτή βοηθούμε ώστε το εργατικό συνδικάτο «Ζασίτα» να αναγνωριστεί ως ενιαίας παρρωσικής εμβέλειας συνδικαλιστική δομή. Αυτό θα βοηθήσει ώστε να διευκολυνθεί ο αγώνας στις νέες εστίες που ξεσπούν, κι από την άλλη θα ενισχύσει και την πολιτική δραστηριότητα του κόμματος, ειδικά σε περίπτωση εκτάκτων συνθηκών. Σε τέτοιες, έκτακτες συνθήκες θα αντέξουν όχι κάποιες «υπερ-συνωμοτικές» οργανώσεις, αλλά εκείνες οι οργανώσεις που θα έχουν στηρίγματα στο υπαρκτό κίνημα, που θα έχουν δεσμούς με τις μάζες.

-- Ποια τακτική κρατά το κόμμα σχετικά με τις μορφές οργάνωσης του εργατικού κινήματος;

-- Πρέπει να καταλάβουμε πως κανένα κενό δε μένει σ' ό,τι αφορά την ιδεολογική επιρροή πάνω στις εργαζόμενες μάζες. Σήμερα δυναμώνει ο αγώνας για τα μυαλά, για την επιρροή πάνω στις εργαζόμενες μάζες. Αυτός είναι ένας ενισχυτικός παράγοντας για την ενεργοποίηση της δουλιάς μας. Πρέπει να συμμετέχουμε σε όλες τις μαζικές οργανώσεις, παντού όμως προωθώντας τη γραμμή μας. Εχουμε πάρει, σαν κόμμα, την απόφαση πως κάθε εργαζόμενο μέλος του κόμματος πρέπει να είναι μέλος του συνδικάτου του (έστω κι αντιδραστικού, σ' εξάρτηση από τις συγκεκριμένες συνθήκες στο χώρο του), και θα πρέπει φανερά ή καλυμμένα (και πάλι σ' εξάρτηση από τις συνθήκες) να προωθεί τη γραμμή του κόμματος. Αυτή η απόφαση του κόμματος πρέπει να γίνει πράξη!

-- Συνδυάζεται η δράση των «επιτροπών σωτηρίας» που εμφανίστηκαν το τελευταίο διάστημα μετά τις κινητοποιήσεις ενάντια στη «ρευστοποίηση» των κατακτήσεων και ενάντια στη μεταρρύθμιση των δημοτικών οργανισμών, με τις εργατικές δομές και τα συνδικάτα;

-- Καταρχήν σωστά κάναμε και συμμετείχαμε στις αυθόρμητες διαμαρτυρίες των πολιτών, προσπαθώντας να δώσουμε σε αυτές πιο οργανωμένο χαρακτήρα, να ενισχύσουμε την οργάνωσή τους με εκείνες ή άλλες μορφές για τους αυριανούς αγώνες.

Σε πολλές περιοχές οι σύντροφοί μας δούλεψαν και συνεχίζουν να δουλεύουν με επιτυχία. Εχουν δημιουργηθεί διάφορες μορφές, όπως στην ευρύτερη περιοχή της Μόσχας, όπου έχει συγκροτηθεί Συντονιστική Επιτροπή, που ενώνει 12 επιτροπές περιοχής, ενώ ανάλογες επιτροπές υπάρχουν στο Ιζέφσκ, στο Περμ, στο Λένινγκραντ και σε πολλές ακόμη πόλεις. Αυτή τη δουλιά, αναμφισβήτητα, πρέπει να τη συνεχίσουμε, να χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία της οργάνωσης για τις αυριανές κινητοποιήσεις ενάντια στη συνεχιζόμενη μεταρρύθμιση των δημοτικών υπηρεσιών, των αναδιαρθρώσεων σε Υγεία, Παιδεία, Επιστήμη κλπ. Την ίδια ώρα πρέπει να σημειώσουμε πως εδώ υπάρχει και κάποια λάθος υπερεκτίμηση αυτού του φαινομένου, από μια σειρά αριστερές οργανώσεις. Ακούγονται π.χ. φωνές ότι έχουμε να κάνουμε με στοιχεία της αυριανής σοβιετικής εξουσίας, ότι αναπτύσσεται ένα κύμα σοβιετικού κινήματος. Πρέπει εδώ λοιπόν να πούμε, πως παρά το θετικό χαρακτήρα της συγκρότησης αυτών των επιτροπών και την ύπαρξη στοιχείων σοβιετικού κινήματος, την ίδια ώρα δεν έχουμε να κάνουμε με Σοβιέτ, δηλαδή με κάποια προπλάσματα των οργάνων της εξουσίας των εργαζομένων.

-- Πού βρίσκεται η διαφορά;

-- Κύριο χαρακτηριστικό των Σοβιέτ ήταν η στήριξή τους στην αντικειμενική οργάνωση των ανθρώπων κατά τη διαδικασία της εργασίας. Αυτή είναι η πιο σταθερή μορφή οργάνωσης, εφόσον ο ίδιος ο οργανωτικός παράγοντας δεν μπορεί να εξαλειφθεί, ακόμη κι αν αλλάξει το πολιτικό σύστημα. Αυτή η μορφή είναι λοιπόν η πιο κατάλληλη για τη διεξαγωγή του αγώνα. Γιατί υπάρχουν παράγοντες που συνεχώς επενεργούν πάνω στους ανθρώπους: η φροντίδα για το ψωμί, για τη θέση εργασίας, για τις συνθήκες δουλιάς, οι σχέσεις στη διαδικασία εργασίας κλπ. Αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να εξαφανιστούν, θα υπάρχουν άσχετα από οποιοδήποτε επίπεδο «κοινωνικής συναίνεσης» καταφέρουν να πετύχουν. Βέβαια, είναι άλλο ζήτημα ότι οι μορφές οργάνωσης στην παραγωγή είναι πολύ πιο δύσκολες, γιατί εδώ υπάρχει μεγαλύτερη πίεση από την εργοδοσία, σε σχέση με τις εδαφικές μορφές οργάνωσης. Οταν είσαι στην παραγωγή κινδυνεύεις να σε διώξουν, να σου περικόψουν το μισθό κ.ά. Γι' αυτό και το σημαντικό καθήκον της οργάνωσης των δυνάμεων στην παραγωγή είναι σίγουρα πολύ πιο δύσκολο και δεν πρέπει να επιτρέψουμε τον αναπροσανατολισμό μας από αυτό το καθήκον και να στραφούμε στην πλήρη αφοσίωσή μας με τη δουλιά στις «επιτροπές σωτηρίας», που δημιουργούνται σε εδαφική βάση.