«Ο φρούραρχος της Καστοριάς τραβούσε τα μαλλιά του

σαν ήρθανε τα αντάρτικα στην περιφέρειά του

πάει το Αργος, πάει το Βλάτσι, πάει και το Βογατσικό

Δενδροχώρι, Σκαλοχώρι, πάει και το Νεστόριο»*

Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, 1 έως 3 του Ιούλη. Εκατοντάδες κνίτες και κνίτισσες φτάνουν κατά «κύματα» στην κατασκήνωση βάσης που έχει οριστεί έξω από το Νεστόριο. Οι ρεματιές του Αλιάκμονα αντηχούν απ' το τραγούδι. Σάββατο πρωί μια διαδήλωση ανηφορίζει στη θέση «Χάρος», κάτω από τον Πύργο της Κοτύλης. Παράλληλα, μια αντιπροσωπεία του ΚΚΕ τραβά ψηλά, φτάνει στην Γκιστόβα, το ύψωμα 2.520, πιο ψηλά δεν έχει. Λίγα λουλούδια στα αμπριά και τα πολυβολεία του Δημοκρατικού Στρατού, φόρος τιμής στους συντρόφους που έπεσαν. Επιστροφή.

Στα πιο χαμηλά, με τα χέρια πλεγμένα στους ώμους οι νέοι κομμουνιστές κυκλώνουνε απάτητα - ακόμη και σήμερα - παλιά αντάρτικα λημέρια.

Ηλιος δυνατός «κι ο αέρας που βουίζει» τα πρωινά στο Γράμμο. Ποτάμι βουερό η κατάληξη της διαδήλωσης το απόγευμα της Κυριακής στην Καστοριά.

Μαζεύουμε εικόνες; Ολοι μαζί, σφιχτές αλυσίδες, κορίτσια και αγόρια ανάκατα. Με τις κόκκινες σημαίες, με τα σύμβολα του Κόμματος ζωγραφισμένα στις μπλούζες τους και χαραγμένα στις καρδιές τους, συνεχίζουν στις ανηφοριές και τις κατηφοριές, στο δρόμο που χάραξαν οι μαχητές του ΔΣΕ και του ΕΛΑΣ. Στα χνάρια εκατοντάδων χιλιάδων νέων αγωνιστών που, τότε, σήκωσαν το βαρύ φορτίο της λευτεριάς, που όπως παθιασμένα αγάπησαν το λαό και θέλησαν να τον δουν να ζει ελεύθερα και ειρηνικά, έτσι κι έπεσαν πολεμώντας.

Βήματα σταθερά, πρόσωπα ζεστά, σφιχτές οι γροθιές. Οι φωνές, τα συνθήματα αντηχούν ακόμα στα αυτιά των Καστοριανών και στις χαράδρες των βουνών. «Δύο Κάπα και ένα Ε, τιμημένο ΚΚΕ!», «Στον ιμπεριαλισμό καμιά υποταγή, η μόνη υπερδύναμη είναι οι λαοί!» το μήνυμα και ο δυνατός αέρας το έστελνε ακόμα πιο μακριά. Πάνω από τα σπίτια, πάνω από τις βουνοκορφές. Εφτανε σε όλη τη Μακεδονία, την Ηπειρο, τη Θράκη. Το δικό τους κάλεσμα αγώνα για το δικό τους μέλλον, το σοσιαλιστικό, όπως το ονειρεύονται, μπαίνει στην καρδιά και το νου όλο και περισσότερων νέων.

Από κει, απ' το Γράμμο, απέναντι απ' το Σμόλικα και την καμένη απ' τις ναπάλμ κορφή, τον «Κλέφτη», από κει, απ' το Γράμμο, κοιτώντας δυτικά τις «Αρένες», αγναντεύοντας βόρεια κατά την Αλεβίτσα κι ακόμα πιο μακριά ανατολικά το Βίτσι, αντήχησαν και πάλι οι φωνές των αγωνιστών, όταν οι νέοι κομμουνιστές ανέβηκαν στο ύψωμα «Χάρος» πάνω από τα ερείπια της παλιάς Κοτύλης. «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός!», «ΚΚΕ ισχυρό, Μέτωπο Λαϊκό!», «ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ο δρόμος των λαών!» φώναζαν απόλυτα συντονισμένοι. Στάθηκαν στην κορυφή του υψώματος μπροστά στο μνημείο των τεσσάρων σταυραετών του ΔΣΕ (του Χαράλαμπου Ηλιάδη, του Θάνου Θεοδωρίδη, του Γιάννη Θεοδώρου, του Νίκου Χατζηβασιλείου), των αγωνιστών που όταν πια τέλειωσαν τα βόλια και είχε διασφαλιστεί πως είχαν αποχωρήσει συντεταγμένα όλες οι υπόλοιπες δυνάμεις του ΔΣΕ (εκείνη τη νύχτα του Μεγάλου Ελιγμού), αφού κράτησαν τελευταίοι το ύψωμα, επέλεξαν να «φύγουν» κάτω στον γκρεμό παρά να πέσουν ζωντανοί στα χέρια των μοναρχοφασιστών.

Σ' αυτόν τον αγώνα, αναφέρθηκε μιλώντας στους συγκεντρωμένους ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, σημειώνοντας τις ιστορικές συνθήκες και την ουσία των γεγονότων που οδήγησαν τις πρωτοπόρες δυνάμεις του ελληνικού λαού στην ανώτερη μορφή ταξικής πάλης, την ένοπλη αναμέτρηση, αναδεικνύοντάς τα ως πηγή πολιτικών διδαγμάτων στους σύγχρονους κοινωνικοαπελευθερωτικούς αγώνες (αναλυτικό απόσπασμα από την ομιλία παρατίθεται σε διπλανή στήλη).

Ο ενθουσιασμός, η αισιοδοξία και η ελπίδα του 14^ου Αντιιμπεριαλιστικού Διήμερου στο Νεστόριο του Γράμμου, που ήταν αφιερωμένο στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, αναδεικνύει τις δυνατότητες που υπάρχουν ανάμεσα στη νεολαία, καθώς μέσα από την επαναστατική δράση της Κομμουνιστικής Νεολαίας γίνεται πράξη το σύνθημα του 31^ου Φεστιβάλ της ΚΝΕ «Μαθαίνουμε την αλήθεια, αλλάζουμε τον κόσμο».

Με τα δικά τους λόγια νέοι και παλιοί κνίτες, αλλά και φίλοι της ΚΝΕ, που ήρθαν στην κατασκήνωση, μας είπαν ότι ένιωσαν πως το διήμερο αυτό αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη για να αλλάξουν ακόμα περισσότερο οι ίδιοι. Εμαθαν «από πρώτο χέρι» την ιστορία και διδάχτηκαν από αυτή, βγήκαν πιο ατσαλωμένοι οι παλιοί, ενώ πολλοί νέοι γνωρίζοντας την οργανωμένη ζωή της ΚΝΕ, με τη συντροφικότητα, τη συλλογικότητα, τη συνέπεια, τη συνειδητή πειθαρχία για τον ίδιο σκοπό, θέλησαν και αυτοί να οργανωθούν.

Εγιναν όλοι ένα για να οργανώσουν, να δημιουργήσουν. Γλέντησαν με αντάρτικα και λαϊκά, παραδοσιακά τραγούδια. Ακόμα και η καταρρακτώδης βροχή που έπιασε τη δεύτερη μέρα το βράδυ, έγινε αφορμή για να εκφραστεί στην πράξη η δύναμη της οργανωμένης δράσης. Αντί να σκορπίσει η κατασκήνωση, συγκροτήθηκε μια νυχτερινή πορεία, που διανύοντας όλη την απόσταση ως πάνω στο Νεστόριο έφτασε στην πλατεία του χωριού όπου με τη συμβολή του Δήμου Νεστορίου εξασφαλίστηκαν νυχτερινά καταλύματα για όλους.

Στη διάρκεια του διημέρου ξετυλίχτηκε ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτικών - πολιτιστικών, αθλητικών δραστηριοτήτων και παιχνιδιών. Την πρώτη μέρα προβολή ντοκιμαντέρ για το ΔΣΕ με ζωντανές μαρτυρίες μαχητριών και λαϊκό γλέντι. Τη δεύτερη μέρα, συγκέντρωση της νεολαίας και θεατρική παράσταση του έργου του ΕΛΑΣίτη Γ. Κοτζιούλα «Ξύπνα Ραγιά». Την Κυριακή το πρωί το χορευτικό συγκρότημα του Κρανοχωρίου Νεστορίου παρουσίασε τοπικούς δημοτικούς χορούς. Ακολούθησε γλέντι αφιερωμένο στους νέους κομμουνιστές με χορό, τραγούδι και τη συντροφιά του μουσικού συγκροτήματος της ΚΝΕ. Και το απόγευμα πορεία στην Καστοριά και συγκέντρωση στο μνημείο ηρώων όπου χαιρέτισε ο Αλ. Λάγκας, γραμματέας της ΝΕ Καστοριάς του ΚΚΕ.

* Παλιό αντάρτικο που ξανατραγουδήθηκε στο κλείσιμο των αντιιμπεριαλιστικών εκδηλώσεων στο Νεστόριο